Lessenserie uiteenzetting en betoog

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Schrijven 

uiteenzetting - betoog

Programma

Uiteenzetting

- wat is een uiteenzetting

- oefenopdracht

- feedback geven en krijgen

Betoog 

- wat is een betoog

- oefenopdracht

-feedback geven en krijgen

Wat is een uiteenzetting?

Een uiteenzetting is een tekst waarmee je iemand anders over iets informeert. Het is een objectieve tekst waarmee je feiten en uitleg geeft over een onderwerp. Je geeft niet je eigen mening, maar alleen feiten die waar en controleerbaar zijn. Je kan wel meningen van anderen geven.

Opbouw uiteenzetting

Een uiteenzetting heeft een vaste opbouw. In de inleiding introduceer je je onderwerp, in het middenstuk werk je dat uit en in het slot kom je met een samenvatting of conclusie.

Gebruik een bouwplan voor een goede opbouw van jouw uiteenzetting.

Tekstsoort:                Tekstvorm:

Informatieve tekst     Uiteenzetting

In een tekst wordt uitgelegd hoe de nieuwe verkiezingen in Engeland tot stand gekomen zijn. 

- De schrijver geeft zijn mening niet! (wel kunnen standpunten van anderen weergegeven worden)

 Uiteenzetting

Structuur uiteenzetting

Een uiteenzetting heeft een vaste structuur. 

• verklaring van een verschijnsel
• antwoord op een feitelijke vraag
• oorzaken en gevolgen van een probleem
• uitleg geven over de inhoud en de resultaten onderzoek
• ontwikkeling of verandering van een verschijnsel

uiteenzetting

verklaring van een verschijnsel

• het broeikaseffect
• zwaartekracht
• zonsverduistering
• betalingsachterstand
• arbeidsmigratie

Welk verschijnsel wordt behandeld?

Welke verklaring(en) geeft de schrijver voor het verschijnsel?

uiteenzetting

Antwoord op een feitelijke vraag

• Kun je niezen als je slaapt?
• Waarom is de aarde rond en niet plat?
• Hoeveel toeristen bezoeken Nederland?
• Steekt een struisvogel bij gevaar echt zijn kop in het zand?
• Hoe diep kan een walvis duiken?

Wat is de vraag die moet worden beantwoord?

Wat is het antwoord van de schrijver op de vraag?

uiteenzetting

Probleem- en oplossingsstructuur

• Schooluitval
• vluchtelingenprobleem
• drugsgebruik bij jongeren
• discrimininatie op de arbeidsmarkt
• pesten

Wat is het probleem dat wordt behandeld?

Welke oplossingen zijn er mogelijk?

uiteenzetting

Uitleg geven over de inhoud en de resultaten onderzoek

• De invloed van tweetaligheid op de ontwikkeling kleuters
• koopverslaving
• gezond leven
• griepvirussen

Wat is het onderwerp van het onderzoek?

Hoe is het onderzoek uitgevoerd?

Wat zijn de resultaten?

uiteenzetting

Ontwikkeling of verandering van een verschijnsel

vroeger/nu/toekomst

• geld
• vervoer
• onderwijs
• steden

Wat is het onderwerp van het onderzoek?

Hoe is het onderzoek uitgevoerd?

Wat zijn de resultaten?

Uiteenzetting lezen

Uiteenzetting schrijven

Schrijf een uiteenzetting van 200- 300 woorden over een van de volgende onderwerpen:

• stijlfouten 
• dyslexie
• straattaal
• veelvoorkomende taalfouten

feedback

Betoog

- wat is een betoog

-oefenopdracht

-feedback geven en krijgen

Wat is een betoog

In een betoog probeert de schrijven de lezer te overtuigen van zijn mening. Dit doet de schrijver door middel van argumenten. Deze argumenten kunnen gebaseerd zijn op feiten, maar dat hoeft niet. De hoofdgedachte van de tekst is de mening van de schrijver.

Opbouw betoog

Een betoog heeft een duidelijke opbouw:

Inleiding: de schrijver formuleert de stelling (standpunt) dit kan ook in een vraagvorm.

Middenstuk: de schrijver behandelt argumenten voor de stelling. Door een tegenwerping kan je jouw betoog nog sterker maken.

Slot: korte samenvatting en conclusie

Opbouw betoog

In een betoog gebruik je vaak de argumentatiestructuur of de voor-en-nadelenstructuur.

Maak altijd een bouwplan voordat je een betoog gaat schrijven.

Opbouw betoog

Argumentatiestructuur

 Inleiding: vraag/stelling over onderwerp 
middenstuk: argument met ondersteuning 1

                           argument met ondersteuning 2 

                           tegenargument met tegenwerping 

slot: conclusie

Opbouw betoog

Voor-en-nadelenstructuur

Inleiding: vraag/stelling over onderwerp

Middenstuk: voordeel 1

                            voordeel 2

                            nadeel

Slot: conclusie

Voorbeeld betoog

Oefenopdracht betoog

Schrijf een betoog van 200-300 woorden over een van de volgende onderwerpen:

• Spelfouten moeten bij alle vakken fout worden gerekend.
• Bij Nederlands moet je per jaar  minimaal vier leesboeken lezen.
• Er mogen maximaal 20 leerlingen in een klas zitten

Feedback