Blok 1 - Over taal

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Blok 1 - Over taal

Na deze les: 

1) begrijp je de betekenis van verschillende schooltaalwoorden;

2) begrijp je de betekenis van verschillende woorden uit leesteksten;

3) kun je met het Stappenplan moeilijke woorden werken;

4) weet je dat verschillende woorden dezelfde betekenis kunnen hebben;

5) weet je dat je je taalgebruik aanpast aan de situatie en het publiek.

Theorie

Je gebruikt het Stappenplan moeilijke woorden als je een onbekend woord tegenkomt. Het scheelt veel tijd als je de betekenis van een woord niet hoeft op te zoeken. 

Stappenplan

1) Lees een stukje terug of verder en kijk of het woord daar wordt uitgelegd.

2)  Kijk of je bekende stukjes in het woord ziet.

3) Kijk of er plaatjes bij de tekst staan.

4) Vraag om de betekenis van het woord of zoek het op in een woordenboek.

Synoniemen

Woorden die hetzelfde betekenen noem je synoniemen. Voorbeelden hiervan zijn: 

snel / vlug 

weg / straat

Wat is een homoniem?

Een homoniem is een woord dat meerdere betekenissen heeft.

Bank = om geld te regelen en om op te zitten.

Vorst = een heerser, maar ook als het vriest noemen we dat vorst.

Sla = een blaadje groenten, maar het betekent ook iemand een klap geven.

Wat is een homofoon?

Soms klinken twee woorden hetzelfde, maar schrijf je ze verschillend en hebben ze ook verschillende betekenissen. 

Wij = wij samen, maar kan ook de wei zijn waar de koeien instaan.

Rat = knaagdier, maar kan ook een rad met een 'd' zijn en dan is het wiel.

Beleefd of onbeleefd?

In een chat met je vrienden schrijf je andere woorden dan in een e-mail aan je docent. De taal die je met vrienden spreekt, is jongerentaal of straattaal. Je moet dus weten welke woorden bij de situatie passen en bij de persoon met wie je praat of aan wie je schrijft. Je zou het ook kunnen omschrijven als formeel taalgebruik  versus informeel taalgebruik.

Een synoniem is een woord dat (bijna) hetzelfde betekent.

1. Juist
2. Onjuist

Een homoniem is een woord dat meerdere betekenissen heeft.

1. Onjuist
2. Juist

Een homofoon klinkt hetzelfde maar je kunt het op verschillende manieren schrijven. (wij/wei - rat/rad)

1. Onjuist
2. Juist

Je gebruikt het Stappenplan bij moeilijke woorden. Je gaat op zoek naar een bekend stukje in het woord.

1. Onjuist
2. Juist

Wat betekent het woord 'verklaren'?

1. Omdraaien
2. Uitleggen
3. Verwisselen
4. Uitgeven

Wat betekent het woord 'beschikken over'?

1. Gebruik kunnen maken van
2. Hetzelfde zijn

Wat betekent het woord 'betrekking hebben op'?

1. Tegenhouden
2. Verdelen over een gebied
3. Te maken hebben met

Wat betekent het woord 'aanzienlijk'?

1. Iets fout vinden
2. Enorm, veel
3. Prettig vinden

Hoe schrijf je het woord:

1. Eerlijkheid
2. Eerlijkheit

Hoe schrijf je het woord:

(vaardig in het bedenken van oplossingen bij moeilijkheden)

1. Vindingrijk
2. Vindingreik

Hoe schrijf je het woord:

1. Behoorlijk
2. Behoorleik

Wat betekent het woord
'aansluiten bij'

1. heel erg
2. juist niet
3. passen bij

De PV (persoonsvorm) is altijd een..

1. Werkwoord
2. Voltooid deelwoord

Een voltooid deelwoord begint heel vaak met ge- be- ver- her- ont- over-

1. Juist
2. Onjuist

Het voltooid deelwoord in deze zin is:
Ik heb de stof goed begrepen.

1. heb
2. ik
3. de stof
4. begrepen

Zelfstandig werken aan de opdrachten

Blok 1: Over Taal. Maak opdracht 1. 9 & 1.10.