Poëzie les 6

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Welkom!

Klaar voor de start:

   -laptop

   -jas uit, tas op de grond

   -telefoon uit, in de tas

Vooraf: 

Terugblik

Traditioneel t.o. modern

(Soorten gedichten)

Typografische kenmerken

Deze les

Paragraaf D 'Klankkenmerken'

+ beeldspraak

Lesdoel

Je kunt relevante klankkenmerken bespreken van een gedicht

4. Klankkenmerken 

Rijm algemeen

Reader blz. 26: 'Rijm is de overeenkomst van klanken van woorden of lettergrepen die bij elkaar staan in het gedicht.' 

M.a.w: elke bedoelde klankovereenkomst noemen we rijm

Volrijm, halfrijm en eindrijm

....

Volrijm is het rijm dat we kennen van de Sinterklaasgedichtjes. Volrijm is vaak ook eindrijm; de beklemtoonde lettergreep rijmt

Halfrijm rijmt eigenlijk niet: bij halfrijm rijmt of de klinker (assonantie) of de medeklinker (acconsonantie)

Martinus Nijhoff

Maar' t  leven is te vast en hard

Of we al een rustplaats graven

Nog nimmer kwam de grote nacht

En is een mensch gaan slapen

Martinus Nijhoff

Maar' t  leven is te vast en hard

Of we al een rustplaats graven

Nog nimmer kwam de grote nacht

En is een mensch gaan slapen

Soorten rijm (blz. 26)

1 Naar klank: wat rijmt er, en hoe rijmt het?

2. Het aantal rijmende lettergrepen

3. Waar staat het rijm? 

Opdracht

Bespreek aan de hand van de theorie van par. 4 de klankkenmerken in het gedicht 'De wolken'

Bespreking oefengedichten

Klassikaal

Zelf oefenen

Lees het volgende gedicht en nummer of markeer

1. rijmschema

2. alliteratie

3. assonantie

4. halfrijm

5. volrijm 

6. dubbelrijm

Metonymia

metonymia = een deel van een geheel wordt genoemd als beeld. 

Voorbeeld:

Nederland won met 3-0 van Duitsland.

Ik lust nog wel een kopje.

'Wil dat rode truitje achter in de zaal nu eindelijk haar mond houden?'

1. metafoor
2. metonymia
3. personificatie
4. vergelijking

'Haar kamer was een zwijnenstal.'

1. metafoor
2. metonymia
3. personificatie
4. vergelijking

metafoor

metonymia

personificatie

vergelijking 

Hitler rukte razendsnel op naar de Duitse grens

Het riviertje kabbelde vriendelijk door het dal.

Je hartslag sust me in slaap.

We zullen haar uit de brand helpen.

Tijd is als lucht: je ziet het niet maar het is er wel.

Zij is tot over haar oren verliefd.

Het hele lokaal viel stil na die opmerking.

Vergelijking (met als)

Personificatie

Synesthesie

Metafoor

Metonymia

Zo te zien heeft die tomaat hard gesport.

Vergelijking (met als)

Personificatie

Synesthesie

Metafoor

Metonymia

Als het vriest, bind ik mijn ijzers onder.

Vergelijking (met als)

Personificatie

Synesthesie

Metafoor

Metonymia

Mijn hart maakte drie sprongetjes van blijdschap.