Literatuurgeschiedenis

Literatuurgeschiedenis V5
Herhaling en uitleg over sentimentalisme

Doel van de les:
Je kunt historische context van 1500-1800 omschrijven.
Je kunt de ontwikkeling van de literatuur tussen 1500-1800 schetsen.
1 / 22
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolvwoLeerjaar 5

In deze les zitten 22 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 45 min

Onderdelen in deze les

Literatuurgeschiedenis V5
Herhaling en uitleg over sentimentalisme

Doel van de les:
Je kunt historische context van 1500-1800 omschrijven.
Je kunt de ontwikkeling van de literatuur tussen 1500-1800 schetsen.

Slide 1 - Tekstslide

Conflict tussen de patriotten en prinsgezinden of orangisten.
De wetenschappelijke revolutie
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke oudheid. 

1500-1600 

1600-1700
1700-1800
Rationeel optimisme en ‘’verlicht denken’’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen.

Slide 2 - Sleepvraag

Klucht van de koe van Bredero
Sara Burgerhart van Aagje Deken en Betje Wolf
imaginaire reisverhalen
kindergedichten
Lof der Zotheid van Erasmus
Tijd van ontdekkers en hervormers (1500-1600)
Tijd van regenten en vorsten (1600-1700) 
Tijd van pruiken en revoluties ​(1700-1800)
briefroman 

Slide 3 - Sleepvraag

Hoe noemen we een schilderij als deze?

Slide 4 - Open vraag

Hoe noemen we dit genre?
Hoe noemen we dit genre?

Slide 5 - Open vraag

Geef de betekenis van de begrippen: translatio - imitatio - aemulatio

Slide 6 - Open vraag

Welke kenmerken passen bij de ontwikkelingen in de literatuur tussen 1500-1700?
A
collectieve manier van literatuur beleven
B
mensen tot mondige, zelfstandig denkende wezens maken.
C
emblematiek
D
tragedie, komedie, klucht

Slide 7 - Quizvraag

Geef een omschrijving van het begrip 'exempla contraria'

Slide 8 - Open vraag

Wie hoort er bij deze uitspraak: 'Man van de Verlichting: hij zoog alle nieuwe pedagogische inzichten afkomstig uit. Duitsland, Engeland en Frankrijk op en paste deze aan de Nederlandse situatie aan.'
A
Gerrit Paape
B
Hieronymus van Alphen

Slide 9 - Quizvraag

Is de volgende uitspraak over imaginaire reisverhalen waar of niet waar?
Aan het begin vooral filosofisch uitgangspunt met verlichte idealen, in de tweede helft van de 18e eeuw verschuift het meer naar een politieke insteek.
A
waar
B
niet waar

Slide 10 - Quizvraag

Slide 11 - Tekstslide

Bij het gedicht 'Het goede voorbeeld':
Welke les bevat – gezien de titel – dit gedicht voor ouders?

Slide 12 - Open vraag

Bij het gedicht 'Het goede voorbeeld':
Welke les bevat – gezien de titel – dit gedicht voor kinderen?

Slide 13 - Open vraag

Slide 14 - Tekstslide

Sentimentalisme
In de tweede helft van de 18e eeuw wordt het persoonlijk gevoelsleven steeds belangrijker. Als schrijvers daarbij hun gevoelens overdrijven, spreken we van het sentimentalisme. Kenmerkend is een sterke overgevoeligheid, het zoeken naar medelijden en zaken die tranen kunnen opwekken. 

Slide 15 - Tekstslide

Sentimentalisme
De term komt van het boek A Sentimental Journey Through France and Italy van de Engelse schrijver Laurence Sterne. 

Onderwerpen waarover de sentimentelen veel schreven zijn religie, liefde, deugd, eenzaamheid, dood en zelfmoord.  
Buitenland: Friedrich Gottlieb Klopstock (Das Rosenband), Johann Wolfgang von Goethe (Die leiden des jungen Werthers) en Jean Jacques Rousseau.
Nederland: Rhijnvis Feith.

Slide 16 - Tekstslide

Sentimentalisme
Rhijnvis Feith (1753 – 1824)

Voorbeeld: roman 'Julia',  over de tragische liefde tussen Eduard en Julia. De roman is een prachtig voorbeeld van een sentimentele roman met motieven als liefde, eenzaamheid en dood. 

Slide 17 - Tekstslide

Sentimentalisme
Alles draait om de psychologie en de gevoelens van de personages. 
Actie en avonturen zijn ondergeschikt. Deze taal van het gevoel was nieuw, evenals de typografische experimenten, zoals gedachtestreepjes, uitroeptekens, vraagtekens en puntjes om de vele emoties te suggereren.

Slide 18 - Tekstslide

'writing to the moment'
Waar dwaal ik? – wat schrijf ik? – alles is verwarring, alles is afgrijzelijk om mij heen – talloze gedachten vliegen als stormwinden door mijn hoofd en mijn hart kan zich aan geen enkele binden – o vergeef, mijn vriend! vergeef aan de ijselijke leegheid, waarin ik dwaal, waarin ik mij duizend maal in één ogenblik verlies…. Ja! ik ben er – ik had de pen opgepakt om u mijn …. ach! geen woord drukt mijn ellende uit – onherstelbaar – on – her – stel--- baar - - mijn hart breekt – ik kan niet meer!

Slide 19 - Tekstslide

Sentimentalisme
Nieuw soort schrijver: een vertrouweling van zielsverwante, hypergevoelige lezers. De auteurs dwongen de lezers zo tot nadenken over zichzelf en zelfanalyse, en leerden hun dat ze hun eigen gevoelens serieus moesten nemen, want juist in die emoties zou wel eens de kracht van de mens kunnen schuilen.

Slide 20 - Tekstslide

Meer weten?
Het werk van Feith  leent zich goed voor een onderzoek over de stroming sentimentalisme > zichtbaar onderzoeken.

Slide 21 - Tekstslide

Afronding

Slide 22 - Tekstslide