Interactieve lessen ontwikkelen

• Moderne media
• HBO
• Studiejaar 1

Digitale geletterdheid

Periode 3 

Ontwikkelen van interactieve lessen

Beginsituatie: studenten hebben één les gehad over dat moderne media jouw les kan versterken. Daarnaast hebben ze één les gehad over Prowise. Ze hebben zelf een les ontworpen. Ze hebben de opdracht gekregen een laptop of tablet mee  te nemen. 

Eventueel liggen er iPads in het moderne media hok (sleutel is in beheer van kunstdocenten in lokaal ernaast).

Lesplan:

Totale tijd: 120 minuten.

Uitleg 21st century skills, digitale geletterdheid en TPACK: 30 min

Uitleg lessonup & opdracht: 30 min

Opdracht (les ontwerpen & lessonup les maken): 60 min

Feedback geven: 15 min

Afsluiting: 10 min

Hoeveel 'schermtijd' hebben de leerlingen bij jou in de klas per dag?

Geen

Minder dan een uur

Tussen de 1 á 2 uur

Meer dan 2 uur

Inhoud werkcollege DG:

• 1e uur: Uitleg SLO doelen en TPACK-model
• 2e uur: Zelf een interactieve les ontwikkelen 

Waarom digitaal geletterd?

In onze digitale samenleving waarin technologie en media een belangrijke plaats hebben, is het niet alleen nodig om geletterd te zijn, maar ook om digitaal geletterd te zijn. Pas dan kun je als actieve, verantwoordelijke en zelfstandige deelnemer hierin functioneren. Het is daarom gewenst dat kinderen kennis krijgen van digitale technologie en dat ze vaardigheden ontwikkelen in het omgaan hiermee. (SLO, 2025)

SLO -> waarom belangrijk

https://www.slo.nl/sectoren/po/digitale-geletterdheid-po/digitale-geletterdheid-po/digitale-geletterdheid/

Waarom DG op school?

Vaak wordt gedacht dat kinderen vanzelf digitaal vaardig worden door hun veelvuldig gebruik van digitale technologie. Dat is niet zo. De school heeft daarom de taak om een gidsende en soms zelfs sturende rol te vervullen. Om kinderen digitaal geletterd te maken, is binnen de school kennis en visie vereist. Wat willen we leerlingen leren over digitale geletterdheid? En hoe gaan we dat doen? Welke plek krijgt digitale geletterdheid in het curriculum? En hoe zorg je ervoor dat digitale geletterdheid een structurele plek krijgt binnen jouw school? (SLO, 2025)

SLO -> waarom belangrijk

https://www.slo.nl/sectoren/po/digitale-geletterdheid-po/digitale-geletterdheid-po/digitale-geletterdheid/

Vier domeinen

• Praktische ICT-vaardigheden (bv. tekstverwerker, browser etc.)
• Mediawijsheid (bv. omgaan met persoonsgegevens en social media)
• Digitale informatievaardigheden (betrouwbare informatie, informatie analyseren en gebruik AI)
• Computational thinking (oplossen van complexe vraagstukken)

Welke van deze 4 domeinen zullen leerlingen ook thuis leren?

Wat vind jij? Moet digitale geletterdheid een losstaand vak worden op school of moet het geïntegreerd worden in bestaande vakken?

De meningen zijn hierover verdeeld en scholen zijn actief aan het kijken hoe ze digitale geletterdheid kunnen integreren in het lesprogramma. 

Sommige kerndoelen van digitale geletterdheid kunnen goed geïntegreerd worden in het bestaande lesprogramma. Zoals het opzoeken van informatie op canonvannederland over geschiedenis. 

Enkele kerndoelen zijn lastiger te integreren. Zoals hoe computers algoritmes uitvoeren. Of cyberpesten.

Nieuwe kerndoelen DG

In 2024 zijn er nieuwe landelijk kerndoelen ontwikkeld voor het leergebied digitale geletterdheid. Hieronder een voorbeeld van een leerlijn. (Bron: SLO, 2024)

Wanneer worden digitale leermiddelen ingezet in jouw stageklas?

Wat denk je dat het belangrijkste is in een les? Technologie, didactiek of vakinhoud?

Technologie

Didactiek

Vakinhoud

TPACK Model

Technological

Pedagogical

Content

Knowledge 

bekijk https://www.youtube.com/watch?v=Brz0WXJxUyw&feature=emb_title voor meer info hierover

"Succesvol lesgeven met behulp van ICT betekent dat de leraar continu een balans zoekt tussen de kennisdomeinen van het TPACK model"

Succesvol lesgeven met behulp van ICT betekent dat de leraar continu een balans zoekt tussen de domeinen van het TPACK model

Digitale leermiddelen zijn middelen en (meestal) geen doel op zich!

Dus niet zomaar een ipad kar de klas in gooien. Digitale leermiddelen zijn nooit een doel op zich!

Voorbeeld

Een leraar maakte de keuze voor de quiztool Kahoot

om de kennis en vaardigheden van de leerlingen over het gebruik van 't kofschip te meten.

Vakinhoud:

Vakdidactiek:

Technologie:

 Vakinhoudelijk: als je als leraar een digitale quiz over het vervoegen van

Franse werkwoorden op ‘-er’ wil ontwikkelen, is kennis van de vervoegingen van Franse werkwoorden noodzakelijk. Deze kennis zorgt ervoor dat er geen inhoudelijke fouten in de quiz sluipen en bijvoorbeeld de automatische feedback over de juistheid van het antwoord correct is.

• Vakdidactisch: als leraar basisonderwijs weet je uit ervaring dat leerlingen

vaak fouten maken in het al dan niet toevoegen van ‘-es’ aan de stam van

regelmatige werkwoorden bij enkelvoudige persoonsvormen. Het is daarom aangewezen dat er voldoende gemengde oefeningen aan bod komen in de quiz over het vervoegen van werkwoorden in de eerste drie persoonsvormen.

• Technologisch: als je een digitale toepassing wil inzetten in je les, ben je als leraar idealiter op de hoogte van bestaande ICT-toepassingen, en weet je

hoe deze werken en gebruikt worden. Je maakt verschillende vraagvormen

aan, deelt de link naar de oefening met leerlingen en weet hoe je hun

resultaten kan bekijken en analyseren. Je hebt dus best wat technische

Kan het gebruik van digitale leermiddelen in het onderwijs ook kwaad doen? Hoe?

Opdracht: Ontwikkel een les wereldoriëntatie

Doel:

-Je kunt gebruikmaken van verschillende interactieve tools van LessonUp

-Je kunt uitleggen wat de meerwaarde is van interactieve lessen

Sluit de les, laat de achterkant van lessonup zien.

Aanmaken LessonUp account

• Meld je aan met Pabo hogeschool Leiden-vouchercode op lessonup.com.
• Vouchercode: LU-116-279-061

De meeste studenten zullen al een Lessonup account hebben. Ze kunnen zich aanmelden op Lessonup.com (dus niet .app!) via hun Office 365 account.

Informatie

Bevrijding Rotterdam

Laat zien hoe hotspots werken. Laat zien hoe je afbeeldingen, linkjes en geluidsfragmenten kunt toevoegen aan de hotspots.

Wie van de familie Frank heeft de oorlog overleefd?

1. Margot
2. Otto
3. Anne
4. Edith

Laat zien hoe een quizvraag werkt

Tekst

Anne Frank

Otto Frank

Edith Frank

Doe de sleepvraag met de studenten. Laat zien hoe de timer werkt en hoe je een sleepvraag maakt (met sleepdoel en sleepcomponenten).

Laat zien hoe je een fragment van een video kan afspelen (met begin en eindtijd)

04:51

Wanneer was WO II in Nederland?

1. 1935-1948
2. 1914-1918
3. 1960-1991
4. 1940-1945

Laat zien hoe de timer werkt. In dit geval kunnen studenten een gebeurtenis bij een jaartal bedenken.

Je kunt ook google maps gebruiken. Kunnen studenten het Anne Frankhuis vinden en in streetview bekijken?

Extra: Gamification

Gamification: Zoek de verschillen

Zoek de verschillen

Wat is gamification?

Alle online en offline elementen waar spelelementen zijn toegevoegd om gedragsverandering plaats te laten vinden.

Je kunt Lessonup als open source gebruiken (laat ook community zien). Docenten maken gebruik van gamification, zoals "zoek de verschillen". Probeer maar! 

Open de link door op het plusje te klikken.

Extra: Gamification

Gamification: Woordzoeker

Woordzoeker

Opdracht

• In tweetallen: kies een les wereldoriëntatie die je gegeven hebt of gaat geven op stage. Vul het LVF volledig in.
• Maak een nieuwe LessonUp aan
• Noteer op de eerste slide voor welke groep de les is en wat het lesdoel is. Denk hierbij aan een juiste formulering (specifiek, juist werkwoord etc.) 
• Maak een volledige les (motiverende opening, kern etc.) van tenminste 5 interactieve slides
• De les bevat verschillende lesonderdelen: hotspots, quiz, woordweb, etc.
• Lever het lvf met link naar je Lessonup in op Gradework. 

Opdracht

• Belangrijk: Gebruik je MAIA (De AI-Tool van LessonUP) zet hier dan geen personeelsgegevens in. Deze kunnen gebruikt/misbruikt worden. 

Evaluatie

• Schrijf op papier voor jezelf een aantal voorbeelden van lessen die je onlangs hebt gegeven op stage waarbij je LessonUp had kunnen inzetten. (3 min)