Grammatica zinsdelen: alles herhalen + H1 Les 1 + 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Grammatica zinsdelen

Alles herhalen van periode 1
(2 lessen)

LES 1

Doel van de les

Deze twee lessen herhalen we

• een zin ontleden: pv, ow, wg/ng, lv, en mv

Wat moet je kunnen/weten?

• Je moet een hele zin kunnen ontleden: (pv, ow,) wg/ng, lv en mv.

werkwoordelijk gezegde

onderwerp

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

Tijdens de pauze

heeft

de directeur

mij

een waarschuwing

gegeven.

Leg in je eigen woorden het verschil uit tussen een NG en een WG.

Werkwoordelijk gezegde

• Onderwerp DOET iets
• Alleen werkwoorden (soms 'te' en 'aan het') 
  
• Belangrijkste werkwoord (achteraan) is een zelfstandig werkwoord
  

Ik heb elke dag de woonkamer gestofzuigd voor mijn moeder.

Naamwoordelijk gezegde

• Onderwerp IS iets 
• alle ww +  [naamwoordelijk deel] = eigenschap/toestand v/h ow
  
• belangrijkste werkwoord = kww
  
• Trucje: het kww kan vervangen worden door zijn, worden en blijven.

Ik ben vorige maand [25 jaar] geworden.

Het team van het Nederlands elftal heeft op het WK-voetbal niet goed gepresteerd.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Kleine kinderen zijn meestal bang in het donker.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Eén van de beroemdste Nederlandse zangers is in ons dorp komen wonen.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

doet

is of wordt

Er is sprake van een werkwoordelijk gezegde als het onderwerp van de zin iets...

Er is sprake van een naamwoordelijk gezegde als het onderwerp van de zin iets...

Werkwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

Jesper is naar het circus geweest 

Werkwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

Ik was een piraat

Naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk gezegde

Het onderwerp doet iets 

Het onderwerp is iets.

Ontleed de onderstaande zin: pv, ow wg/ng.

"Na al dat luisteren waren de leerlingen uit 1b03 bekaf."

Antwoord vorige dia

"Na drie uur zwemmen / waren / de leerlingen uit 2J / bekaf."

pv = waren
ow = de leerlingen uit 1b03

ng = waren [bekaf]

Leg in je eigen woorden uit wat een lijdend voorwerp is en een meewerkend voorwerp.

Lijdend voorwerp 

• ding of persoon ondergaat iets (= kan er niets aan doen dat het gebeurt)
• Alleen bij een werkwoordelijk gezegde!
• begint nooit met een voorzetsel 
  
  Wat/wie + pv + ow + rest wg 
  

Meewerkend voorwerp 

• persoon ontvangt iets
  
• kan bij werkwoordelijk én naamwoordelijk gezegde
• begint vaak met aan/voor, je kunt aan/ voor ook weglaten
  
  
  Aan wie/voor wie + pv + ow + (lv) + rest wg 

Ik zag jou op de hoek van de straat staan.

Lijdend
voorwerp

Meewerkend
voorwerp

Ander
zinsdeel

De zuster biedt hulp aan oudere mensen.

Die tafel heeft mijn broer getimmerd.

Het schilderij hangt aan de muur in het museum.

Wat is het meewerkend voorwerp?

Zij heeft het ons toch verteld.

1. zij
2. heeft
3. ons
4. toch

Wat is het meewerkend voorwerp?

De docent heeft mij de betekenis van het meewerkend voorwerp uitgelegd

1. De docent
2. de betekenis
3. het meewerkend voorwerp
4. mij

Meewerkend voorwerp
Hem geef ik niets.

1. geen mwv
2. Hem
3. niets

Ontleed de onderstaande zin: pv, ow, wg, lv en mv.

"Op de A28 staan twee motoragenten bekeuringen uit te delen aan snelheidsduivels."

Antwoord vorige dia

"Op de A28 / staan / twee motoragenten /  bekeuringen / uit te delen / aan snelheidsduivels."

pv = staan
ow = twee motoragenten
wg = staan uit te delen
lv = bekeuringen
mw = aan snelheidsduivels