Literatuurgeschiedenis 5V 2018-2019

Literatuurgeschiedenis
Herhaling Multatuli, Spaanse Brabander en Wilhelmus
1 / 17
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 17 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 50 min

Onderdelen in deze les

Literatuurgeschiedenis
Herhaling Multatuli, Spaanse Brabander en Wilhelmus

Slide 1 - Tekstslide

Maatschappelijke ontwikkelingen <> Literatuur
  • Permanente wederzijdse beïnvloeding
  • Literatuur = afspiegeling van de tijd waarin ze is ontstaan
  • Literatuur verandert maatschappij, daardoor verandert literatuur, etc. etc. etc. 

Slide 2 - Tekstslide

Schrijven toen en nu

  • Schrijven was een hobby/eervolle taak
  • Utile dulci / leering ende vermack 
  • Zowel in middeleeuwen als in zestiende en zeventiende eeuw

  • Hoe zit dit nu? Wordt dit nog gezien als eervolle taak? Hoeveel verdient een schrijver tegenwoordig?

Slide 3 - Tekstslide

Noteer zoveel mogelijk begrippen die betrekking hebben op het Wilhelmus

Slide 4 - Woordweb

Is er sprake van maatschappijkritiek in het Wilhelmus? Zo ja, op wie of waarop?

Slide 5 - Open vraag

Het Wilhelmus - inhoud en melodie
  • Rond 1570 geschreven, auteur onbekend
  • Aanwijzing 1568 Slag bij Heiligerlee
  • Willem van Nassov = acrostichon

  • Wat was waarschijnlijk de reden voor het schrijven van het Wilhelmus?
  • Waarom zouden we over 'van Duitsen bloed' zingen?

Slide 6 - Tekstslide

Het Wilhelmus - melodie
Wat kan je vertellen over de melodie van het Wilhelmus?

Slide 7 - Tekstslide

De Spaanse Brabander
G.A. Bredero 
-  1568 - 1618
- Schrijver en schilder 
- Lid rederijkerskamer d'Eglantier

Slide 8 - Tekstslide

Toneel
  • Bredero lid van rederijkerskamer d'Eglantier
  • Rederijkers hielden zich bezig met literatuur in wedstrijdvorm
  • Rederijkers bieden Bredero podium en ruimte in Nederduytse Academie
  • Nederduytse Academie opbrengst naar sociale instellingen

Slide 9 - Tekstslide

Populariteit, omgeving 
  • Spaanse Brabander erg populair - te zien aan vele herdrukken 
  • Verspreid gedrukt in Amsterdam/Haarlem/Leiden, niet alleen op toneel, maar dus ook in boekvorm
  • Grote invloed op maatschappij

Slide 10 - Tekstslide

Utile dulci
  • Combinatie van leering ende vermaeck
  • Mensen vermaken zich met het toneelstuk en leren er ook van
  • Bedrog: niets is wat het lijkt/al zie je de mensen, je kent ze daarom nog niet

Slide 11 - Tekstslide

Is er sprake van maatschappijkritiek in de Spaanse Brabander? Zo ja, waarop?

Slide 12 - Open vraag

Historische situering

  • Burgers uit omgeving in toneelstuk verwerkt
  • Bredero heeft expres het stuk veertig jaar eerder laten afspelen, zodat zij zichzelf niet herkenden
  • De toeschouwers werden belachelijk gemaakt, zonder dat ze het door hadden

Slide 13 - Tekstslide

Immigratie
  • Jerolimo is als Brabander een buitenlander in ogen van Amsterdammer
  • Er was wel een kloof, maar niet per se haat
  • Val van Antwerpen > trokken naar Amsterdam met hun kennis en kapitaal
  • Poorterschap kon worden gekocht, dan werd je echte Amsterdammer

Slide 14 - Tekstslide

Taal en stereotypering
  • In Spaanse Brabander gebruikt Bredero veel leenwoorden
  • Bredero zelf Frans geschoold, niet klassiek geschoold
  • Normaal werden leenwoorden juist vermeden. Waarom was dat en waarom gebeurt het nu juist wel?

Slide 15 - Tekstslide

Hoe zou je het taalgebruik van Jerolimo omschrijven?

Slide 16 - Open vraag

Taal en stereotypering
  • Verschil in visie op Brabanders: Jerolimo vindt zichzelf het goede voorbeeld, Amsterdammers zien dat anders
  • Brabanders pikken van alles/onbetrouwbaar / beter gekleed en opgevoed dan Amsterdammers
  • Bredero laat bepaalde mensen met zwaar dialect spreken die afkomst weergeven. Soms kunnen mensen elkaar niet verstaan. 

Slide 17 - Tekstslide