6.4 grammatica bijzinnen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

even alles herhalen...

van grammatica :)

Het is vervelend als je geen goede handtekening hebt.
O= ,gezegde= , LV= , MV= , BWB= , bijzin=

Hoewel hij minderjarig is, moet Luuk regelmatig iets ondertekenen en dan ergert hij zich.

O= ,gezegde= , LV= , MV= , BWB= , bijzin=

bijwoord

Het bijwoord:

- zegt iets over een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord of over een ander bijwoord

- geeft een tijd aan

- geeft een plaats aan

- prullenbak

verschil bijv nw en bijwoord

Een bijvoeglijk naamwoord zegt altijd iets over een zelfstandig naamwoord. 

De lekkere appel

De appel is lekker

Een bijwoord zegt nooit iets over een zelfstandig naamwoord.

Woordsoorten: Bijvoeglijk naamwoord

zowel bijwoord als bijv nw?

- spoedig - zomaar - uitzonderlijk - niet - ook - netjes - slim - hopeloos - waarschijnlijk - vandaag - overigens

Persoonlijk voornaamwoord (pers. vnw.)

Een persoonlijk voornaamwoord: 

- vervangt een zelfstandig naamwoord (persoon)

- je kunt er geen de, het of een voor zetten (bij een znw wel)

Bijvoorbeeld:

Judy loopt met Joyce naar school.

Zij loopt met haar naar school.

De jongens geven hun werkboek aan de docent.

Zij geven hun werkboek aan hem.

Bezittelijk voornaamwoord (bez. vnw.)

Een bezittelijk voornaamwoord:

- staat voor een zelfstandig naamwoord en geeft een bezit aan.

Let op! Zie je ‘jouw’ of ‘uw’ staan, dan is dat altijd een bezittelijk voornaamwoord.

Bijvoorbeeld:

Dat is mijn boek.

Dat boek is de jouwe. (uitzondering)

We gaan hangen op onze parkeerplaats.

Aanwijzend voornaamwoord (aanw. vnw.)

Een aanwijzend voornaamwoord:

- zijn de woorden: die, deze, dit, dat, zulke en zo'n 

- het wijst naar iets dat verderop in de zin staat

- je geeft ermee aan dat je naar iets wijst

Bijvoorbeeld:

 Die jongen en dat meisje zijn neef en nicht.

 Zo’n auto heeft zulke velgen.

Vragend voornaamwoord (vr. vnw.)

Een vragend voornaamwoord:

- zijn de woorden: wie, wat, welk(e) en wat voor (een)

- vraagt naar een mens, plant, dier of ding

Let op! Geen woorden als ‘wanneer’, ‘waar’ of ‘waarom’

Bijvoorbeeld:

 Welk snoepje wil je?

 Wat voor een broek trek jij aan?

 Wie deed dat?

!! Staat vaak aan het begin van een vraagzin

Bijvoorbeeld:

 Die jongen en dat meisje zijn neef en nicht.

 Zo’n auto heeft zulke velgen.

Het onbepaald voornaamwoord

Een onbepaald voornaamwoord verwijst naar iets vaags. Dat kunnen personen of dingen zijn.

Onbepaalde voornaamwoorden zijn onder andere: iets, niets, iemand, niemand, alles, men, wat elk, ieder(een).

Wederkerend voornaamwoord

• Wederkerend = keert terug
  

• Soms keert dezelfde persoon terug (= weder) in een zin, zoals bij de werkwoorden (zich)   gedragen en (zich) realiseren. Je zegt immers altijd: 'Ik gedraag me' en 'Wij realiseren ons'. 

• Alle vormen van 'zich' noemen we bij het woordbenoemen wederkerende voornaamwoorden.

• Wederkerende voornaamwoorden komen dus ALLEEN voor i.c.m. een wederkerend werkwoord, zoals: zich vergissen, zich schamen, zich ergeren, zich wassen etc.
  

wederkerig

Wederkerige voornaamwoorden:

 elkaar, elkander en mekaar.

zich vervelen

Ik verveel me 

jij verveelt je 

u verveelt u

Hij verveelt zich

Wij vervelen ons

Veel gemaakte fout: zich beseffen/realiseren

Voornaamwoordelijk bijwoord

 Bestaat uit twee delen:

- er, hier, waar of daar

- voorzetsel

(Bijv. erheen, hiermee, daar.....mee)

Voornaamwoorden

Betrekkelijk voornaamwoord 

Die, dat

Het meisje, dat daar loopt

De jongen, die daar fietst

0

betrekkelijk voornaamwoord

• Wie staat vaak na een voorzetsel en verwijst naar personen: 
  

- Zijn broer, op wie hij veel lijkt, aait de kat nooit.

• Wat verwijst naar 
  

– de onbepaalde voornaamwoorden alles, iets of niets:

 Dat is iets wat hij graag doet.

– een superlatief: (de overtreffende trap)

 Je kat aaien is het beste wat je bij stress kunt doen.

– een hele zin:

 Hij zat zijn kat te aaien, wat hij bij stress wel vaker deed.

bijvoeglijke bepaling...

• zegt iets over een ZN
  
• Het aardige meisje heeft een nieuw boek.

 verschil bvb en de bijstelling

Het verschil met een bijvoeglijke bepaling is dat:

- een bijstelling direct achter het zelfstandig naamwoord staat,

- een bijstelling nooit een werkwoordsvorm bevat,

- en daarbij staat een bijstelling vrijwel altijd tussen komma's.

Wat heb je geleerd van de herhaling van grammatica?
Welke vragen heb je nog?

opdracht 15

beknopte bijzinnen...wat betekent dat ook al weer?

Te herkennen aan...

Foutieve beknopte bijzin

Het verborgen onderwerp is niet hetzelfde als het onderwerp in hoofdzin.

Na koffie gedronken te hebben, reed de bus verder

De Amerikaanse Nik Wallenda is in 2013 lopend over een kabel de Grand Canyon overgestoken.

Hij zal dat hebben gedaan na eerst uitvoerig de prestatie van zijn voorganger te hebben bestudeerd.

Dat was Philippe Petit, een Fransman die, om te kunnen koorddanssen, jarenlang intensief trainde.

Het geduld wat de directie met de werknemers had, is op: ze geeft hen geen loonsverhoging.

Met stakingen dreigend krijgt hun woede meer bekendheid.

Nog vóór achten verzamelen de werknemers zich, na eerder een spandoek gemaakt te hebben.

Een van de verslaggevers die ter plaatse is, belt met de redactie voor advies te krijgen.

Meteen geeft de redacteur hem nuttige adviezen en zijn bedoeld om hem beter te laten focussen op zijn taak.

Om de bewoners van een dorpje te testen op hun gastvrijheid klopte Zeus bij elk huis aan.

Nergens had hij onderdak gevonden totdat hij bij een oud, bouwvallig hutje kwam, dat aan het eind van het dorp stond.

huiswerk

test jezelf grammatica H6...

Wat heb je opgestoken van deze les?
Heb je verder nog vragen?