Bouwsteen 4 - Inclusieve didactiek

• Ges
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

verbinden culturele achtergronden

- eigen lespraktijk

voorbeelden uitwisselen

- controle van begrip - willekeurig bevragen

pRET?

casus meertaligheid:ukrains/ eigentaal/ blinde vlek

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan het welbevinden van leerlingen. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zitten startklaar en zijn bijvoorbeeld ingelogd in LessonUp en hebben hun JdW-map op tafel.

Overzicht Periode 1

• Thema: Johan de Witt Kijkwijzer
• Benodigde lesmaterialen: Kijkwijzer, klimwijzer, laptop, pen en papier

Bijeenkomst 1	Bijeenkomst 2	Bijeenkomst 3	Bijeenkomst 4
Startklaar	Voorkennis activeren	Leerdoelgericht werken	Formatief handelen

Bijeenkomst 5	Bijeenkomst 6	Bijeenkomst 7	Bijeenkomst 8
Actieve verwerking	Inclusieve didactiek	Concrete en herkenbare voorbeelden	Afsluiting

Terugblik actieve verwerking

De opdracht was:

Maak met 1 klas een Cornell aantekening en/of een advanced organiser.

Bespreek met jouw buurvrouw/buurman jouw reflectie.

Startvragen

Wat voor type leerling was jij?

Wat werkte goed?

Wat hadden docenten kunnen doen om jou nog verder te laten komen?

Wat is daar nu van terug te zien in jouw onderwijs?

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

      Leerdoelen

1. Je bent je bewust van de invloed van taal en culturele achtergrond van leerlingen op jouw lessen (R).

2. Je stimuleert interactie in de klas (T1).

3. Je kunt gewenst gedrag stimuleren (T2).

4. Je kunt een contextrijke omgeving creëren door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de les te betrekken (I)

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Kijkwijzer

Klimwijzer

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Wat staat er hier?

Mevrouw, Mijnheer;

Wij moeten u melden dat wij heel dringend reloeten moeten verbatten.

Die zullen beginnen op maandag 14 oktober om 9 uur en normaal

gesproken klaar zijn op woensdag 16 oktober rond 16 uur. Dit heeft tot

gevolg dat de pinoot naar de stollangen asgenaat moet worden. Wij

vragen u dan ook uw fieber vanaf zondagavond of zeker vanaf

maandagochtend op het zirkje te zetten. Wij verontschuldigen ons voor

de problemen die deze situatie veroorzaakt.

Decoo, W., (2020), Vreemdetalenonderwijs – Van onderzoek naar praktijk

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Context

Mevrouw, Mijnheer;

Wij moeten u melden dat wij heel dringend rioleringswerken moeten

uitvoeren. Die zullen beginnen op maandag 14 oktober om 9 uur en

normaal gesproken klaar zijn op woensdag 16 oktober rond 16 uur. Dit

heeft tot gevolg dat de oprijlaan naar de garageruimte opengebroken

moet worden. Wij vragen u dan ook uw voertuig vanaf zondagavond of

zeker vanaf maandagochtend op het pleintje te zetten. Wij

verontschuldigen ons voor de problemen die deze situatie veroorzaakt.

Gekende woorden	Niet gekende woorden
+/- 92%	+/- 8%

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Piramide van Miller

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Piramide van Miller

Eerste laag: weten

Wat moet een leerling weten om vakbekwaam te kunnen zijn?

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Piramide van Miller

Tweede laag: toepassen

Hoe moet een leerling kennis toepassen?

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Piramide van Miller

Derde laag: laten zien

Hoe kan een leerling het geleerde toepassen in een gesimuleerde omgeving?

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Piramide van Miller

Vierde laag: doen

Hoe kan een leerling de in de opleiding verworven kennis, vaardigheden en houdingen toepassen in een complexe situatie?

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Wat staat er hier?

Mevrouw, Mijnheer;

Wij moeten u melden dat wij heel dringend reloeten moeten verbatten.

Die zullen beginnen op maandag 14 oktober om 9 uur en normaal

gesproken klaar zijn op woensdag 16 oktober rond 16 uur. Dit heeft tot

gevolg dat de pinoot naar de stollangen asgenaat moet worden. Wij

vragen u dan ook uw fieber vanaf zondagavond of zeker vanaf

maandagochtend op het zirkje te zetten. Wij verontschuldigen ons voor

de problemen die deze situatie veroorzaakt.

Decoo, W., (2020), Vreemdetalenonderwijs – Van onderzoek naar praktijk

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Context

Mevrouw, Mijnheer;

Wij moeten u melden dat wij heel dringend rioleringswerken moeten

uitvoeren. Die zullen beginnen op maandag 14 oktober om 9 uur en

normaal gesproken klaar zijn op woensdag 16 oktober rond 16 uur. Dit

heeft tot gevolg dat de oprijlaan naar de garageruimte opengebroken

moet worden. Wij vragen u dan ook uw voertuig vanaf zondagavond of

zeker vanaf maandagochtend op het pleintje te zetten. Wij

verontschuldigen ons voor de problemen die deze situatie veroorzaakt.

Gekende woorden	Niet gekende woorden
+/- 92%	+/- 8%

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Instructie

"Slechts 17% van de Nederlandse docenten geeft aan zich goed voorbereid te voelen op het lesgeven in een cultureel diverse of meertalige klas."

Sabrina Alhanachi - onderwijswetenschapper & orthopedagoog

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Cultureel responsief leren

Uitdagingen: aanhoudende verschillen tussen leerlingen met en leerlingen zonder een migratieachtergrond. 

• leerlingen met een migratieachtergrond voelen zich minder thuis op school.
• zij zien zich veel vaker geconfronteerd met lage verwachtingen.

Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat culturele responsiviteit onder andere bijdraagt aan een betere docent-leerling relatie en motivatie bevordert. 

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Casus 1 meertaligheid

Leerling A. blaast stoom af tijdens de mentorles. Zij beklaagt zich over het feit dat er door verschillende docenten met twee maten wordt gemeten en dat vind ze enorm oneerlijk. Bepaalde klasgenoten mogen van de docenten altijd in hun thuisstaal samenwerken, en andere leerlingen worden steevast aangesproken wanneer ze hetzelfde doen in een andere taal. "We zijn in Nederland, wij Nederlands spreken',  krijgen ze dan te horen. 

Bespreek:

» In welke mate wordt er in deze casus actief rekening gehouden met de taal en culturele achtergrond van leerlingen?

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Cultureel responsief leren

• De culturele achtergrond van leerlingen wordt niet als problematisch,
  maar als een bron voor leren beschouwd. 

• Lesinhoud-instructie-lesinstructies 
  Wees je bewust van de verschillende normen, waarden, perspectieven, ervaringen en voorkennis die leerlingen van huis uit meenemen  en benut deze om aan te sluiten bij de leefwereld van leerlingen

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Terugkoppeling TS 

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Instructie

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Instructie

'Onderwijs moet een emancipatiemachine zijn'

Ilias el Hadioui - Switchen en Klimmen

Wat zou Ilias hiermee bedoelen?

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Instructie

"Onderwijs moet een emancipatiemachine zijn"

Het idee dat onderwijs een krachtig middel is om sociale ongelijkheid te verminderen en alle leerlingen, ongeacht hun achtergrond, de kans te geven om hun volledige potentieel te bereiken. Het belang van een inclusief onderwijssysteem dat actief bijdraagt aan de emancipatie en het gelijke kansen biedt aan iedereen.

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Casus 1 - Inclusieve didactiek 

Transformatief handelen in de klas  

Spelgevoel

1. Organiseren positieve tipping points

2. Transformeren negatieve tipping points

3. Erkennen en waarderen van het switchen naar schoolse codes

Gedrag

4. Voorbeeldig handelen

5. (Gemeenschappelijk) normatief kader

6. Consequent handelen

7. De ‘emotionele bluetooth’ ten dienste van het switchen en klimmen

Collectieve Focus op de Hogere Leerdoelen

8. Gerichtheid op de lesdoelen

9. Didactische verbinding met de buitenschoolse leefwereld

10. Inclusieve didactiek

Observeren

Kijkvragen:

1. Hoe geeft Tim blijk van spelgevoel?
2. Op welke manier geeft Tim blijk van hoge verwachtingen t.a.v. zijn leerlingen?
3. Op welke manier maakt Tim gewenst gedrag makkelijker?

Fragment 100 dagen voor de klas

Fragment 100 dagen voor de klas, aflevering 2: 'Voor de leeuwen'

Minuut 23:13 - 25:02 (Tim)

https://npo.nl/start/serie/100-dagen-voor-de-klas/seizoen-1/voor-de-leeuwen_2/afspelen

Kwadrant TS

Iris: 'Mensen alleen zitten te praten en niet doen wat ze moeten doen'

Vraag: 

Op welke plek in het kwadrant plaats je de klas?

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Casus 2

In welke ruimte zou je op welke manier positieve invloed uit kunnen oefenen op de schoolcultuur?

Normatief kader

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Casus 2 - normatief kader

Een docent geeft aan na de meivakantie te merken dat in verschillende klassen meer leerlingen op  telefoongebruik worden betrapt. 

De docent ervaart grote weerstand op het moment dat de leerlingen gecorrigeerd worden. 

De leerlingen geven aan dat het handelen van deze docent te streng is in vergelijking met andere docenten en daardoor onstaan vaak vervelende discussies. 

https://www.johandewittscholengroep.nl/images/Documenten/Smartphonebeleid%20JDW%20.pdf

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

Casus 2

In welke ruimte zou je op welke manier positieve invloed uit kunnen oefenen op de schoolcultuur?

4. Inclusieve didactiek

De docent past een inclusieve didactiek toe door de interactie, eventueel in de thuistalen, in de klas te stimuleren om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent creëert een contextrijke leeromgeving door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de lesinhoud te betrekken. Hierin is de docent zich bewust van de verschillen in de klas. Door flexibel of heterogeen te differentiëren blijft iedereen bij de les betrokken. Gedurende de les reageert de docent positief en proactief op gedrag en maakt het daarmee makkelijker voor leerlingen om gewenst gedrag te laten zien.

    Begrippen uit deze les

• Cultureel responsief lesgeven
• Self-efficacy
• Switchen en klimmen
• Gewenst en ongewenst gedrag
• Hoge positieve verwachtingen
• Normatief kader

Verwerkingsopdracht

Beschrijf tijdens de volgende bijeenkomst hoe jij in je les gebruik hebt gemaakt van de culturele achtergrond en/of meertaligheid van de leerlingen om de motivatie te bevorderen?

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Afsluiting

1. Je bent je bewust van de invloed van taal en culturele achtergrond van leerlingen op jouw lessen (R).

2. Je stimuleert interactie in de klas (T1).

3. Je kunt gewenst gedrag stimuleren (T2).

4. Je kunt een contextrijke omgeving creëren door actief de culturele achtergronden van leerlingen bij de les te betrekken (I)

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Relevante Literatuur

Literatuur:

Bennett, T. (2022). Phronese. Regie in de klas.

Voerman, L., Faber F. (2023). De Weijer Design. Didactisch coachen 1

Voerman, L., Faber F. (2020). De Weijer Design. Didactisch coachen 2. 

El-Hadioui, I., & El-Akabawy, Z. (2019). Switchen en klimmen. Van Gennep. 

Internet: Piramide van Miller

Masterclass 'Studeren met succes': dag 1, dag 2 en dag 3

Johan de Witt document:

Gedragscurriculum 

Zijn alle doelen behaald?
Moet er volgende week nog ergens (extra) aandacht aan worden besteed?