Laatste les voor SE fictie GT3

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Fictie KWT GT3

Wat is het doel van fictie?

Noem verschillende vormen van fictie

fictie en non-fictie

Fictie: verzonnen verhalen

Non-fictie: teksten over de werkelijkheid

fictie

non-fictie

tijdschriftartikel

gedicht

tekst op Wikipedia

journaal

toneelstuk

leesboek

realistisch of niet........

Verhalen zijn altijd verzonnen. Het doel is vermaken / amuseren.

Realistisch: de mensen en de gebeurtenissen lijken op de werkelijkheid.

Niet-realistisch: de schrijver heeft een verhaal verzonnen met dingen die in de werkelijkheid niet kunnen.

Noem 6 genres

Dit maakt een verhaal realistisch

Dit maakt een verhaal niet-realistisch

Mensen lijken echt in wat ze doen en zeggen.

De wereld waarin het verhaal zich afspeelt is verzonnen.

Er komen verzonnen wezens / fantasiefiguren voor.

Er komen mensen / plaatsen voor die echt hebben bestaan.

De gebeurtenissen zijn in werkelijkheid ook mogelijk.

Welke technieken kan een schrijver/regisseur gebruiken om spanning te vergroten?

GENRES (uitspraak: zjanre)

Detective   (realistisch)

Thriller (realistisch)

Ontwikkelingsverhaal (psychologisch) (realistisch)

Science Fiction (s.f.)  (minder realistisch)

Fantasy (minder realistisch) 

Dystopie (minder realistisch) 

TIJD

• Wel/ niet chronologisch
• Welke periode?
• Hoe lang duurt het verhaal (vertelde tijd)

Wanneer is er sprake van tijdversnelling in een verhaal?

1. Als een bepaalde gebeurtenis met veel details wordt beschreven.
2. Als een lange reeks gebeurtenissen heel vluchtig wordt beschreven.
3. Als de schrijver een periode in het verhaal overslaat.
4. Als een close-up van een gebeurtenis wordt gegeven.

Chronologische volgorde

&

Niet-chronologische volgorde

Tijdsperspectief

- Het kan met de gebeurtenissen mee worden verteld.

- Het kan achteraf worden verteld. De verteller kent de afloop al en kan vooruitlopen op de gebeurtenissen.

Hij kan heen en weer gaan tussen heden en verleden.

Een schrijver vertelt met de gebeurtenissen mee.

1. Chronologisch
2. Niet- chronologisch

Wanneer is er geen sprake van een chronologische volgorde?

In een chronologisch boek zitten geen flash-backs.

1. waar
2. niet waar

Chronologisch

Terugverwijzing

Niet-chronologisch

Flashback

Vooruitverwijzing

als gebeurtenissen na elkaar worden verteld in de volgorde waarin ze gebeurd zijn

verwijst een personage naar iets wat eerder gebeurde. Het gaat

meestal om een gedachte van een personage

dan springt een verhaal terug in de tijd naar gebeurtenissen die eerder

plaatsvonden.

wanneer de gebeurtenissen in een andere volgorde worden

verteld dan dat ze gebeurt zijn

een mededeling over iets wat later zal gebeuren of een gedachte

van een personage van angst of hoop voor de toekomst.

EIND

• OPEN EINDE - sommige zaken zijn nog niet opgelost. De lezer moet het einde zelf invullen (bv. een cliffhanger)

• GESLOTEN EINDE - verhaalprobleem is opgelost

Wat is het verschil tussen een open en gesloten eind?

Einde 

Gesloten einde: het verhaalprobleem is opgelost. 

Open einde: sommige zaken zijn nog niet opgelost. Als lezer moet je zelf invullen hoe het verhaal verder zal gaan en wat er met de personages gaat gebeuren.

PERSONAGES

In een verhaal vind je hoofdpersonen en bijpersonen.

Hoofdpersoon:

Je weet wat hij/zij denkt

Je weet wat hij/zij voelt

Personages - hoofdpersoon of roundcharacter

Je weet

- wat hij denkt en voelt;

- wat zijn karaktereigenschappen zijn.

Karakterontwikkeling --> karakter verandert door gebeurtenissen. = round character

- hoe hij/zij eruit ziet

Personages - bijpersoon of flat character

Je weet

- minder informatie. 

- meestal lees je geen gedachten en gevoelens

Bijpersonen veranderen niet en reageren vaak voorspelbaar. =

flat character

Een bijpersoon heeft een round character.

1. waar
2. niet waar

PERSPECTIEF

Een schrijver kiest een perspectief van waaruit hij het verhaal vertelt. Hij bepaalt vanuit welk personage hij de gebeurtenissen laat zien. Dit heet het vertelperspectief of vertelstandpunt.

Noem drie vertelperspectieven

Drie vertelstandpunten/perspectieven

ik-vertelperspectief: de ik-persoon. Je krijgt zijn/haar gedachten te lezen. (eerste persoon)

hij-zij-vertelperspectief: perspectief ligt bij één van de personages. Je krijgt de gedachten van deze persoon te lezen, waardoor je de gebeurtenissen vanuit zijn/haar standpunt bekijkt.    (derde persoon)

Wisselend perspectief: vanuit standpunt van meerdere personages.

Ik dacht: waarom kijkt hij me zo aan?
Wat is het perspectief?

1. ik-perspectief
2. hij-perspectief

Wat is een wisselend perspectief?

1. Je wisselt van IK- naar HIJ/ ZIJ-perspectief.
2. Je wisselt van hoofdpersoon.
3. Je wisselt van HIJ/ZIJ- naar IK-perspectief.

Noem 6 stijlfiguren

Waar is sprake van stijlfiguur
HERHALING

1. "Dag in, dag uit, werken we aan ons doel."
2. "Hij hield van wandelen in het bos, luisteren naar de vogels, genieten van de zonsondergang en voelen hoe de wind door zijn haren streek."
3. "Haar glimlach was zo helder als de zon, maar haar ogen vertelden een verhaal van diepe droefheid."
4. : "Ik heb dat boek al duizend keer gelezen!"

Waar is sprake van stijlfiguur
OVERDRIJVING

1. "Dag in, dag uit, werken we aan ons doel."
2. "Hij hield van wandelen in het bos, luisteren naar de vogels, genieten van de zonsondergang en voelen hoe de wind door zijn haren streek."
3. "Haar glimlach was zo helder als de zon, maar haar ogen vertelden een verhaal van diepe droefheid."
4. : "Ik heb dat boek al duizend keer gelezen!"

Waar is sprake van stijlfiguur
OPSOMMING?

1. "Dag in, dag uit, werken we aan ons doel."
2. "Hij hield van wandelen in het bos, luisteren naar de vogels, genieten van de zonsondergang en voelen hoe de wind door zijn haren streek."
3. "Haar glimlach was zo helder als de zon, maar haar ogen vertelden een verhaal van diepe droefheid."
4. : "Ik heb dat boek al duizend keer gelezen!"

Waar is sprake van stijlfiguur
SARCASME

1. "Dag in, dag uit, werken we aan ons doel."
2. "Oh, geweldig! Mijn auto is weer eens gestolen. Wat een fantastische dag."
3. "Haar glimlach was zo helder als de zon, maar haar ogen vertelden een verhaal van diepe droefheid."
4. De verkeersagent kreeg een boete omdat hij te snel reed."

Waar is sprake van stijlfiguur
IRONIE

1. "Ik heb zo veel huiswerk dat mijn rugzak voelt alsof er een olifant op zit."
2. "Oh, geweldig! Mijn auto is weer eens gestolen. Wat een fantastische dag."
3. "Haar glimlach was zo helder als de zon, maar haar ogen vertelden een verhaal van diepe droefheid."
4. De verkeersagent kreeg een boete omdat hij te snel reed."

Setting of ruimte bestaat uit:

Hoofdpersonen

Bijpersonen

Weer

Plek

Historische tijd

Schrijfstijl

Vertelde tijd

Vertelperspectief

Wat wist ik al?

Wat moet ik nog goed bestuderen?

Tijd/ruimte/personages/vertelperspectieven/ beeldspraak-stijlfiguren/fictie/genre/realistisch/minder realistisch /spanning/verhaallijn

Welk gedeelte ga je een mindmap van maken?