BVJ HAVO 4 H6.1 Het zintuigstelsel

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 6 Waarneming en gedrag

opdrachten 43, 46, 49 en 51

Centrale vraag

Door welke biologische mechanismen word het eten van een sinasappel geregistreerd in de hersenen? begin deze vraag bij geurstof en eindig bij registratie in de hersenen.

Welke organen horen bij het zintuigstelsel?

Zintuigenstelsel

Organen die bij het zintuigenstelsel horen:

Huid

Tong

Neus

Ogen

Oren --> Evenwichtsorgaan

Een vlieg loopt over je wang

In de winter krijg je koude handen op de fiets

Je staat onder de warme douche

Je voelt dat je schoenen knellen

Tast zintuigen

Koudezintuigen

Warmte zintuigen

Druk zintuigen

BINAS 87A en 87D

Typen receptoren

• mechanische receptor: reactie op mechanische energie: aanraking, druk, beweging, geluid. Celmembraan gaat buigen of uitrekken, evt met fijne haartje.
• chemische receptoren: binden moleculen uit omgeving.
• temperatuurreceptoren: reageren op warmte of kou.
• pijnreceptoren: zijn uiteinden van bepaalde neuronen.
• lichtreceptoren: licht zorgt voor impuls in zintuigcel.

Wat voor type receptor is het gehoorzintuig?

1. Mechanische receptor
2. Chemische receptor
3. Temperatuurreceptor
4. Lichtreceptor

Noem 2 voorbeelden van een mechanische receptor

de organen van het zintuigstelsel ontvangen meestal externe prikkels. wat is dan een voorbeeld van een interne prikkel

Interne en externe prikkel

Er is onderscheid tussen interne en externe prikkels. Een interne prikkel ontstaat binnen in het lichaam. Voorbeelden van interne prikkels zijn vermoeidheid, honger en de werking van hormonen. Een externe prikkel ontstaat buiten het lichaam. Voorbeelden zijn licht en geluid.

Werken aan de leerdoelen

• Maken Opdracht 1 t/m 5 in de online methode
• Voor vragen kun je altijd mailen naar [e-mail]

Het evenwichtsorgaan

Vestibulair- / evenwichtsorgaan (mens)

Adequate prikkels

kunnen de drempelwaarde overschrijden 

Mechanische receptoren

Werking:

1. Haartjes op de cel worden in beweging gebracht
2. Deze veroorzaken een impuls door de cel
3. De zintuigcel geeft neurotransmitter af aan de gevoelszenuwcel

Temperatuurreceptor

• Liggen in de huid
  
  
• Reageren waarneer de temperatuur onder of boven de normwaarde van 37 graden komt.

Begrippen ook bij zintuigwerking:

cellichaam, dendriet, axon, ionentransport, ladingsverschil, natriumkanalen, impuls, myelineschede, cellen van Schwann, insnoering, sprongsgewijze geleiding, reactiesnelheid, synaps, stimulerende/ remmende neurotransmitter, receptoren, pijnreceptor, motorische eindplaatje, reflex, reflexboog

de kleinste prikkel die een impuls veroorzaakt is

1. de adequate prikkel
2. gewenning
3. de impuls frequentie
4. de drempelwaarde

Het na een tijdje niet meer ruiken van je eigen parfum is een voorbeeld van adaptie.

1. Juist
2. Onjuist

Welke receptoren vertonen het snelste gewenning?

1. tastreceptoren
2. drukreceptoren
3. pijnreceptoren

Vervoert de bewegingszenuwcel impulsen naar het zintuig?

1. Juist
2. Onjuist

Centrale vraag

Door welke biologische mechanismen word het eten van een sinasappel geregistreerd in de hersenen? begin deze vraag bij geurstof en eindig bij registratie in de hersenen.

Huiswerk

opdrachten 2, 3 en 4