Les 2 (31 augustus 2024) uigebreid

• Nederlands
• Secondary Education
• Age 12

Les 2 Wat doen we vandaag? 

1. Hoe ging het met huiswerk?

3. Herhalen grammatica par. 1 (zinsdelen, persoonsvorm) 

4. Introduceren grammatica par. 3 (onderwerp)

6. Introduceren  Cursus 1 §3 (tekstdoelen en soorten)

5. Herhalen Cursus 1 §1 (woordstrategieën)

Hoe ging het met huiswerk maken?

😒🙁😐🙂😃

Hoe lang duurde het huiswerk maken ongeveer?

minder dan 1.5 uur

meer dan 1.5 uur

De persoonsvorm (pv)

• In elke zin staan werkwoorden. 

• Een van die werkwoorden (let op: soms zijn het er meer) is de persoonsvorm.

• De pv geeft het getal/aantal aan en de tijd.

Sam heeft met dierenposters haar kamer versierd. 

Sam en Tim hadden met dierenposters hun kamer versierd. 

"heeft" geeft enkelvoud aan en tegenwoordige tijd. 

"hadden" geeft meervoud aan en verleden tijd.

Pv?: Vanwege het slechte weer moesten we de jaarlijkse buurtbarbecue afgelasten.

1. het slechte weer
2. moesten
3. we
4. afgelasten

Pv?: Na het zwemmen van vijftig baantjes klom Vayèn uit het water.

1. Na het zwemmen
2. vijftig baantjes
3. klom
4. Vayèn

dus...eerst de PV vinden. En dan de zin in zinsdelen verdelen.

Een zinsdeel kan een woord, maar ook een groepje woorden zijn .

Grofweg: Ieder 'stukje' van de zin dat je voor de PV kunt plaatsen is een apart zinsdeel.

Verdeel de deze zin in zinsdelen. Hoeveel zinsdelen heeft deze zin? - De fiets van mijn broer stond in de schuur van mijn ouders.

1. 2
2. 4
3. 3
4. 5

Verdeel de zin in zinsdelen, gebruik / :
Een overtreding moet je niet verwarren met een misdrijf.

Antwoorden huiswerkopdracht

Cursus 5 (Grammatica) opdracht 4:  

a Vanwege het slechte weer / moesten / we / de jaarlijkse buurtbarbecue / afgelasten.

b Na het zwemmen van vijftig baantjes / klom / Vayèn / uit het water.

c Alle vrienden / kochten / een klein cadeautje / voor de verjaardag van Esmee.

d Een overtreding / moet / je / niet / verwarren / met een misdrijf.

e Is / de werkloosheid / vorige maand / licht / gedaald?

f Sam / heeft / met dierenposters / haar kamer / versierd.

g De helft van de Nederlandse bevolking / sport / te weinig.

h Wanneer / ga / je / je zus / helpen / met de verhuizing?

Antwoorden huiswerkopdracht

Cursus 5 (Grammatica) Opdracht 5: 

1 Je ziet onze burgemeester dikwijls in de stad.                                             waar 

2 Sinds vandaag verkopen ze brownie-ijs bij de Italiaanse ijssalon.           waar 

3 De loofbomen in het stadspark worden jaarlijks flink gesnoeid.              niet waar

4 In de hal van het restaurant hangen tientallen tegeltjes met spreuken. waar 

5 Indra plaatste op Instagram foto’s van haar kleurrijke sneakers.              waar 

6 Zal de inbreker worden betrapt door een oplettende buurtbewoner?    niet waar

Onderwerp

Bijna elke zin heeft een onderwerp.

Het onderwerp is de persoon, dier of het ding die iets dóét.

Het onderwerp staat bijna altijd naast de persoonsvorm (pv).

Wat is in deze zin het onderwerp?

Mijn hond ligt te slapen.

Hoe vind ik het onderwerp?

Manier 1. Stel de vraag: wie (wat) + persoonsvorm

Bv. De vogels vliegen hoog in de lucht

        Wie (wat) vliegt?

Manier 2. Verander de zin van enkelvoud naar meervoud (of andersom), nu veranderen de persoonsvorm en het onderwerp.

Bv. De vogels vliegen hoog in de lucht

        De vogel vliegt hoog in de lucht.

Wat is het onderwerp in deze zin:
Ik liep naar school.

1. Ik
2. liep
3. naar
4. school

Wat is het onderwerp in deze zin:
Inge en Lucy moesten hard rennen om droog binnen te komen.

1. Inge en Lucy
2. moesten rennen
3. hard
4. Inge

Wat is het onderwerp in deze zin:
Was de paarse krokodil achter gebleven in het zwembad?

1. Was
2. de paarse krokodil
3. krokodil
4. in het zwembad

'Ik weet hoe ik het onderwerp van een tekst moet bepalen.'
0 = echt (nog) niet / 10 = absoluut wel

110

LEES- EN LUISTERSTRATEGIE

• Oriënterend - waar gaat het over (onderwerp)?
• Globaal - wat zijn de deelonderwerpen?
• Precies - nauwkeurig, een tekst goed begrijpen
• Zoekend - bruikbare informatie zoeken

Zie p.10 Nieuw Nederlands

Tekstsoorten

Recept: Komkommersoep met spinazie en plukbrood.

Tekstdoelen en -soorten

- Er zijn verschillende soorten tekst. 

- Wat wil de schrijver met de tekst? (Wat wil de schrijver bereiken?)

- Vaak kiest de schrijver het type tekst dat past bij het beoogde doel (maar niet altijd)

TEKSTDOELEN

Het tekstdoel van een schoolboek is:

1. Amuseren
2. Informeren
3. Activeren
4. Overtuigen

Wat is het tekstdoel bij een betoog?

1. Informeren
2. Overtuigen
3. Opiniëren
4. Activeren

HALLO JUMBO

Kies de juiste strategie of het juiste doel.

Voor het avondeten maak je een recept uit het tijdschrift. Je leest...

1. oriënterend
2. globaal
3. precies
4. zoekend

Voor het avondeten maak je een recept uit het tijdschrift. Het tekstdoel is...

1. informeren
2. instrueren
3. overtuigen
4. amuseren

RECLAME

In het boekje staan ook veel reclames. Het tekstdoel is...

1. informeren
2. instrueren
3. activeren
4. amuseren

Je bladert in de winkel door het boodschappenblaadje heen. Je leest...

1. oriënterend
2. globaal
3. precies
4. zoekend

INHOUDSOPGAVE

2.a. Je leest de inhoudsopgave. Je leest...

1. oriënterend
2. globaal
3. precies
4. zoekend

Woordstrategieën

• Synoniem
• Omschrijving 
• Definitie
• Voorbeeld
• Tegenstelling
• Bekend woorddeel
• Illustratie

Woordstrategieën

1. Synoniem zoeken: je zoekt een ander woord met dezelfde betekenis

2. Omschrijving zoeken: een uitleg van het woord

3. Definitie zoeken: een nauwkeurige omschrijving

4. Voorbeeld zoeken: te herkennen aan zo, zoals, bijvoorbeeld, dubbele punt

Woordstrategieën

5.  Tegenstelling zoeken: de tegenovergestelde betekenis

Aanwezig/afwezig, heerser/onderdaan

6. Bekend woorddeel zoeken: een deel van het woord dat je wel kent

Geluidloos, criminoloog (denk ook aan andere talen)

Door welk(e) woord(en) kun je de betekenis raden van 'nors'?
Onze buurman doet meestal nogal nors, maar zijn vrouw is erg vriendelijk.

Door welk(e) woord(en) kun je de betekenis raden van 'aanvankelijk'? Aanvankelijk vond ik wiskunde een moeilijk vak en ook mijn klasgenoten snapten er eerst maar weinig van.

Door welk(e) woord(en) kun je de betekenis raden van 'zoetwaren'? Zijn de meeste mensen dol op zoetwaren, zoals snoep, jam en gebak?

Antwoorden huiswerkopdracht

Cursus 1 (Meer dan lezen) opdracht 4:  

1 a nors – onaardig                                   tegenstelling

b aanvankelijk – in het begin                synoniem

c zoetwaren – suikerrijk voedsel          voorbeeld(en)

d hint – tip                                                  synoniem

e beheerst – kalm                                     tegenstelling

f robotisering – werkovername door apparaten               bekend woorddeel

Antwoorden huiswerkopdracht

Cursus 1 (Meer dan lezen) opdracht 5:  

1 

- onwaarschijnlijk (tekst 2, al. 1) – haast niet mogelijk – bekend woorddeel 

- componisten (tekst 2, al. 1) – schrijvers van muziekstukken – voorbeelden 

- beklemtonen (tekst 2, al. 2) – met nadruk zeggen – bekend woorddeel 

- functioneren (tekst 2, al. 3) – werken – synoniem

- aantonen (tekst 3, al. 1) – bewijzen – bekend woorddeel 

- onaangename (tekst 3, al. 2) – vieze – tegenstelling

2 Stimuleren betekent: prikkelen; actief maken

Lesafsluiting

Huiswerk: 

- Cursus 1 Meer dan lezen   

▪ §3 Tekstdoelen en tekstsoorten: theorie en opdracht 1, 2 en 3 

 

- Cursus 5 Grammatica   

 ▪ §3 Onderwerp: theorie en opdracht 1 en 2   

Extra: Samengestelde werkwoorden als pv

Samengestelde werkwoorden

Samengestelde werkwoorden zijn in hun geheel de persoonsvorm, ook als ze gescheiden in de zin staan:

Boris leidde Ernst de hele tijd af. (Het hele ww is "afleiden", de pv "leidde af")

Hoe laat kom je thuis? (Het hele werkwoord is thuiskomen)

Extra: Pv's in samengestelde zinnen. 

Samengestelde zinnen:

Samengestelde zinnen zijn samengesteld uit meer dan één zin en hebben meer dan één persoonsvorm. 

"De kat ligt op mat    en    het zonnetje schijnt" 

"ik ga naar huis     want     ik  ben moe"

Extra: Niet alle zinnen hebben een Pv. 

1a.  Het was een gure donkere dag. 

1b.     Heel guur... 

2a  Zijn jullie er klaar voor?

2b.     Hartstikke goed! 

1b en 2b hebben geen PV.