vorm en functie verbinden bij de verschillende soorten bloedvaten.
toelichten hoe de bloedstolling verloopt.
toelichten hoe cellen stoffen met het bloed uitwisselen.
1 / 46
volgende
Slide 1: Tekstslide
BiologieMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5
In deze les zitten 46 slides, met tekstslides en 3 videos.
Onderdelen in deze les
9.5 leerdoelen
Ik kan
vorm en functie verbinden bij de verschillende soorten bloedvaten.
toelichten hoe de bloedstolling verloopt.
toelichten hoe cellen stoffen met het bloed uitwisselen.
Slide 1 - Tekstslide
Slide 2 - Video
Slide 3 - Tekstslide
Typen bloedvaten - bouw
Slagaders en aders: dekweefsel (endotheel), basaal membraan (eiwitten en collageen vezels), elastisch bindweefsel (slagaders), glad spierweefsel, bindweefsel.
Het endotheel is glad zodat
het bloed weinig weerstand
heeft.
Slide 4 - Tekstslide
Typen bloedvaten - bouw
Sommige aders hebben kleppen om
er voor te zorgen dat bloed de
goede kant op stroomt.
Door de lage bloeddruk in de aders
is dit nodig.
Slide 5 - Tekstslide
Typen bloedvaten - bouw
Ligging tussen skeletspieren of
bij slagaders helpt het omhoog
stuwen van het bloed in de aders.
Slide 6 - Tekstslide
Typen bloedvaten - bouw
Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.
Type 1: glad endotheel met
tight-junctions. Er kunnen
nauwelijks stoffen tussen de cellen
door.
Meeste stoffen via diffusie,
endocytose, exocytose.
Slide 7 - Tekstslide
Typen bloedvaten - bouw
Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.
Type 2: glad endotheel met poriën.
Op plekken waar extra capaciteit
nodig is: hersenen, nieren en alvleesklier.
Slide 8 - Tekstslide
Typen bloedvaten - bouw
Haarvaten: alleen endotheel en basaal membraan.
Type 3: endotheel met open structuur.
In organen waar veel contact
tussen bloed en orgaan nodig
is: lever, milt en rode beenmerg.
Slide 9 - Tekstslide
Slide 10 - Video
biologiepagina.nl
Slide 11 - Link
Beschadigingen - fase 1
Beschadiging van de bloedvatwand:
Bloedplaatjes plakken aan het beschadigde basale membraan en vormen een plaatjesprop.
Bloedplaatjes in de plaatjesprop geven stoffen af die zorgen voor aantrekken van extra bloedplaatjes en het samentrekken van de spieren rond het bloedvat.
Slide 12 - Tekstslide
Slide 13 - Tekstslide
Bloedstolling
De bloedplaatjes uit de plaatjesprop geven de plaatjesfactor af.
De beschadigde weefselcellen geven tromboplastine af. Samen met vitamine K, Ca2+ en stollingsfactoren in het bloed komt een cascade (reeks/ waterval) op gang die uiteindelijk zorgt voor de omzetting van protrombine in trombine.
Slide 14 - Tekstslide
Bloedstolling
Trombine zet op zijn beurt weer fibrinogeen om in fibrine.
Fibrinedraden vormen met plaatjes en rode bloedcellen een bloedstolsel.
Slide 15 - Tekstslide
Slide 16 - Tekstslide
Weefselherstel
Nieuwe bloedvatwandcellen ontstaan door celdeling.
Na verloop van tijd wordt een enzym (streptokinase) aangemaakt dat de fibrinedraden weer oplost.
Littekenweefsel: herstel ging gepaard met de aanmaak van veel collageenvezels en een onregelmatge weefselstructuur. Minder elasticiteit.
Slide 17 - Tekstslide
Slide 18 - Video
biologiepagina.nl
Slide 19 - Link
Slide 20 - Tekstslide
Uitwisseling met weefsels
Bij de haarvaten vindt de uitwisseling van stoffen plaats tussen bloed en weefsel.
De bloeddruk perst een deel van het bloedplasma (met zuurstof, aminozuren, glucose) tussen de endotheelcellen en door de poriën (indien aanwezig) het weefsel in (tussen de weefselcellen).
