10.1 Fossielen en hun ouderdom

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H9: Erfelijkheid

H10: Evolutie

Paragraaf 1 Dierenwelzijn

Paragraaf 10.1: Fossielen en hun ouderdom

Doel en begrippen 10.1

Je leert wat je uit fossielen kunt afleiden over uitgestorven dieren.

fossielen, fossilisatie, gidsfossielen, relatieve ouderdomsbepaling, absolute ouderdomsbepaling, isotopen, radioactief verval, halveringstijd

schooltv.nl

Hoe ontstaan fossielen?

Fossielen ontstaan doordat de afbraak door micro-organismen wordt geremd.

 Ideale omstandigheden zijn: droge, zuurstofarme omgeving zodat reducenten niet het dode organisme kunnen afbreken
.

Verstening – bedekking door zand of slik (zachte delen vergaan, onder grote druk worden de harde delen versteend)

Verdroging – in woestijnen

Kou/bevriezen

Lage pH

Zuurstofgebrek

Opsluiten in barnsteen

Onderzoek

Uit fossielen kunnen onderzoekers allerlei informatie halen over het uitgestorven dier:

Hoe zag het skelet er uit (-> hoe bewoog het dier zich voort)

Uiterlijk (veren/ huid/ schubben)

Welke kleur hadden de veren? (microscoop)

Ingevroren dieren: maaginhoud (dieet)

C-14 methode

Zolang een organisme leeft blijft de verhouding tussen ¹²C en ¹⁴C gelijk.

Zodra het organisme sterft wordt de hoeveelheid 14C steeds minder en de verhouding tussen ¹²C en ¹⁴C verandert dus.

Meet je de verhouding, dan kun je de ouderdom van een organisme vaststellen.

Organismen ouder dan 60.000 jaar hebben te weinig ¹⁴C over. Dan maken wetenschappers gebruik van andere isotopen voor de ouderdomsbepaling.

Even terugkijken:
Wat is het verschil tussen absolute en relatieve ouderdomsbepaling?

HUISWERK

Maak de opdrachten van 10.1 m.b.v. Nectar online.