Vincent in de natuur - Zundert

• Natuur
• Culturele en kunstzinnige vorming
• +1
• Basisschool
• Groep 7,8

Introductie

Het filmpje ‘Vincent in de natuur’ vertelt het verhaal van hoe Vincents liefde voor de natuur begon, in zijn geboorteplaats Zundert. In de natuur vond Vincent inspiratie, maar vooral ook rust. Hoe zit dat bij de leerlingen in de klas?

Instructies

Algemene leerdoelen

De leerlingen ontdekken waar Vincent van Goghs liefde voor de natuur vandaan kwam, en reflecteren op wat 'natuur' en 'rust' voor henzelf betekenen.

Aansluiting op de kerndoelen

34, 40, 54, 55, 56

Vooraf

- Bepaal de materialen waarmee gaat worden gewerkt (zie 'Benodigde materialen' en 'Differentiatie') en zorg voor het begin van de les dat deze klaarliggen.

Benodigde materialen

- Stevig tekenpapier, liggend A3

- Potloden / Kleurpotloden

- Eventueel: zacht oliepastelkrijt in diverse kleuren (geen ‘wasco’)

Tijdens

Benut de tijd van de tekenopdracht om met enkele leerlingen te praten over 'rust': waar worden zij rustig van, en waarvan juist niet?

Differentiatie / Extra

- Combineer de les met de ontspanningsoefening Wandelen in je hoofd - De tuin van Vincent (duur oefening: 8 min.)

- Laat de leerlingen werken met verf en penselen in plaats van met 'droge' materialen. Houd er dan rekening mee dat daarvoor iets meer tijd nodig is; ook in verband met uitdelen van materialen en opruimen.

- Laat leerlingen in groepjes uitzoeken in welke omgeving de dieren uit het filmpje leven en daar een korte presentatie over voorbereiden met afbeeldingen, audio- en/of filmfragmenten op het digibord. Info is bijvoorbeeld te vinden op sites als:

www.vlinderstichting.nl (koolwitjes)

www.vlinderstichting.nl (libellen)

www.vogelbescherming.nl (ijsvogel)

www.vogelbescherming.nl (wielewaal)

www.schooltv.nl (geelgerande watertor)

Achtergrondinformatie

Vincent van Goghs voorliefde voor natuur en buitenleven is terug te voeren op zijn jeugd. Vanuit zijn geboortedorp Zundert maakte hij lange wandeltochten langs akkers en door bossen. Op het Brabantse platteland ontstond zijn levenslange liefde voor de natuur. Niet zo vreemd dat ook Vincents kunst daar onlosmakelijk mee verbonden raakte.

Lees meer in dit verhaal op de website van het Van Gogh Museum.

Met dank aan het Vincent van Goghhuis in Zundert voor de hulp bij de totstandkoming van de film.

Wie is de maker van dit wereldberoemde schilderij?

Hij maakte ook...

De maker is Vincent van Gogh: Nederlands beroemdste 19de-eeuwse schilder.

Lees de vraag voor (of laat dat doen). Wie weet het antwoord? Onder de hotspot rechts staat een zelfportret van de maker. Onder de hotspots links staan nog vijf andere schilderijen. Die hebben allemaal iets te maken met 'buiten zijn' of 'natuur'. Zien de leerlingen die onderlinge link?

(De werken zijn niet chronologisch gerangschikt, maar op volgorde van hoe ze in de intro van het filmpje te zien zijn.)

Vincent van Gogh hield enorm veel van de natuur.

Maar waar kwam die liefde nou eigenlijk vandaan..?

Het antwoord op die vraag zie je in het filmpje op de volgende slide.

Wil je hier nog iets dieper op ingaan, inventariseer dan een paar mogelijke antwoorden op de vraag 'Hoe zou iemands liefde voor de natuur nou eigenlijk tot stand kunnen komen?'

In het filmpje op de volgende slide ontdekken de leerlingen hoe dat bij Vincent tot stand kwam.

Liefde voor de natuur...

Ken je het spreekwoord 'Iets met de paplepel ingegoten krijgen'?

Het betekent dat je iets al van kleins af aan hebt geleerd of kent.

Hoe zit dat bij jou?

Wat is er bij jou met de paplepel ingegoten?

Stel vragen als:

• Waar vind jij 'rust'? Is dat net als bij Vincent in de natuur? Of is dat juist op een andere plek?
• Als je net als Vincent veel (of weleens) in een bos, of een park komt, met wie ben je daar dan?
• Wat heb jij nodig, als je rust zoekt? (Gezelschap of juist niet, knuffel, huisdier, muziek, stilte, binnen, buiten, etc....)

Locaties komen in de volgende slide uitgebreider aan de orde.

Nederland in onze tijd

Zundert

Vincent werd geboren in Zundert, in de provincie Noord-Brabant. De 19de-eeuwse kaart toont hoe Nederland er in Vincents tijd uitzag. Via de hotspot wordt een kaart van nu zichtbaar.

• In welke provincie staat de school en wonen de leerlingen? (Vraag eventueel een leerling om die in te kleuren of te arceren met de tekenfunctie onderaan het scherm.)
• Wie weet waar er in de eigen provincie mooie natuur te vinden is?

Hoe heet deze vogel ook alweer?

Dit is een spreeuw. Heb jij deze vogels weleens zien vliegen in grote zwermen, zoals in het filmpje?

Bespreek de vraag (en de vervolgvraag) van de hotspot.

In de volgende slide volgt een sleepvraag over de andere dieren uit het filmpje.

Welke naam hoort bij welk dier?

ijsvogel

geelgerande

watertor

wielewaal

koolwitje

libel

Kunnen de leerlingen de vraag beantwoorden? De dieren zijn kort te zien geweest in het filmpje, mét hun naam erbij. Zijn er leerlingen die sommige ervan weleens in het echt hebben gezien? De geelgerande watertor leeft onder water, de wielewaal en de ijsvogel zijn zeldzaam en schuw, dus als je ze ziet is dat best bijzonder.

De sleepopdracht (sleep de juiste naam naar het juiste dier) kan klassikaal worden gedaan, of via individuele 'devices'. Je kunt de leerlingen ook even in stilte rustig laten nadenken, en vervolgens de antwoorden tonen - daarbij is 'goed' of 'fout' dan niet aan de orde.

Volgens Vincent waren vogels eigenlijk ook een soort kunstenaars. Hij vond vogelnesten zo bijzonder, dat hij daar later ook schilderijen van maakte!

Vincent maakte dit schilderijtje van een ijsvogel in 1887. Zijn voorbeeld was geen levende vogel, maar een opgezette. Dat vogeltje bestaat nog steeds. Het wordt bewaard in het Van Gogh Museum, net als het schilderij.

Twee weetjes

tussendoor...

rustig

onrustig

Vertel: je gaat straks zelf aan de slag met het tekenen van een van deze dieren. Maar eerst gaan we het hebben over de kleuren die je daarbij gaat gebruiken. Je kiest kleuren waar je rustig van wordt. Maar welke zijn dat eigenlijk?

Laat vervolgens een aantal leerlingen een kleur kiezen en naar het vak 'rustig' of  'onrustig' slepen. Er is hierbij uiteraard geen goed of fout - en de voorkeuren kunnen verschillen. Vraag ook of leerlingen kunnen omschrijven waarom ze een kleur rustig of onrustig vinden. Doet het ze bijvoorbeeld ergens aan denken?

Aan het werk

1

Kies het dier dat het best bij jou past, of kies het dier dat je het spannendst vindt.

3

Dieren houden ook van 'rust'. Teken de omgeving die jij goed bij het dier vindt passen. 

2

Teken het dier rustig na. Geen haast.

Aan het werk

Kies kleuren waarvan je rustig wordt, en kleur je tekening rustig in. Geen haast.

Bespreek de opdracht met de leerlingen. Op de volgende slide zijn de voorbeelden groter te zien.

De 19de-eeuwse illustraties zijn uitsneden uit natuurplaten gemaakt door de Franse kunstenaar Adolphe Millot.

Hoe ging het?

Bekijk en bespreek aan het einde van de les gezamenlijk de eindresultaten. Stel vragen als:

• Vond je het moeilijk (om een dier of kleuren) te kiezen, of juist niet?
• Waarom koos je juist voor dít dier, en/of deze kleuren?
• Ziet 'rust' er bij iedereen hetzelfde uit? / Betekent 'rust voor iedereen hetzelfde? 

Hang het gemaakte werk ten slotte op een prominente plaats in de klas of elders in school.