h.3.4 Kritisch op nieuws slot

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

 h.3.4 

Kritisch op nieuws

Wat doen we deze les?

• bespreken opdr. 20 en 23;
• bespreken het verschil tussen nepnieuws en verzonnen nieuws;
• bespreken wat kun je doen om nepnieuws te onderscheiden van echt nieuws;
• verder werken aan de opdrachten van h.3.5

20a

Een peiling is een onderzoek naar de mening van mensen. Er wordt aan mensen gevraagd wat ze ergens van vinden.

20b

Er zijn ruim/meer dan 1000 mensen ondervraagd voor dit onderzoek 

20c

Mensen die geen broodkapjes eten, gooien bijna twee keer zoveel voedsel weg als mensen die wel broodkapjes eten. De mensen die wel kapjes eten verspillen dus veel minder voedsel dan de mensen die geen kapjes eten.

20d

Volgens het Voedingscentrum staat brood op de eerste plaats op de lijst met voedsel dat het vaakst wordt weggegooid. Het is het meest verspilde voedsel. Daardoor kun je zeggen: als mensen geen brood(kapjes) weggooien, is de kans groot dat ze ook geen ander voedsel verspillen. Dat is uit dit onderzoek ook gebleken.

20e

Dit nieuwsbericht is waar.

De bron is nos.nl. Dat is een bekende bron en een serieus nieuwsplatform. De feiten kunnen worden gecheckt. / Het onderzoek werd gedaan door Flycatcher. Dat is een bestaand onderzoeksbureau.

20f

informeren

23

23 a

• Volgens Nando maken mensen nepnieuws om geld te verdienen.
• Volgens IJsbrand maken mensen nepnieuws om je aandacht te trekken.

23 b

• Je kunt bij andere nieuwsbronnen kijken of het bericht daar ook nieuws is.
  
• Je moet altijd zelf goed nadenken of het klopt of waar kan zijn wat je ziet, hoort of leest.
• Vraag je af wat er nog meer op de website staat.
• Kijk goed naar het taalgebruik.
• Controleer waar de gebruikte foto vandaan komt. 

23c

Iemand ergens een verkeerde indruk van geven.

23d

Facebook en Google willen in samenwerking met nieuwsorganisaties in Europa en Amerika bij berichten plaatsen of het nieuws uit het bericht gecheckt is.

23e

DROG wijst op de kenmerken waaraan je nepnieuws kan herkennen, door jou te leren hoe je met een nieuwsbericht zelf de aandacht trekt, op emoties inspeelt, groepen polariseert en hoe bots nepnieuws retweeten.

Nepnieuws of verzonnen nieuws

Nieuws dat niet echt is kun je verdelen in twee groepen:

1. Satire 

2. Nepnieuws (fake nieuws)

Bij satire:

wordt een persoon of situatie op een humoristische manier neerzetten en/of er wordt de spot mee gedreven. Het doel van de tekst is ‘amuseren’.

Satirisch nieuws is dus grappig nieuws dat duidelijk ongeloofwaardig is. 

Nepnieuws is niet humoristisch en lijkt net echt, waardoor je het makkelijk gelooft. 

Ajax-fan verkleedt zich met Halloween als Teletekst-pagina 819

28 oktober 2023 door Frank van Rossum

Ook dit jaar is Halloween weer de dag bij uitstek voor menig feestganger om zich zo griezelig mogelijk uit te dossen. Daarom heeft Ajax-fan Freek voor deze editie alles uit de kast gehaald om zijn omgeving de stuipen op het lijf te jagen: hij gaat verkleed als Teletekst-pagina 819.

De 28-jarige man uit Purmerend vond zijn outfit in het begin eigenlijk te angstaanjagend, maar is er nu voorzichtig gewend aan geraakt. “Het is een soort exposure therapie geweest: als je maar vaak genoeg iets engs ziet, ga je het vanzelf minder beangstigend vinden. Al weet ik nog niet of ik ook zo koeltjes blijf als Ajax straks misschien helemaal onderaan staat.”

De schrik bij Freeks vriendengroep zit er inmiddels goed in. “Ik heb dit weekend The Exorcist gezien, daarna ben ik belaagd door killerclowns en vervolgens werd ik achtervolgd door iemand met een levensecht zombiemasker en een kettingzaag. Maar niets van dat kan tippen aan de griezeligheid van deze Teletekst-outfit.”

• Nepnieuws doet net alsof het informeert. Het nieuws wil de lezer het idee geven dat het klopt wat er staat.

• In Nederland wordt vooral nepnieuws verspreid om geld te verdienen.

     Als meer mensen op een artikel klikken, krijgen de makers meer geld

    vanwege de getoonde advertenties. Een pakkende, sensationele kop

    levert vaak veel ‘clicks’ op. En dus veel geld. Dit heet ‘clickbait’. Ook

    maken mensen nepnieuws om meningen te beïnvloeden. Bijvoorbeeld in

    de aanloop naar verkiezingen.

Er zijn drie voorwaarden om echt te spreken van nepnieuws:

• Het bericht bevat geen waarheidsgetrouwe informatie;

• Het bericht is met opzet gemaakt en verspreid om je te misleiden;
  

• Degene die het maakt of verspreidt, doet dat met een specifieke reden, zoals politieke stemmen winnen of geld verdienen.

jeugdjournaal.nl

Zelf aan de slag

• Maak opdr. 23 en verder....

Zelf aan de slag

• Maak opdracht 24  (blz. 85 en verder)  

• klaar: oefen met de woordbetekenissen (online) of werk verder aan opdr. 25 enz.

• In een nieuwsbron kun je nieuwsberichten tegenkomen die niet waar zijn: nepnieuws. Soms kom je ook nieuwsberichten tegen die gedeeltelijk verzonnen zijn. Een schrijver kan de waarheid aanvullen met informatie die verzonnen is.
  

• Er zijn verschillende redenen voor het verspreiden van nepnieuws; er kan bijvoorbeeld mee verdiend worden (via advertenties). 

• Nepnieuws of verzonnen nieuws duikt regelmatig op. Het is dus belangrijk dat je echt nieuws kunt onderscheiden van nieuws dat niet waar is.