W20 NE 1G1 H5/6 les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Nieuwe week & nieuwe taak

Weektaak

De LessonUp is opgebouwd uit verschillende onderdelen. 

• Nakijken HW weektaak 19
• Uitleg grammatica hoofdstuk 5 zinsdelen - meewerkend voorwerp
• Eindtaken
  

1. Grammatica hoofdstuk 5 zinsdelen
2. Woordenschat H6

Opzet week 20 – 11 t/m 15 mei

• Nakijken HW weektaak 19
• Uitleg grammatica - meewerkend voorwerp
• Eindtaken:

1. Grammatica H5 (blz. 149): opdracht 1 t/m 4
2. Woordenschat H6 (blz. 175-177): opdracht 2 en 3 (Woordenschat maak je weer in je schrift!)

Leerdoelen

Deze week oefen je met:

• de betekenis van een onbekend woord raden.
• het benoemen van de volgende zinsdelen: pv, ow, wg of ng, lv en mv.

HW week 19 nakijken

• Woordenschat H5 (blz. 144-145): opdracht 1, 3, 4 en 5
• Woordenschat H6 (blz. 174-175): opdracht 1

In de les van vorige week stond een foutje in de opdrachtomschrijving. Zorg dat je de antwoorden goed overneemt.

H5 - opdracht 1

H5 - opdracht 1

H5 - opdracht 3

H5 - opdracht 4

H5 - opdracht 4

H5 - opdracht 4

H5 - opdracht 5

H6 - opdracht 1

H6 - opdracht 1

Grammatica H5

1. Herhaling grammatica zinsdelen
2. Uitleg meewerkend voorwerp
3. Eindtaken

Maak aantekeningen van de onderdelen die jij lastig vindt. 

Grammatica zinsdelen

De volgende zinsdelen hebben wij het afgelopen jaar besproken: persoonsvorm, onderwerp, lijdend voorwerp, werkwoordelijk gezegde en naamwoordelijk gezegde.

Deze zinsdelen kun je herhalen met de onderstaande filmpjes:

• Persoonsvorm
• Onderwerp
• Lijdend voorwerp
• Werkwoordelijk gezegde
• Naamwoordelijk gezegde
• Hulpwerkwoorden, hoofdwerkwoorden en koppelwerkwoorden

Om het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde te vinden moet je ook goed het verschil weten tussen hulpwerkwoorden, hoofdwerkwoorden en koppelwerkwoorden!

Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde?

• Het werkwoordelijk gezegde: zegt wat iemand of iets (onderwerp) doet. 
• Het naamwoordelijk gezegde: zegt wat iemand of iets is/wordt/blijft.
  

1. Koppelwerkwoord: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, vóórkomen
   
2. Werkwoordelijk deel: alle werkwoorden uit de zin.
   
3. Naamwoordelijk deel: de eigenschap bij het onderwerp. (Dit noteer je tussen haken [...].)
   

Een naamwoordelijk gezegde heeft nooit een lijdend voorwerp!

Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde?

Je hebt een naamwoordelijk gezegde wanneer het belangrijkste werkwoord (hoofdwerkwoord) een koppelwerkwoord is.

• Jaimy |is| naar Friesland |verhuisd.

1. Deze zin heeft twee werkwoorden: is + verhuisd
2. Het hoofdwerkwoord is 'verhuisd'. Dit is geen koppelwerkwoord.
3. Er is een wg: is verhuisd

• Jaimy |is| gisteren| ziek |geworden.

1. Deze zin heeft twee werkwoorden: is + geworden
2. Het hoofdwerkwoord is 'geworden'. Dit is een koppelwerkwoord. Het geeft aan dat iemand iets is.
3. Er is een ng: is [ziek] geworden

Werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde?

• Lina |wordt |met de auto| thuisgebracht.

1. Deze zin heeft twee werkwoorden: werd + thuisgebracht
2. Het hoofdwerkwoord is 'thuisgebracht'. Dit is geen koppelwerkwoord. Het werkwoord 'werd' is een hulpwerkwoord.
3. Er is een wg: wordt thuisgebracht

• Jaimy |schijnt |een goede leerling| te zijn.

1. Deze zin heeft twee werkwoorden: schijnt + te zijn
2. Het hoofdwerkwoord is 'te zijn'. Dit is een koppelwerkwoord. Het werkwoord 'schijnt' is een hulpwerkwoord.
3. Er is een ng: schijnt [een goede leerling]  te zijn.
4. Bij een naamwoordelijk gezegde koppel (kww) je een status aan het onderwerp.

Zinsdelen

Om jezelf te helpen bij het benoemen van de zinsdelen is het belangrijk om de zinsdeelstrepen te gebruiken. Hierdoor weet je welke zinsdelen wel of niet bij elkaar horen. 

• De komende toets grammatica |is| behoorlijk lastig |volgens de docent.

1. Behoorlijk lastig is de komende toets grammatica volgens de docent.
2. Volgens de docent is de komende toets grammatica behoorlijk lastig.

• Werd |de toespraak van de directeur| al snel| saai?

1. De toespraak van de directeur werd al snel saai.
2. Al snel werd de toespraak van de directeur saai.
3. Saai werd de toespraak van de directeur al snel.

Noteer het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde: Is zo'n reis naar Australië niet veel te duur?

Noteer het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde: Tijdens de les gaf Nouschka alle weekendnieuwtjes door aan Jolinde.

Noteer het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde: Heeft Herman Brood dit museum ooit een van zijn schilderijen geschonken?

Noteer het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde: Zouden die op internet gekochte schoenen niet te groot zijn?

Noteer het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde: Werd de toespraak van de directeur als snel saai?

Meewerkend voorwerp

Het meewerkend voorwerp heeft dikwijls te maken met het lijdend voorwerp, maar dat hoeft niet, want het kan ook in de zin staan zonder dat er een lijdend voorwerp is. 

• Voor wie is iets bestemd? Aan wie geef je iets? Aan wie vertel je iets? 

Het meewerkend voorwerp begint vaak met aan of voor of je kunt het er zelf voor zetten of er bij denken. Of, als het er wél voor staat, je kunt het weglaten.Bij aan is dit wat makkelijker dan bij voor.

Hoe vind je het meewerkend voorwerp

1. Je noteert het onderwerp en het werkwoordelijk gezegd, daarna kijk je of er een lijdend voorwerp in de zin is; zo ja dan noteer je dit ook.
2. Stel de vraag: aan of voor wie + wg + ow + lv (als dit er is); het antwoord hierop is het meewerkend voorwerp (als er een antwoord gegeven kan worden op de vraag).
3. Controleer of je aan of voor kunt weglaten of toevoegen.
   

voorbeeld

Ik laat jou straks mijn nieuwe spijkerbroek zien.

ow = ik ; wg = laat zien ; lv = mijn nieuwe spijkerbroek

Vraag:  aan wie + wg + ow + lv  ?

Antwoord:  jou 

jou is het meewerkend voorwerp en je kunt er 'aan' bij zetten:

Ik laat aan jou straks mijn nieuwe spijkerbroek zien.

voorbeelden met aan

1. Mohamed geeft Peter op zijn verjaardag een cadeautje. Peter = mv

2. Esther heeft mij haar nieuwe spijkerbroek geleend. mij = mv

3. Ik laat jou een aantal voorbeelden zien. jou = mv

In deze drie zinnen kun je aan erbij zetten. Soms verandert de woordvolgorde, omdat de zin dan beter loopt.

1. Mohamed geeft aan  Peter op zijn verjaardag een cadeautje.

2. Esther heeft aan  mij haar nieuwe spijkerbroek geleend.

3. Ik laat een aantal voorbeelden aan  jou zien.

 

voorbeelden met voor

1. Joris koopt voor  Fleur een bos bloemen. Fleur = mv

2. Voor  jou doe ik alles. jou = mv

3. Voor  de jarige zongen wij een vrolijk lied. de jarige = mv

Voor  kun je in deze zinnen niet weglaten, maar toch staat er een meewerkend voorwerp achter: voor wie is het bestemd, aan wie geef je iets? In deze zinnen: is dat Fleur, jou en de jarige.

 

Wat is het meewerkend voorwerp?
'De jongen schrijft een liefdesbrief aan zijn vriendin.'

1. De jongen
2. een liefdesbrief
3. aan zijn vriendin
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Is dit een meewerkend voorwerp?

'Heb jij een voldoende van de docent gekregen?'

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp

Is dit een meewerkend voorwerp?

Hij laat al zijn geld na aan goede doelen.

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp?

Sophie doet jou de groeten

1. Geen meewerkend voorwerp
2. jou
3. Sophie
4. de groeten

Noteer het meewerkend voorwerp.

Soms is het aanbod van koopwaar mij veel te gek.

Is dit een meewerkend voorwerp?

'We willen een cadeaubon kopen voor de trainer.'

1. Wel een meewerkend voorwerp
2. Geen meewerkend voorwerp

Noteer het meewerkend voorwerp.
Mijn oom uit Oss heeft laatst deze shirts van Nike voor mij meegebracht.

Elke zin bevat een meewerkend voorwerp.

1. waar
2. niet waar

Noteer het meewerkend voorwerp.
Natuurlijk kun je de spullen ook aan een vriend of vriendin geven als origineel cadeau.

Gaan jullie de burgemeester interviewen?

Het meewerkend voorwerp is:

1. gaan interviewen
2. de burgemeester
3. geen meewerkend voorwerp
4. jullie

Noteer het meewerkend voorwerp.
De kok schepte de soldaten een flinke portie boerenkool op.

Noteer het meewerkend voorwerp.

De postbezorger overhandigde de klant de bestelling.

1. De postbezorger
2. De klant
3. De bestelling
4. Er is geen meewerkend voorwerp

Wat is het meewerkend voorwerp:
Wanneer krijg jij een nieuwe fiets?

1. Jij
2. wanneer
3. een nieuwe fiets
4. er is geen meewerkend voorwerp

Noteer het meewerkend voorwerp.
Nadia mocht de koningin een boeket aanbieden.

Staat er een meewerkend voorwerp in de zin?
De juf gaf de kinderen een afscheidscadeautje.

1. ja
2. nee

Staat er een meewerkend voorwerp in de zin?
De vlag hangt aan de brug.

1. ja
2. nee

Alle aanwezigen zongen voor de jarige 
een vrolijk welkomstlied.

pv

wg

ow

lv

mv

Alle aanwezigen

zongen

voor de jarige

een vrolijk welkomstlied

Elke woensdag geeft Nienke 
de plantjes op haar kamer water.

pv

wg

ow

lv

mv

geeft

Nienke

de plantjes op haar kamer

water

Eindtaken maken

1. Grammatica H5 (blz. 149): opdracht 1 t/m 4 (Deze mag je ook online maken.)
2. Woordenschat H6 (blz. 175-177): opdracht 2 en 3 (Deze maak je in je schrift. Je levert een foto in van de opdrachten.)

Lever hier de foto's in van de opdrachten die je in je schrift hebt gemaakt.

Lever hier de foto's in van de opdrachten die je in je schrift hebt gemaakt.

Lever hier de foto's in van de opdrachten die je in je schrift hebt gemaakt.

Weektaak 19 afgerond!