9.4 Ziek

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Leerdoelen

• Je kunt opnoemen door welke ziekteverwekkers je ziek wordt en je kunt beschrijven hoe ze in je lichaam komen.
• Je kunt beschrijven hoe een infectieziekte verloopt.
• Je kunt beschrijven hoe witte bloedcellen ziekteverwekkers herkennen en hoe ze je genezen.
• Je kunt uitleggen wat de functie van koorts is bij de genezing.
• Je kunt uitleggen hoe je lichaam op eigen kracht immuun wordt voor een ziekte en hoe vaccinatie (inenting) daarbij helpt.
• Je kunt uitleggen wat er gebeurt als je een nieuw orgaan of weefsel nodig hebt. 

Ziekteverwekkers

• Virussen - bijv. verkoudheidsvirussen
• Bacteriën - bijv. longontsteking
• Schimmels - bijv. kalknagel

Bacterie:

Virus:

Bron 2

Verloop: 

• Besmetting: ziekteverwekker aanwezig maar nog niet (voldoende) vermenigvuldigd.
  
• Infectie: vermenigvuldigen van ziekteverwekker in je lichaam (soms ontsteking tot gevolg).
  
• Incubatietijd = vermeerdertijd tot je symptomen krijgt. 
• Infectieziekten - verzamelnaam voor ziekten veroorzaakt door bacterie of virus.
• Zie bron 4 blz. 92 KK!

Ontsteking: Doel: verwijderen
veroorzaker en schade
herstellen (etter/pus).

Genezen

Besmetting

Symptomen

Incubatie

Prognose

Diagnose

Afweer: 

• Afweer: uitschakelen ziekteverwekker door witte bloedcellen. VB: vreetcellen, antistofcellen
  
  
• Antigenen: Herkenningseiwitten buitenkant van eigen cellen (= lichaamseigen) of ziekteverwekkers (= lichaamsvreemd).
  
  
  
• Antistoffen: passende stof op antigeen.
   - koppelen ziekteverwekkers aan elkaar.
  
   - ziekteverwekker beter herkenbaar vreetcel. 

Een infectie, en nu?

Afweer = Het uitschakelen van ziekteverwekkers en opruimen

4 typen witte bloedcellen:

• Vreetcellen - ruimen op, algemene (aspecifiek) en gerichte (specifiek)
• Aanvallers - maken (specifiek) geïnfecteerde cellen kapot
• Antistoffen makers - maken (specifieke) antiSTOF die hecht aan één ziekteverwekkerantiGEEN
• Geheugencellen - onthouden (specifiek) infectieantiGEEN, doen hun werk voordat je symptomen krijgt, bewaard in lymfknopen

Vreetcellen bron 4

• Bacteriën veroorzaken                                                                                 een ontsteking.
• Na het werk gaan ze dood                                                                           -> pus of etter

Algemene afweer

Antistofcellen bron 5

• Maken antistoffen
• Ziekteverwekker wordt herkend                                                                aan antigenen.
• Lichaamseigen
• Lichaamsvreemd 

=> Specifieke afweer

Wat zijn antigenen?

1. Herkenningseitwitten aan de buitenkant van cellen
2. Witte bloedcellen die antistoffen maken
3. Witte bloedcellen die ziekteverwekkers opruimen
4. Lichaamseigen stoffen

Welke kleur heeft hier de antigeen?

1. Geel
2. Oranje
3. Blauw

koorts

afweer tegen ziekteverwekkers

immuun

Immuun = geheugencellen onthouden het antistof-recept en de antigeen herkenning, je wordt niet meer ziek 

Wat gebeurt er als je ingeënt wordt?

Je hebt 3 soorten immuniteit:

1. Door besmetting met ziekteverwekker (actief)
2. Door vaccinatie met antigenen (actief)
3. Door injectie met antistoffen (passief)

(huis)werk

Hoofdstuk 9. Gezondheid

Paragraaf 9.4 Ziek

Maken opdracht 1 t/m 25