M7 H3 Economische groei H3.2 Economische structuur

• Economie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

M7 H3 Economische groei 

H3.2 Economische structuur

Leerdoelen:

- Je kunt werken met de macro-economische 

productiefunctie.

- Je kunt uitleggen hoe economisch structuurbeleid het aanbod en de kwaliteit van arbeid en kapitaal beïnvloedt en hoe dat doorwerkt op de factorproductiviteit.

Mensen die bij de beroepsbevolking horen hebben een betaalde baan of zijn op zoek naar een betaalde baan.  Deze mensen bieden hun arbeid aan. De beroepsbevolking is dus het aanbod van arbeid.

Arbeidsmarkt is het totaal van vraag en aanbod naar arbeid. 

Als de vraag naar arbeid groot is en het aanbod klein: er is een krappe arbeidsmarkt en weinig werkloosheid. 

Als de vraag naar arbeid klein is en het aanbod groot: er is een ruime arbeidsmarkt en veel werkloosheid.  

Bedrijven & overheid zijn op zoek naar personeel. Zij vragen arbeid.

Arbeid

Arbeid is een belangrijk onderdeel van de macro-economische productiefunctie.

Hoeveel arbeid er in Nederland ingezet wordt / kan worden hangt af van vraag en aanbod van arbeid.

Aanbod van arbeid 

Aanbod van arbeid: hoeveel arbeid er ingezet kan worden bij de productie hangt af van hoeveel arbeid er maximaal beschikbaar is. 

Het totale aanbod van arbeid is gelijk aan de beroepsbevolking. Dit zijn alle mensen tussen 15 jaar en 75 jaar die arbeid willen verrichten. 

Degenen die ook werkelijk een baan hebben, horen bij de werkzame beroepsbevolking en de rest is werkloos (hoort dus tot de werkloze beroepsbevolking).

Het aanbod van arbeid is afhankelijk van het loon: als het (netto)loon stijgt, neemt het aanbod toe. Dat komt omdat dan voor meer mensen geldt dat het loon groter wordt dan de opofferingskosten van arbeid.

Hoe groter het gedeelte van de beroepsbevolking dat ook tot de werkzame beroepsbevolking hoort, des te groter de arbeidsparticipatie.

Vraag naar arbeid

Werkgelegenheid: dit is de vraag naar arbeid en hangt af van loonniveau en vraag naar producten.

Als er meer vraag is naar producten, is er meer vraag naar personeel.

Als de loonkosten stijgen, wordt het voor de producent aantrekkelijker om arbeid te vervangen door machines (voor zover dat mogelijk is) en zal de vraag naar arbeid dalen.

De loonkosten hebben ook invloed op de vraag naar arbeid via de internationale concurrentiepositie. Als de loonkosten toenemen, wordt arbeid duurder. De arbeidskosten (loonkosten) per product stijgen en dit wordt waarschijnlijk doorberekend in de prijs voor goederen. Hierdoor verslechtert de internationale concurrentiepositie. De export zal dalen en hierdoor daalt de vraag naar producten. Er is minder arbeid nodig, dus vraag naar arbeid daalt.

Wig

Verschil tussen loonkosten en nettoloon bestaat uit belastingen en werkgevers- en werknemerspremies. Dit noemen we ook wel de wig.

Loonkosten = brutoloon + werkgeverspremies

Nettoloon = brutoloon - werknemerspremies en loonbelasting

Factorproductiviteit

In de productiefunctie wordt de output (Y) niet alleen bepaald door de hoeveelheid arbeid en kapitaal, maar ook de kwaliteit ervan. Dit komt tot uitdrukking in de factorproductiviteit. Dit geeft aan hoeveel producten een eenheid kapitaal / arbeid produceert.

 

De factorproductiviteit hangt o.a. af van:

- scholingsniveau (bepaalt kwaliteit arbeid)

- innovatie 

(bepaalt productiviteit kapitaal / arbeidsproductiviteit)

- kwaliteit ondernemerschap 

(bepaalt de efficiëntie van de inzet van productiefactoren)