H2 - P2 - les 5 - 4.1 -woordsoorten

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

H3 - P1 - week 8 - les 2 - grammatica verwerken

Welkom

Nederlands

Mevrouw Takken

Aanwezig op: dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag

- Welkom

- Lezen

- H4 - grammatica - 4.1 samengestelde zinnen afsluiten

- H4 - Grammatica 4.1 Woordsoorten

Doel:

- Je kunt een bijstelling en een bvb onderscheiden en toevoegen in zinnen

- Je geeft aan of een zin een enkelvoudige of een samengestelde zin is. 

- Je benoemt vier nieuwe voornaamwoorden

Wat gaan we doen vandaag:

Dagopening

Stillezen

4.1 terugblik

Verschillende zinsdelen: 

Hebben / jullie / afgesproken / bij het Bakkerscafé?

Hebben / jullie / afgesproken / bij het Bakkerscafé op de markt?

Hebben / jullie / afgesproken / bij het Bakkerscafé, dat kleine eettentje op de markt?

Hebben / jullie / afgesproken / bij het kleine Bakkerscafé?

Grammatica

Bijstelling

Bijvoeglijke bepaling

Deel van een zinsdeel dat extra uitleg over het zinsdeel geeft.

Benoemt de zaak of persoon nog een keer of geeft extra uitleg

- Staat altijd tussen komma's 

- of, staat na een zelfstandig naamwoord, na de komma (aan het einde van een zin). 

- De kleine jongen, die graag wilde groeien, sprong elke dag trampoline om sterke spieren te krijgen.

- Meneer Bouwman, de drugsbaron, is gisteren opgepakt.

- Ik ken Amersfoort, mijn woonplaats, heel erg goed. 

4.1 - bijstelling

Maak een zin waarin 'of' een onderschikkend voegwoord is. 

Maak een zin die bestaat uit twee hoofdzinnen 

Geef in vijf antwoorden antwoord:
Wat zijn de vijf nevenschikkende voegwoorden?

Door de vervelende stakingen reden er vanmorgen geen treinen.

Doordat ProRail vanmorgen staakte, reden er vanmorgen geen treinen.

4.1 - Grammatica

Voegwoorden:

Lijm tussen twee delen in een samengestelde zin

Nevenschikkend: 

maar, en, of, dus, want

Nevenschikkend:

daarom, doordat, omdat, terwijl, of... 2x per week 

Hoofdzin:

PV en onderwerp staan naast elkaar

Bijzin:

Pv en onderwerp hoeven niet naast elkaar te staan. 

Ondergeschikt aan hoofdzin

De verveelde leerling zat in de klas te slapen

De verveelde leerling zat in de klas te slapen omdat hij het saai vond

Stap 1:

Zoek de persoonsvormen

Stap 2: 

Zoek de onderwerpen die bij de persoonsvormen horen

Stap 3: 

Check of pv en ow naast elkaar staan of dat ze ook los van elkaar kunnen

Enkelvoudig of samengesteld?

Bijzin

Hoofdzin

De verveelde leerling zat in de klas te slapen

De verveelde leerling zat in de klas te slapen omdat hij het saai vond

Stap 1:

Zoek de persoonsvormen

Stap 2: 

Zoek de onderwerpen die bij de persoonsvormen horen

Stap 3: 

Check of pv en ow naast elkaar staan of dat ze ook los van elkaar kunnen

Enkelvoudig of samengesteld?

Bijzin

Hoofdzin

Hoofdzin + hoofdzin = nevenschikkend voegwoord

En, want, maar, of, dus 

(alleen deze 5)

Hoofdzin + bijzin = 

onderschikkend voegwoord

of, ook, zodra, zodat, terwijl, omdat, daarom, om ... 

4.1 Grammatica woordsoorten

1. De verveelde leerling zat in de klas te slapen omdat de verveelde leerling de les saai vond. 

2. De verveelde leerling zat in de klas te slapen omdat hij het saai vond. 

Wat is het verschil tussen deze twee zinnen?

4.1 Grammatica woordsoorten

Voornaamwoorden:

Vragend voornaamwoord

Aanwijzend voornaamwoord

Betrekkelijk voornaamwoord

Onbepaald voornaamwoord

4.1 - Grammatica woordsoorten

voornaamwoorden:

Woorden die verwijzen naar mensen, dieren, dingen, ideeën zonder ze direct te noemen. 

Het woord zelf heeft niet echt betekenis. 

Ze verwijzen naar woorden die wel direct betekenis hebben. 

4.1 - Grammatica woordsoorten

Vragend voornaamwoord:

Wie, wat, welke, wat voor een.

Staan in een vragende zin meestal vooraan. 

Geven een vraag aan.

- Wat neem je mee?

- Ik weet wie ik meeneem. 

Aanwijzend voornaamwoord:

Deze, die, dit, dat, zo'n.  

Het wijst iets of iemand aan. Staan meestal in plaats van een lidwoord voor een zelfstandig naamwoord.

De =  die/ deze

Het =  dit/ dat

Betrekkelijk voornaamwoord:

Die, dat, wat, wie

Verwijst naar iets wat eerder genoemd is. Het woord (of woordgroep) waarbij het hoort heet een antecedent.

De telefoon die overging.  

Onbepaald voornaamwoord:

iets, niets, niemand, iemand, alles, men, elke, wat, iedereen

Verwijst ergens naar waarvan je geen bijzonderheden weet. 

Toen zat alles mee

hij wil wel wat doen. 

4.1 - Grammatica woordsoorten

Vragend voornaamwoord:

Wie, wat, welke, wat voor een.

Staan in een vragende zin meestal vooraan. 

Geven een vraag aan.

- Wat neem je mee?

- Ik weet wie ik meeneem. 

Aanwijzend voornaamwoord:

Deze, die, dit, dat, zo'n.  

Het wijst iets of iemand aan. Staan meestal in plaats van een lidwoord voor een zelfstandig naamwoord.

De =  die/ deze

Het =  dit/ dat

Betrekkelijk voornaamwoord:

Die, dat, wat, wie

Verwijst naar iets wat eerder genoemd is. Het woord (of woordgroep) waarbij het hoort heet een antecedent.

Donderdag is het sinterklaas, wat spannend is.  

Onbepaald voornaamwoord:

iets, niets, niemand, iemand, alles, men, elke, wat, iedereen

Verwijst ergens naar waarvan je geen bijzonderheden weet. 

-Toen zat alles mee

hij wil wel wat doen. 

Wat heb je gisteren gedaan?

'Wat' is een..

1. Vragend voornaamwoord
2. betrekkelijk voornaamwoord
3. onbepaald voornaamwoord
4. aanwijzend voornaamwoord

Kun je mij vertellen wie het schoolfeest dit jaar organiseert?

'wie' is een...

1. aanwijzend voornaamwoord
2. persoonlijk voornaamwoord
3. vragend voornaamwoord
4. bezittelijk voornaamwoord

Mijn vader bracht ons naar dat schoolfeest.

'dat' is een...

1. aanwijzend voornaamwoord
2. persoonlijk voornaamwoord
3. vragend voornaamwoord
4. bezittelijk voornaamwoord

Waarom wil je graag die nieuwe film zien?

Is 'Waarom' een vragend voornaamwoord?

1. ja
2. nee

Als iemand een medaille wint, ben jij het wel.

'iemand' is een ...

1. persoonlijk voornaamwoord
2. vragend voornaamwoord
3. betrekkelijk voornaamwoord
4. onbepaald voornaamwoord

Hoeveel voornaamwoorden zitten er in de volgende zin:
Jullie moeten hem deze vraag stellen.

1. 1
2. 2
3. 3
4. 4

Wat is 'dat' in deze zin?
Ik vind dat echt een goede grap!

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Vragend voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord
4. Onbepaald voornaamwoord

Wat is 'wat' in deze zin?
Dit is alles wat ik vinden kon.

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Vragend voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord
4. Onbepaald voornaamwoord

Wat is 'die' in deze zin?
De leerling die te laat is, moet een briefje halen.

1. Aanwijzend voornaamwoord
2. Vragend voornaamwoord
3. Betrekkelijk voornaamwoord
4. Onbepaald voornaamwoord

Taalverzorging 2 - verschillende voornaamwoorden

Maken:

1. Learnbeat 4.1 D  - helemaal

2. Learnbeat 4.1 F, G en zelf oefenen - alleen met grammatica woordsoorten

Aan de slag: