Tekstverbanden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1,2

Welkom!

Plannning:

- Toets bespreken

- Lesdoelen bespreken,

- Uitleg tekstverbanden en signaalwoorden,

- Zelfstandig werken 

- Afsluiting.

Lesdoelen:

- Ik weet wat een tekstverband is.

- Ik weet wat signaalwoorden zijn.

- Ik weet waarom we signaalwoorden gebruiken.

TEKSTVERBANDEN

Zorgen ervoor dat

woorden, zinnen en alinea's

met elkaar samenhangen.

SIGNAALWOORDEN

Aan een

signaalwoord

zie je met

welk tekstverband

je te maken hebt.

SOORTEN TEKSTVERBANDEN

- chronologisch verband

- opsommend verband

- tegenstellend verband

- toelichtend verband

- voorwaardelijk verband

- redengevend verband

- oorzakelijk verband

- concluderend verband

(en meer)

Op de volgende dia's bespreek ik de meest voorkomende tekst- verbanden en signaalwoorden.

1. CHRONOLOGISCH VERBAND

Ik heb goed geleerd voor de toets. 

Daarna heb ik thee gedronken met mijn vriendin.

De zinnen zijn met elkaar verbonden.

Aan het woordje DAARNA kun je zien wat de zinnen met elkaar te maken hebben. 

Er zit namelijk een tijdsvolgorde in.

Dit noem je een CHRONOLOGISCH verband.

2. OPSOMMEND VERBAND

Ik heb goed geleerd voor de toets. Eerst heb ik woordjes geleerd en de zinnen heb ik geoefend. Ook heeft moeder me overhoord.

De zinnen zijn met elkaar verbonden. 

Aan de woordjes EERST, EN en OOK kun je zien wat de zinnen met elkaar te maken hebben. 

Er wordt namelijk iets opgesomd.

Dit noem je een OPSOMMEND verband

3. TEGENSTELLEND VERBAND

Ik heb goed geleerd voor de toets, maar ik heb een onvoldoende gehaald.

De zinnen zijn met elkaar verbonden.

Aan het woordje MAAR kun je zien wat de zinnen met elkaar te maken hebben. 

Er zit namelijk een tegenstelling in.

Dit noem je een TEGENSTELLEND verband

4. TOELICHTEND VERBAND

Het hotel is ook geschikt voor jonge kinderen. Denk aan een kinderopvang en een grote speeltuin.

Tussen de zinnen is een verband. 

Aan de woorden DENK AAN kun je zien wat de zinnen met elkaar te maken hebben. 

Er wordt namelijk iets toegelicht.

Dit noem je een TOELICHTEND verband

5. Vergelijkend verband

SIGNAALWOORDEN

bij vergelijkend verband

- in vergelijking met - (net) als

- evenals - zoals

- meer/groter/beter dan

- vergelijken met 

Vergelijking

Bij een vergelijking wordt een 'object' vergeleken met een 'beeld'. Een vergelijking is vaak te herkennen aan het woordje 'als', zoals bij 'Hij is zo gek als een deur'. Er bestaan echter ook vergelijkingen zonder 'als'. 

vergelijking

6. doel - middel

Ik gebruik een pen, zodat ik kan schrijven.

doel-middel

Het tekstverband doel-middel is vaak te herkennen aan signaalwoorden zoals:

waarmee, door middel van,
om te

8. doel-middel verband

Doel-middel verband: toont welk middel je gebruikt voor een doel

Signaalwoorden: zodat, om te, door middel van

Om goed te kunnen slapen is het belangrijk om een uur van tevoren je telefoon weg te leggen.

Kies het goede antwoord.

Tekstverbanden...

1. ...geven alinea's aan
2. ...geven het doel van een tekst aan
3. ...geven aan hoe alinea's en zinnen met elkaar te maken hebben

Om.......Te.... tekstverband is

1. oorzaak - gevolg
2. redengevend
3. doel - middel
4. concluderend

Kies het juiste antwoord.
Ruben is morgen niet op school, maar overmorgen wel.

1. chronologisch verband
2. opsommend verband
3. tegenstellend verband

Kies het juiste antwoord.
Ik doe dat niet: ten eerste heb ik er geen zin in, ten tweede heb ik er geen tijd voor.

1. chronologisch verband
2. opsommend verband
3. tegenstellend verband

Kies het juiste antwoord.
Hij was op tijd, hoewel het erg glad was.

1. chronologisch verband
2. opsommend verband
3. tegenstellend verband

'Ook' is een signaalwoord voor

1. een toelichting
2. een tegenstelling
3. een opsomming

Signaalwoorden opsomming

Signaalwoorden tegenstelling

En

Verder

Ten tweede

Ten eerste

1, 2, 3

:

Tegenover

Hoewel

Maar

Echter

TEGENSTELLING

OPSOMMING

maar

en

ten slotte

om te beginnen

toch

 Op welk tekstverband wijzen de   

 signaalwoorden maar, toch en echter?

1. opsomming
2. tegenstelling
3. tijdsverband

1. Wat zijn signaalwoorden opsommend verband ?

1. om te beginnen, ook, bovendien, en, daarnaast, vervolgens, verder, ten slotte
2. daardoor, doordat, als gevolg van
3. maar, toch, echter, desondanks, aan de ene kant .... aan de andere kant, daar staat tegenover
4. daarom, dus, omdat, want, namelijk, immers

Hij is echt een stuk groter dan Piet.

1. concluderend verband
2. redengevend verband
3. oorzakelijk verband
4. vergelijkend verband

Is dit een voorbeeld van een tijdsverband: 'Eerst ging ik naar de bakker en daarna naar de supermarkt.'

1. Ja
2. Nee

Zij is net zo aardig als haar zus.

1. Samenvattend verband
2. Vergelijkend verband
3. Doel-middel verband

signaalwoord + verband:

Grote schoonmaak
Opruimen is niet mijn sterkste kant. Rotzooi maken kan ik daarentegen wel goed.

1. Rotzooi - signaalwoord opsomming
2. Grote - signaalwoord toelichting
3. daarentegen - signaalwoord tegenstelling
4. Goed - signaalwoord voorbeeld

Wat is GEEN signaalwoord van tegenstelling?

1. echter
2. toch
3. bijvoorbeeld
4. maar

Wat vind jij van sokken in sandalen? Geef je mening in een paar zinnen. Gebruik minstens twee signaalwoorden (opsomming of tegenstelling).

Een signaalwoord voor een opsomming is...

1. Echter
2. Dus
3. Want
4. En

Waaraan herken je een tijdsverband?

1. Gebeurtenissen die in een bepaalde volgorde staan
2. Hoe lang een tekst duurt als je leest
3. Hoe dik het boek is dat je leest
4. Hoe de alinea's elkaar opvolgen

Welk tekstverband herken je in onderstaande zin?

Door middel van affiches en reclames op social media probeert de politieke partij kiezers te trekken.

1. Doel-middelverband
2. Vergelijkend verband
3. Samenvattend verband

Welke signaalwoorden duiden op een tijdsverband?

1. Eerst, daarna, vervolgens
2. Dus, daarom, immers
3. Niettemin, desondanks, hoewel
4. Bijvoorbeeld, zoals, namelijk

Wat is GEEN signaalwoord voor

doel-middel?

1. waarmee
2. even ... als
3. zodat
4. door middel van

Welk verband zit in de volgende zin: 'Ik kijk veel op Netflix en op Videoland'

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Tijdsverband
4. Oorzaak-gevolg

Welk verband zit in de volgende zin: 'Toen ik vanmorgen wakker werd, deed ik eerst de gordijnen open'

1. Opsomming
2. Tegenstelling
3. Tijdsverband
4. Oorzaak-gevolg

Bij welk verband hoort het signaalwoord: kleiner dan

1. doel-middelverband
2. vergelijkend verband
3. samenvattend verband

In welke zin zie je het tekstverband
' doel - middel '?

1. Mijn buurman volgt een cursus Engels, zodat hij de kans op een internationale carrière vergroot.
2. Ik heb besloten meer aan sport te gaan doen, omdat ik me de laatste tijd slap en futloos voel.
3. Op mijn school zijn de regels dit jaar een stuk strenger geworden. Hetzelfde is gebeurd op de school van mijn zus.
4. Kaartjes voor popconcerten zijn de laatste jaren enorm gestegen. Maar de tickets voor de bioscoop of het theater zijn nauwelijks duurder