LB 2.9 Koppelwerkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

LB 2.9 Koppelwerkwoorden

Open je laptop en log in bij LessonUp.

Pak ook een schrift en een pen.

Doel van de les

Aan het eind van de les:

-  weet je wat koppelwerkwoorden zijn;

- weet je in welk soort zinnen koppelwerkwoorden voorkomen; 

- ken je de functie van koppelwerkwoorden. 

Planning

1. kort geheugen opfrissen zelfstandige en hulpwerkwoorden

2. uitleg koppelwerkwoorden

3. aan de slag

Wat is het werkwoord in de volgende zin:
Mijn vader leest graag de krant.

1. Mijn vader
2. leest
3. de krant
4. graag

Wat is het gezegde in de volgende zin:
Mijn moeder heeft de krant al gelezen.

Wat is het zelfstandig werkwoord in voorgaande zin?

1. heeft
2. gelezen

Wat is de functie van het hulpwerkwoord in dezelfde zin?
Mijn moeder heeft de krant al gelezen.

Geef aan wat het onderwerp van deze zin DOET. (met andere woorden: wat is de handeling)
Jip geeft de planten water.

Geef aan wat het onderwerp van deze zin DOET. (met andere woorden: wat is de handeling)
Matthijs zwemt naar de overkant.

Geef aan wat het onderwerp van deze zin DOET. (met andere woorden: wat is de handeling)
De zon schijnt fel vandaag.

DOET het onderwerp iets in deze zin?
Manuel praat graag over zijn hobby.

1. ja
2. nee

Staat er een handeling in deze zin?
PSV is kampioen.

1. ja
2. nee

Staat er een handeling in deze zin?
Shayla is een gezellige vriendin.

1. ja
2. nee

DOE-zin

Het onderwerp van een doe-zin, doet iets, voert een handeling uit.

Jip geeft de planten water. 

Jip is het onderwerp. Hij doet iets, namelijk water geven.

ZIJN-zin

Het onderwerp van een zijn-zin, is iets. Er wordt een kenmerk of een eigenschap/toestand beschreven.

Shayla is een gezellige vriendin. 

Shayla is het onderwerp. Ze doet niet iets. 

Koppelwerkwoorden

In een ZIJN-zin staan koppelwerkwoorden.

Die werkwoorden verbinden het onderwerp van de zin met een kenmerk of een eigenschap ervan. 

Een zelfstandig naamwoord en/of een bijvoeglijk naamwoord. 

Daarom heet een gezegde met een koppelwerkwoord een naamwoordelijk gezegde. 

Zoals bij: Shayla is een gezellige vriendin. Het werkwoord 'is' koppelt een gezellige vriendin aan Shayla. 

Koppelwerkwoorden

Er zijn negen koppelwerkwoorden: 

zijn, worden, blijken, blijven, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen.

Ezelsbruggetje: ZWaBBeLS+HDV

De bloemen zijn prachtig.
Zijn is een koppelwerkwoord. Bloemen is het onderwerp. Wat koppelt dit werkwoord aan het onderwerp bloemen?

Die oude boom lijkt heel sterk.
lijkt is het koppelwerkwoord. Die oude boom is het onderwerp. Wat koppelt dit werkwoord aan het onderwerp 'die oude boom'?

Het weer blijft wisselvallig.
Het koppelwerkwoord is blijft. Wat koppelt dit werkwoord aan elkaar?

De kat lijkt slaperig.
Het koppelwerkwoord is lijkt. Wat koppelt dit werkwoord aan elkaar?

Junior is een heel goede basketballer.
Het koppelwerkwoord is is. Wat koppelt dit werkwoord aan elkaar?

De planeet Mars lijkt onbewoond.
Het koppelwerkwoord is lijkt. Wat koppelt dit werkwoord aan elkaar?

Meerdere werkwoorden in een zin

- Een koppelwerkwoord kan ook samen met een hulpwerkwoord in een zin staan.

Het koppelwerkwoord is dan een voltooid deelwoord of een infinitief. 

De persoonsvorm is dan altijd het hulpwerkwoord. 

Bijvoorbeeld:

Het zwembad is leuk. -> is = koppelwerkwoord)

Het zwembad is leuk geworden. ->  is = hulpwerkwoord, geworden = koppelwerkwoord

- Een koppelwerkwoord en een zelfstandig werkwoord kunnen echter nooit in één zin voorkomen. 

Verander deze zin zo dat het koppelwerkwoord een hulpwerkwoord wordt. Je voegt dus een werkwoord toe.
Junior is ziek.

Verander deze zin zo dat het koppelwerkwoord een hulpwerkwoord wordt.
Het boeket is mooi.

doelencheck:
Ik ken de negen koppelwerkwoorden.

ja

een beetje

nee

doelencheck:
Ik weet wat de functie van een koppelwerkwoord is.

ja

een beetje

nee

doelencheck:
Ik weet in welk soort zinnen koppelwerkwoorden voorkomen.

ja

een beetje

nee

Aan de slag

Maak LB 2.10 A opdracht 1 t/m 6.

Dit is ook je huiswerk.

Woensdag gaan we verder met koppelwerkwoorden. 

Klaar? Lezen.