Cursus Argumenten - par. 1 Standpunt en argument

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Argumenteren: Par. 1 Standpunt en argument

Overtuigende tekst

Een overtuigende tekst is een tekst die lezers in beweging brengt. Een overtuigende tekst herken je aan de opbouw en structuur. Ieder woord is bewust gekozen en lezers worden via slimme overtuigingstechnieken steeds dieper in de tekst gezogen.

Overtuigende tekst: schrijfdoel

Doel: Een schrijver van een overtuigende tekst wil de lezer overtuigen van zijn standpunt of mening.

Een standpunt is een houding die je aanneemt ten aanzien van een actueel vraagstuk. 

Overtuigende tekst: onderbouwing

Onderbouwing: Een standpunt of mening wordt onderbouwd via argumenten. De schrijver legt uit waarom hij dit standpunt heeft.

Overtuigende tekst: onderbouwing

Een argument is een aangevoerd feit dat wordt gebruikt om een stelling te bewijzen of te ontkrachten. Een argument is een bewijsmiddel en geeft ook vaak de reden aan om iets te doen. Argumenten moeten kunnen aantonen waarom een ingenomen standpunt van iemand solide is. Een standpunt steunt dus op de gegeven argumenten. 

Twee soorten argumenten

Feitelijke argumenten:

Een feitelijk argument kun je controleren. Het is waar of het is niet waar.

Waarderende argumenten:

Een waarderend argument kun je niet controleren. Het argument speelt vooral in op het gevoel van de ander. 

Twee soorten argumenten

Feitelijke argument - voorbeeld:

Ik bestel liever een pizza bij de pizzakoerier in plaats van zelf een te bakken, want bestellen is veel minder werk. = te controleren, dus feitelijk!

Waarderende argument - voorbeeld:

Ik bak liever zelf een pizza in plaats van er een bij de pizzakoerier te bestellen, want zelfgemaakte pizza's vind ik lekkerder. = niet te controleren, dus waarderend!

Waarderende argumenten worden soms onderbouwd met feitelijke subargumenten.

Standpunt: In het hoger onderwijs moet op korte termijn een aanpak komen om de mentale gezondheid van studenten te verbeteren.

Waarderend argument: Het is immers onacceptabel dat veel van hen psychische klachten hebben door stress, prestatiedruk en eenzaamheid.

Feitelijk subargument: De landelijke Monitor Mentale gezondheid en Middelengebruik van Studenten uit 2021 wijst uit dat 97% van de studenten stress ervaart en 50% zelfs veel stress; ook vindt 80% zichzelf eenzaam.

Een argument kan vóór het standpunt staan (argument, dus standpunt) of achter het standpunt (standpunt, want argument):

S - A  OF  A - S

Lezen is pas leuk als het op vrijwillige basis gebeurt (argument), dus docenten moeten stoppen met het pushen ervan (standpunt).

Docenten moeten stoppen met het pushen van lezen (standpunt), want lezen is pas leuk als het op vrijwillige basis gebeurt (argument).

Argumenten herkennen

Argumenten herken je soms aan redengevende signaalwoorden als 

aangezien, immers, namelijk, omdat, want. 

Ook na een dubbele punt (:) volgt soms een argument.

De onderbouwing van een argument kan volgen na een signaalwoord van voorbeeld: bijvoorbeeld, dat wil zeggen, denk aan, neem, ter illustratie, zo, zoals.

Tegenargumenten

Tegenargument

Een tegenargument ontkracht een standpunt of een argument. Het wordt soms aangekondigd door een tegenstellend signaalwoord: 

maar, toch, daarentegen, hoewel, aan de andere kant, tegenover. 

Weerlegging

De ontkrachting van een argument = een weerlegging genoemd.

Weerlegging standpunt: Daar staat tegenover dat niet veel leerlingen uit vrije keuze een boek gaan lezen; een stok achter de deur is blijkbaar nodig.

Weerlegging argument: Maar dwang heeft nooit iets opgeleverd. De kans bestaat dan juist dat mensen het tegenovergestelde gaan doen: geen boek lezen.

Klein vooruitzicht op de volgende paragraaf

Enkelvoudige argumentatie

Een enkelvoudige argumentatie is wanneer een schrijver zijn standpunt met één argument onderbouwt.

Nevenschikkende argumentatie

Maar, meestal gebruikt een schrijver meer argumenten om zijn mening kracht bij te zetten. Dan spreken we van nevenschikkende argumentatie. 

Even oefenen

Argumentatie in blokjesschema

Wat is een mening?

Wat is een mening?

1. Iets wat gewoon zo is
2. Iets wat ik vind, daar kan iemand anders het mee oneens zijn
3. Iets wat ik vind en daar moet iemand anders het mee eens zijn
4. Een feit

Mening

Een mening is niet controleerbaar.

1. waar
2. niet waar

Standpunt

Wat is/zijn (een) standpunt(en)?

1. opdracht, instructie
2. vraag
3. probleem, moeilijkheid
4. mening, overtuiging

Wat zijn argumenten? Argumenten zijn ...

1. Belangrijke woorden in een tekst die een verband aangeven
2. Woorden die de mening van de schrijver aangeven
3. Een onderbouwing van de reden waarom je iets vind of niet vind
4. Voorbeelden die gegeven worden in de tekst

Als een argument 'valide' is, betekent dat, dat het argument:

1. Controleerbaar en waar is
2. Verzwegen maar wel duidelijk is
3. Subjectief en oncontroleerbaar is
4. Geldig en aannemelijk is

Feitelijke argumenten zijn

1. controleerbaar
2. gebaseerd op een gevoel of overtuiging

Een feitelijk argument is overtuigender dan een niet-feitelijk argument.

1. juist
2. onjuist

Een waarderend argument

1. is een argument dat je kunt controleren
2. is een argument dat heel persoonlijk is

Een feitelijk argument kan zijn:

1. een norm of waarde
2. geloof of overtuiging
3. een vermoeden
4. onderzoek of wetenschap

Hoe herken je een waarderend argument?

1. Je kunt erover van mening verschillen
2. Je kunt het controleren

Een waarderend argument kan zijn

1. een feit
2. een onderzoek
3. een geloof of overtuiging
4. gezag of autoriteit

Maken lesboek

Pagina 62 – 67

alle opdrachten