Poëzie les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Klaar voor de start:

   -boek, pen, schrift

   -jas uit, tas op de grond

   -telefoon uit, in de tas

Vooraf: 

Terugblik

De reader/openboektoets

Traditionele en modere gedichten

De oefenbundel

Programma

Wk 39     poëzie par A, B en C

                  intro historische letterkunde

                  intro pitch & debat

Wk 40     poëzie par D, E en F

                  oefenen pitch & debat

Wk 41      poëzie par G

                  oefentoets poëzie

                  oefenen pitch & debat

Wk 42     bespreken oefentoets + maken toets

Deze les

Poëzie paragraaf B en C

Lesdoel

Je kunt typografische kenmerken in een gedicht herkennen en beschrijven

2. Soorten gedichten

Blz. 22/23

3. Typografische kenmerken

Blz. 24 (en een klein stukje van 25)

1. Regel, versregel, vers, zin, strofe, enjambement
2. Metrum: de 'maatsoort', scanderen
3. Elisie/epenthesis
   
4. Ritme, ofwel de 'melodie': toonhoogte, klemtoon, lengte van de lettergrepen, lange/korte woorden, lange/korte zinnen

Opdracht

Werk in tweetallen:

-Lees het gedicht 'Wolken' van Martinus Nijhoff

-Bespreek de typografische kenmerken die de moeite van het vermelden waard zijn, gebruik daarbij de theorie.

-Maak hiervan een alinea tekst

Opdracht, in twee- of drietallen

Blader door de bundel en ga op zoek naar typografische kenmerken. Noteer titel van het gedicht en kenmerk

4. Klankkenmerken 

Rijm algemeen

Reader blz. 26: 'Rijm is de overeenkomst van klanken van woorden of lettergrepen die bij elkaar staan in het gedicht.' 

M.a.w: elke bedoelde klankovereenkomst noemen we rijm

Volrijm, halfrijm en eindrijm

....

Volrijm is het rijm dat we kennen van de Sinterklaasgedichtjes. Volrijm is vaak ook eindrijm; de beklemtoonde lettergreep rijmt

Halfrijm rijmt eigenlijk niet: bij halfrijm rijmt of de klinker (assonantie) of de medeklinker (acconsonantie)

Martinus Nijhoff

Maar' t  leven is te vast en hard

Of we al een rustplaats graven

Nog nimmer kwam de grote nacht

En is een mensch gaan slapen

Martinus Nijhoff

Maar' t  leven is te vast en hard

Of we al een rustplaats graven

Nog nimmer kwam de grote nacht

En is een mensch gaan slapen

Soorten rijm (blz. 26)

1 Naar klank: wat rijmt er, en hoe rijmt het?

2. Het aantal rijmende lettergrepen

3. Waar staat het rijm? 

Opdracht

Bespreek aan de hand van de theorie van par. 4 de klankkenmerken in het gedicht 'De wolken'

Bespreking oefengedichten

Klassikaal

Zelf oefenen