herhaling SE1 voeding en vertering

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

LessonUp 6V

Je kunt dmv deze LessonUp, het Hoofdstuk Vertering op een snelle/makkelijke manier doornemen.

Vergeet je BINAS niet :)

Verteringsstelsel

• Alles wat je eet of drinkt gaat door het verteringsstelsel

• Doel van het verteringsstelsel: Het klein maken van voedsel zodat de voedingsstoffen opgenomen kunnen worden.

Werking enzymen

Enzymen maken grote voedingsstoffen klein (knippen). Elke voedingsstof heeft zijn eigen enzym.

Een enzym:

1. bindt aan de voedingsstof
2. knipt de voedingsstof in stukken
3. laat los en kan opnieuw een zelfde voeidigsstof afbreken
   

Vertering in BINAS

• Klieren/kliercellen maken de  verteringssappen en geven die af aan het verteringskanaal.
• In dit schema wordt benoemd welke klier welke enzymen maakt

Pro-enzymen - antwoorden

1) Zoek met BINAS uit van welke enzymen er pro-enzymen zijn. (BINAS 82)

Antwoord: pepsine - pepsinogeen,
trypsine - trypsinogeen,
chymotrypsine -chymotrypsinogeen, 

carboxypeptidase - pro-carboxypeptidase

2) Er is een overeenkomst in de stoffen die deze enzymen verteren. Welke? (Vergelijk)

Antwoord: Deze enzymen verteren allemaal eiwitten. 

Darmplooien

De dunne darm heeft darmplooien in de wand

Daarop staan uitstulpingen: darmvlokken

In darmvlokken liggen bloedvaten, de wand van darmvlokken is erg dun

Wet van fick

Door welke factoren uit de wet van fick, werkt resorptie van voedingsstoffen snel??

n = D*A*(dC/dx)

D is een constante

A is oppervlakte

dC is concentratieverschil

dx is de diffusie-afstand

Resorptie

opname vetoplosbare voedingsstoffen

• kleine vetzuren zijn redelijk wateroplosbaar, d.m.v. diffusie door celmembranen heen in bloed 
• grotere vetzuren hebben een andere route:

1. darmcel koppelt lange vetzuurketen aan glycerolgroep
2. deze nieuwe vetten vormen een chylomicron

3. chylomicrons worden door lymfe vervoerd

Secundair actief transport

Wanneer het transport

afhankelijk is van een

investering van 

energie elders

(glucose) heet dit ook

wel secundair actief

transport.

endocrien & exocrien

Exocriene deel: geeft verteringsenzymen aan duodenum af. het gaat om de enzymen;  Trypsine (vertering van eiwit)
amylase (vertering van koolhydraten)
lipase ( vertering van vetten)
NaHCO/natriumbicarbonaat neutraal maken.

Endocriene deel:

produceert de hormonen :

Insuline(verlaagt bloedsuiker) en Glucagon(verhoogd bloedsuiker)

alvleesklier (Pancreas)

• productie van hormonen in de Eilandjes van Langerhans (insuline en glucagon) 
• Enzymen (spijsverteringssappen) 
• voor de vertering van voedsel 

Maakt enzymen , spijsverteringssappen voor voedselvertering. Komen in je spijsverteringsstelsel en helpen bij vertering van voedsel.

Waar vind ik informatie over…

…hormoonklieren, het afgegeven hormoon en de werking van het hormoon?

BINAS 89A

…verschillende regelkringen met hormonen?

BINAS 89C

Cholecystokinine

darmwand produceert hormoon cholecystokinine 

laat de galblaas samentrekken, waardoor gal in de darm 

galvloeistof heeft een rol bij vertering van vetten 

Werking van hormonen BiNaS 89B

Hormonen spelen overal een rol

Om anemie te verhelpen wordt vaak het hormoon EPO toegediend.

- Hoe verhelpt EPO anemie?

- In welk weefsel bevinden zich de doelwitcellen van dit hormoon?

Hormonen spelen overal een rol

Om anemie te verhelpen wordt vaak het hormoon EPO toegediend.

- Hoe verhelpt EPO anemie?

- In welk weefsel bevinden zich de doelwitcellen van dit hormoon? 

BINAS 89A en 84I

• EPO stimuleert de productie van (extra) rode bloedcellen 1

• in het (rode) beenmerg 1