Spelling H4, 5 en 6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Welkom bij Nederlands

Brugklas havo/vwo

Programma

- Leerdoelen

- Uitleg meervouden op -s, bijvoeglijk naamwoord, komma, dubbele punt en aanhalingstekens.

- Samen oefenen

- Verder oefenen

Leerdoelen

- Ik kan meervouden op -s correct spellen.

- Ik kan stoffelijk bn correct spellen. 

- Ik kan komma's, dubbele punten en aanhalingstekens correct gebruiken (bij citaten). 

Terugkijken vorige les

1. Volgens mij is jouw neefje ___ (stout) ___ (als/dan) ___ (jij/jou).

2.  ___ is het gekste ___ ik ooit heb gezien!

3. Sommige ouderen zijn een beetje eenzaam, daarom hebben wij ___ massaal brieven gestuurd. 

4. De regering heeft ___ beleid moeten aanpassen de laatste weken.

5. Veel koeien lopen buiten in de wei, daar zijn ___ vast blij mee.
 

Terugkijken vorige les

1. Volgens mij is jouw neefje stouter dan jij.

2.  Dat is het gekste wat ik ooit heb gezien!

3. Sommige ouderen zijn een beetje eenzaam, daarom hebben wij hun/aan hen massaal brieven gestuurd. 

4. De regering heeft haar beleid moeten aanpassen de laatste weken.

5. Veel koeien lopen buiten in de wei, daar zijn ze vast blij mee.
 

Meervoud op -s H4

Weet je nog? Zn kunnen een meervoud hebben op  –en of -s. 

Taart – taarten, schijf – schijven, muis – muizen

Lastige gevallen:

Woord op –ee:     mv + ën             🡪     idee – ideeën

Woord op –ie:      mv +ën of +n   🡪     theorie -> theorieën

let op klemtoon:                               🡪      olie  -> oliën

Meervouden op -s H4

Regels meervoud op -s:

Schrijf een –s achter het enkelvoud: egel – egels, tante – tantes

Schrijf een –’s achter het enkelvoud:

- Bij woorden op –a, -i, -o, -u of –y    lama – lama’s, baby – baby’s

- Bij afkortingen                                         wc – wc’s, tv – tv’s

Meervouden op -s H4

Let op: 

Bij twee of drie klinkers die samen één klank vormen schrijf je de –s aan het woord vast.

Spray – sprays, cowboy – cowboys, cadeau – cadeaus

Maar: radio’s, want i-o klinkt niet samen als één klank. 

Meervouden op -s H4

Kies de juiste vorm. Leg uit.

1. diefstals – diefstallen

2. zeën – zeeën

3. dominees – domineeën

4. skis – ski’s

5. EKs – EK’s

Meervouden op -s H4

Antwoorden

1. diefstallen (verdubbeling 'L' vanwege korte klank 'a')

2. zeeën (woorden op -ee +ën)

3. dominees 

4. ski’s (afkorting, dus 's)

5. EK’s (afkorting, dus 's)

Bijvoeglijk naamwoord H5

Een bn heeft een korte en lange vorm. Let bij de schrijfwijze van de lange vorm op de uitspraak.

- Zet een –e achter het woord: bruin – bruine, mooi - mooie

- Verdubbel de laatste letter + -e: knap – knappe, dik – dikke

- Haal een a, e, o of u weg + -e: vaag – vage, leeg – lege

Dus niet: vaag – vaage/vaagge of traag – traage/traagge

Bijvoeglijk naamwoord H5

Let bij de schrijfwijze van de lange vorm op de uitspraak.

- Verander –f in –v of –s in –z: broos – broze, lief – lieve

- Gebruik een trema: essentieel – essentiële

- Stoffelijk bn + -en: hout – houten, goud – gouden

 Maar: nylon, plastic, aluminium 

Welke schrijfwijze is juist:
De ___ inbreker (laf)

1. lafe
2. lafen
3. laffe
4. laffen

Welke schrijfwijze is juist:
Een ___ trui (wol)

1. wol
2. wolen
3. wollen
4. wolle

Welke schrijfwijze is juist:
De ___ tas (plastic)

1. plastic
2. plasticen
3. plastice
4. plasticcen

Welke schrijfwijze is juist:
De ___ telefoon (kapot)

1. kapot
2. kapote
3. kapotte
4. kapotten

Welke schrijfwijze is juist:
Het ___ licht (rood)

1. rode
2. roode
3. roodde
4. roden

Welke schrijfwijze is juist:
De ___ leerling (serieus)

1. serieuse
2. serieuze
3. serieusen
4. serieuzen

Leestekens H6

Regels gebruik komma:

🡪 Gebruik een komma om een zin beter leesbaar te maken.

       - Tussen twee persoonsvormen;

       - Tussen de delen van een opsomming;

       - Tussen een naam of een uitroep en de rest van de zin;

       - Voor voegwoorden, zoals maar, doordat, nadat, omdat,                   terwijl, voordat, want, zodat, zodra.

Leestekens H6

Voorbeelden: 

- Wanneer zij zingt, krijg ik kippenvel. (tussen twee pv's)

- Ik houd van honden, katten, kippen en vissen. (opsomming)

- Sanne, laat jij even de hond uit? (na een naam)

- Ik kwam te laat op school, omdat ik een lekke band had. (voegwoord)

Leestekens H6

Regels gebruik dubbele punt:

🡪 Gebruik een dubbele punt als je iets aankondigt.

       - Bij een opsomming;

       - Bij een toelichting;

       - Bij een citaat.

Leestekens H6

Voorbeelden:

- Voor dit recept is het volgende nodig: chocolade, ijs, frambozen en bessen. (opsomming)

- Het is overduidelijk: Koeman is een uitstekende coach! (toelichting)

- Thomas zei: ‘dat liedje van Ali B is heel leuk.' (citaat)

Leestekens H6

Regels gebruik aanhalingstekens:

🡪 Gebruik aanhalingstekens bij citaten en de directe rede. 

      - Bij citeren + directe rede: je geeft iemands woorden     
         letterlijk weer. 

      - Bij indirecte rede gebruik je geen aanhalingstekens.

Leestekens H6

Voorbeelden:

Directe rede

    Mama zei: ‘Vandaag ruim je echt je kamer op!’

    ‘En daarna laat je de hond uit’, zei mijn vader.

Indirecte rede

    Mama zei dat ik vandaag echt mijn kamer op moet ruimen.

    Mijn vader zei dat ik daarna de hond moet uitlaten.

Noteer correct: de laatste tijd zijn er veel dieren in het nieuws een panda een dolfijn en een zonkey

Noteer correct: ik vind dat altijd leuke nieuwsberichten zei mijn broertje daar word ik vrolijk van

Leestekens H6

Antwoorden:

De laatste tijd zijn er veel dieren in het nieuws: een panda, een dolfijn en een zonkey.

‘Ik vind dat altijd leuke nieuwsberichten’, zei mijn broertje, ‘daar word ik vrolijk van.’

Oefenen

Juist of onjuist? Leg uit. 

1. abonnee - abonnee's

2. de lama - de lama's

3. het bureau - de bureau's

4. de bekwaame arts

5. De goude kooi

6. 'Ga jij maar alvast vooruit, Mo', zei Janneke. 

Oefenen

Antwoorden

1. abonnee - abonnee's             - geen uitspraakverwarring

2. de lama - de lama's                - 's anders klinkt de 'a' kort

3. het bureau - de bureau's     - geen 's, samenklinkende klank

4. de bekwaame arts                  - zo kort mogelijk schrijven

5. De goude kooi                           - stoffelijk bn +en

6. 'Ga jij maar alvast vooruit, Mo', zei Janneke. 

Verder oefenen

Pas de theorie toe en maak de volgende opdrachten:

- H4 spelling: opdr. 2 (1t/m6), 3 (1t/m6), 4 en 5 (p. 124-125)

- H5 spelling: opdr. 2, 3, en 5 (p. 154-155)

- H6 spelling: opdr. 1 (1t/m3), 2 (1+2), 3 (1+2) en 5 (p. 184-185)

Lastig? Maak ook de overige opdrachten + oefen bij De Brug.

Leuk? Maak opdr. 5 (H5), opdr. 4 (H5), opdr. 4 (H6)

Check lesdoelen

https://create.kahoot.it/share/nieuw-nederlands-2-havo-vwo-spelling/e5c9eff3-20fa-4cb6-a5ef-3824559e7bd3