herhaling H6

• Economie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

herhaling H6

6. Productie en markt

6.1 Produceren maar!

6.1 Produceren maar!

• Ik kan de productiefactoren herkennen in een voorbeeld.
• Ik kan het verband uitleggen tussen loon en toegevoegde waarde.
• Ik kan de toegevoegde waarde die een bedrijf realiseert, berekenen.
• Ik kan voorbeelden van productie onderscheiden in arbeidsintensief en kapitaalsintensief.

6.1 Produceren maar!

Productiefactoren

Om te produceren zijn altijd vier productiefactoren nodig:

• kapitaal(goederen)
• arbeid
• natuur 
  
• ondernemerschap

Leerdoel

Ik kan voorbeelden geven van de 4 productiefactoren.

Een schilder behoort tot de productiefactor

1. Natuur
2. Arbeid
3. Kapitaal
4. Ondernemerschap

6.1 Produceren maar!

Bedrijfskolom

Bedrijfskolom
Alle bedrijven die meewerken aan een product.

Toegevoegde waarde

Door elke bewerking wordt het product meer waard.
(loonkosten + andere bedrijfskosten + winst)

Wat is de toegevoegde waarde van de meelfabriek?

1. 6500 euro
2. 2500 euro
3. 4000 euro
4. 9000 euro

Bedrijfskolom

Chocoladefabriek

Supermarkt

Importeur

Cacaoplantage

Groothandel

6.1 Produceren maar!

Kapitaalintensief of arbeidsintensief

Productie is:

• Kapitaalintensief als er meer kapitaalgoederen dan arbeiders gebruikt worden
• Arbeidsintensief als er meer arbeiders dan kapitaalgoederen gebruikt worden
  

Het schilderen van een huis is ...

1. kapitaalintensief
2. arbeidsintensief

De productie van auto's is:

1. Kapitaalintensief
2. Arbeidsintensief

Opgave 4 blz 161

Hoofdstuk 6

6.2 Het gaat om de winst

• Omzet
  
• Inkoopwaarde -
• Brutowinst
• Overige / bedrijfskosten -
• Nettoresultaat

afzet x verkoopprijs

O

afzet x inkoopprijs

I

Andere kosten dan inkoopkosten (bijv. huur-, loon- en reclamekosten)

O

Let op! Dit kan nettwinst of nettoverlies zijn

N

B

6.2. Het gaat om de winst!                      

Voorbeeldsom

Van een winkel zijn over 2016 de volgende gegevens bekend:

-afzet 3000 stuks.

-Gemiddelde inkoopprijs per stuk is € 35,-

-Gemiddelde verkoopprijs per stuk is € 75,-

-Loonkosten waren € 30.000,-

-Overige kosten € 25.000

Vraag:

Bereken de bruto- en nettowinst! (ALTIJD EXLCUSIEF BTW!)

UITWERKING

3000 x 75,-          =  € 225.000,- 

3000 x 35,-          =  € 105.000,-     -

BRUTOWINST     =  € 120.000,- 

Bedrijfskosten  =  €   55.000,-      -

NETTOWINST     =  €   65.000,-

6.2 Het gaat om de winst!                                                     

Een ondernemer wil winst maken...

• verschil tussen inkoopprijs en verkoopprijs is zijn brutowinst (= winst + bedrijfskosten)
• brutowinst als percentage van de inkoopprijs is brutowinstmarge
  

Van inkoopprijs tot concsumentenprijs

Inkoopprijs

brutowinstmarge         +

 verkoopprijs

verkoopprijs

btw                                        +

consumentenprijs

6 Productie en markt

6.3 Op de markt

6.3 Op de markt

• Ik kan met een voorbeeld het verschil uitleggen tussen een concrete en abstracte markt.
• Ik kan uitleggen wat het effect is van een prijswijziging voor vraag en aanbod.
• Ik kan de evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid aflezen uit een grafiek.
• Ik kan de aanpassing van een vraag- en/of aanbodlijn tekenen op een grafiek. 
• Ik kan het marktaandeel van een bedrijf bereken.

6.3 Op de markt

Soorten markten

Er bestaan 2 soorten markten:

• Een concrete markt is een plaats waar op bepaalde tijden goederen verhandeld worden.
    (vb. winkels, rommelmarkt, ...) 
  
• Met een abstracte markt bedoelen we alle vraag en aanbod van een product.
    (vb. aandelenmarkt, woningmarkt, ...)

Dit jaar was een uitzonderlijk goed jaar voor de perenoogst.

Wat zal er gebeuren met de prijs van peren?

1. Doordat er zoveel peren zijn, kunnen boeren een hogere prijs vragen.
2. Doordat er zoveel peren zijn, moeten boeren hun prijs verlagen.

Als de prijs van een product stijgt...

1. Dan stijgt het aanbod, maar daalt de vraag.
2. Dan stijgt het aanbod en de vraag.
3. Dan daalt het aanbod, maar stijgt de vraag.
4. Dan daalt het aanbod en de vraag.

6.3 Op de markt

Wet van vraag en aanbod

Op elke markt is er sprake van vraag en aanbod.

• Als een prijs daalt, dan daalt het aanbod, maar stijgt de vraag.
  
• Als een prijs stijgt, dan stijgt het aanbod, maar daalt de vraag.

6.3 Op de markt

Wet van vraag en aanbod

Op elke markt is er sprake van vraag en aanbod.

• Als een prijs daalt, dan daalt het aanbod, maar stijgt de vraag.
  
• Als een prijs stijgt, dan stijgt het aanbod, maar daalt de vraag.

Wanneer er precies evenveel vraag als aanbod is, dan is de evenwichtsprijs en evenwichtshoeveelheid bereikt.

6.3 Op de markt

Marktaandeel

Het marktaandeel van een bedrijf is:

• De afzet in procenten van de totale afzet.
• De omzet in procenten van de totale omzet.

6. Productie en markt

6.4 Meer of minder productie?

6.4 Meer of minder productie?

• Ik kan voorbeelden van productiekosten onderverdelen in                         vaste en variabele kosten.
• Ik kan 3 factoren opsommen die de productiecapaciteit                                     van een bedrijf bepalen.
• Ik kan de arbeidsprodctiviteit berekenen.
• Ik kan 5 verschillende voorstellen doen om de                 arbeidsproductiviteit te verbeteren.

6.4 Meer of minder productie?

Soorten kosten

Er bestaan 2 soorten productiekosten:

• Vaste kosten:
    Kosten die gelijk blijven, of je nu meer of minder produceert.
• Variabele kosten: 
    Kosten die mee veranderen als je meer of minder produceert.

Vaste en variabele kosten

Vaste kosten

• huisvesting
• rentekosten
• personeelskosten vaste medewerkers
• afschrijving
  

Variabele kosten

• materialen zoals verf, hout
• energie
• personeel uitzendkracht
  

6.4 Meer of minder productie?

Productiecapaciteit

De maximale productie die een bedrijf aankan, noemen we de productiecapaciteit:

word bepaald door:

• Aantal mensen dat in het bedrijf werkt.
• Aantal uren dat werknemers werken.
• Hoeveelheid machines

6.4 Meer of minder productie?

       Arbeidsproductiviteit

• De arbeidsproductiviteit is de hoeveelheid producten die een werknemer kan maken in een bepaalde tijd.
  
• Hoe hoger de arbeidsproductiviteit, hoe lager de productiekosten.

6.4 Meer of minder productie?

Arbeidsproductiviteit

De arbeidsproductiviteit kan je verhogen door:

• nieuwe technologie
• goede arbeidsverdeling
• scholing
• prestatieloon
• betere arbeidsomstandigheden

Maatschappelijke opbrengsten

Maatschappelijke opbrengsten = alle voordelen die de samenleving heeft van een hogere productie bij bedrijven

Meer welvaart!
(meer behoeften bevredigen)

Maatschappelijke kosten

Maatschappelijke kosten = alle nadelen die de samenleving heeft van een hogere productie bij bedrijven