Trema, apostrof en koppelteken

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Zo, aan de slag

Apostrof, trema en koppelteken. Drie spellingtekens die ervoor zorgen dat we woorden beter kunnen lezen en uitspreken.

Lesdoel:

• Na deze les weet je nog beter  wat de regels zijn voor het toepassen van een apostrof, een trema en een koppelteken. 
• Na de les kan je de geleerde leestekens toepassen.

Een trema gebruik je:

• als je anders het woord verkeerd zou uitspreken. 
• niet in samengestelde woorden, behalve in samengestelde telwoorden.
• niet bij sommige leenwoorden.

Trema

patiënt, cliënt, melodieën, geniën, egoïsme. 

geometrie, deodorant, beargumenteren, linoleum, verfraaien, ontplooiing (bij te i's naast elkaar nooit een trema). 

Als je een woord aan het einde van de zin afbreekt, vervalt het trema: ego-

isme. 

Trema

erder geldtV er een uitzondering voor Franse en Latijnse leenwoorden. Op de uitgangen -eum, -eus, -ei, -ien en -ienne komt geen trema: museum, baccalaureus, extranei, opticien, lesbienne. Ook komt er geen trema als er op de desbetreffende klinker al een accent staat: carrière, variété.

Wel of niet een trema?

reunie    coordinatie      beinvloed

industrieel   industrieen    financieel

Italie  gelinieerd    petroleum   drieendertig     

naief   efficient   geeist   opticien   tweeenhalf 

Wel of niet een trema?

reünie    coördinatie      beïnvloed

industrieel   industrieën    financieel

Italië  gelinieerd    petroleum   drieëndertig     

naïef   efficiënt   geëist   opticien   tweeënhalf 

Ging dat goed?

Apostrof

De apostrof gebruik je:

1. Op de plaats van weggelaten letters - 's morgens, d'r broer, 't Is al gebeurd, Beatrix' horloge

2. Om uitspraakproblemen in meervouden en bezitsaanduidingen te voorkomen - lama's, bikini's, dixi's - Tara's schooltas, Joeri's fiets, Timo's zus.

Let op: als de 's' er gewoon aan vastgeschreven kan worden zonder uitspraakprobleem dan doe je dat ook: groentes, bureaus, toffees - Simons boterham, Simones broer, Sebastiaans laptop

3. Bij verkleinwoorden van woorden met een 'y' aan het einde waar een medeklinker voor staat: baby'tje, jury'tje, hobby'tje (dus niet bij deejaytje, trolleytje, jockeytje, want daar staat een klinker voor de 'y').

Verder: in meervouds- en verkleinvormen en afleidingen van letter- en initiaalwoorden: cd'tje, sms'je, VVD'er, pabo'er, PSV'er

Koppelteken

Pak spelling blok 3 bladzijde 118 erbij.

Quizje

Bij de volgende quizvragen kunnen meerdere antwoorden juist zijn.

Wat is juist gespeld?

1. Mirjam's broer
2. wc-bril
3. wcbril
4. Mirjams broer

Wat is juist gespeld?

1. Trix' fiets is gestolen.
2. Trix d'r fiets is gestolen.
3. Patricks tas is leeg.
4. Patrick's tas is leeg.

Wat is juist gespeld?

1. De cadeau's voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.
2. De cadeaus voor Lucas's verjaardag liggen op tafel.
3. De cadeaus voor Lucas' verjaardag liggen op tafel.
4. De kado's voor Luca's verjaardag liggen op tafel.

Wat is juist gespeld?

1. hbo'studie
2. hbo-studie
3. HBO'studie
4. HBO-studie

Wat is juist gespeld?

1. cafes
2. cafe's
3. cafés
4. café's

Wat is juist gespeld?

1. Mijn tante's wonen in 's Hertogenbosch
2. Mijn tantes wonen in 's hertogenbosch.
3. Mijn tantes wonen in Den Bosch.
4. Mijn tantes wonen in 's-Hertogenbosch.

Wat is juist gespeld?

1. 's Morgen's neemt niemand z'n telefoon op.
2. 'S morgens neemt niemand z'n telefoon op.
3. 's Morgens neemt niemand zen telefoon op.
4. 's Morgens neemt niemand z'n telefoon op.

Klaar?

Fijn weekend!!