GRAMMATICA ZINSDELEN LES 1 - WEEK 21 2023

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

GRAMMATICA

 ZINSDELEN

Nieuw Nederlands

1 havo/vwo

grammatica
zinsdelen

Lesdoel:

Na de les:

• weet je weet wat een stappenplan is;
  
• weet je wat de verplaatsingsproef is; 
  
• kun je zinnen verdelen in zinsdelen;
• kun je het onderwerp, de persoonsvorm en het werkwoordelijk gezegde in een zin herkennen.

Stappenplan grammatica zinsdelen

Zinnen ontleed je altijd in een bepaalde volgorde.

Zo'n volgorde noemen we ook wel een "stappenplan"

Persoonsvorm (PV)

De persoonsvorm is een werkwoord in de zin.

- TIJDPROEF;

- GETALPROEF;

- VRAAGPROEF.

Alles voor de pv is één zinsdeel!

Overige werkwoorden

Zoek de overige werkwoorden in een zin.

Zet er een streepje voor en achter.

Wij / zouden /vanaf volgende week/ lesvrij / kunnen /krijgen/.

De persoonsvorm én de overige werkwoorden uit een zin vormen samen het werkwoordelijk gezegde.

Werkwoordelijk gezegde

- Soms staat het woordje te erbij:

Vb: Hij | besloot | daarheen | te gaan.

- Soms staat het woordje aan het erbij:

Vb: Mijn vader | was | hard | aan het zingen | in de badkamer.

Werkwoordelijk gezegde

- Soms staat het hele werkwoord uit elkaar (scheidbaar werkwoord)

Vb: uitnodigen --> Hij | nodigt | zijn vrienden | uit.

- Soms is er een uitdrukking die met het werkwoord te maken heeft:

Vb: de draak steken met iemand, tegen de lamp lopen

Cabaretiers | mogen| graag/ de draak steken| met bekende landelijke politici.

Zinsdelen

Zinnen zijn gemaakt van zinsdelen. Een zinsdeel is één woord of een groepje woorden dat bij elkaar hoort. 

Wij en jullie en alle anderen / zouden /vanaf volgende week/ lesvrij / kunnen /krijgen/.

De zin verdelen

Zinsdelen kunnen dus uit één of meerdere woorden bestaan.

Om zinsdelen te vinden,
hussel je de zin door elkaar.

Alles wat vóór de persoonsvorm
staat of kan staan is één zinsdeel.

Bij welke optie is de zin goed verdeeld in zinsdelen?

Hij gaf de lastige klus aan zijn slimme collega.

1. Hij | gaf | de lastige klus | aan | zijn | slimme collega.
2. Hij gaf | de lastige klus | aan | zijn slimme collega.
3. Hij | gaf | de lastige klus | aan zijn slimme collega.
4. Hij | gaf | de lastige klus | aan | zijn slimme collega.

Bij welke optie is de zin goed verdeeld in zinsdelen?

In het ondergondse gangenstelsel zoekt de mol zijn voedsel: wormen.

1. In het ondergrondse gangenstelsel zoekt| de mol| zijn voedsel | wormen.
2. In het ondergrondse | gangenstelsel | zoekt | de mol| zijn voedsel: wormen.
3. In het ondergrondse gangenstelsel | zoekt | de | mol | zijn voedsel: wormen.
4. In het ondergrondse gangenstelsel| zoekt| de mol| zijn voedsel: wormen.

Onderwerp

Degene of datgene wat iets DOET of iets IS in de zin.

VRAAG: WIE (soms: WAT) + PV?

Wij en jullie en alle anderen / zouden /vanaf volgende week/ lesvrij / kunnen /krijgen/.

Een onderwerp begint NOOIT met een voorzetsel (met, in, op, enzovoort)

PV?
De eerste schoolweken vlogen voorbij.

PV?
Zou u ons werkstuk kunnen nakijken, mevrouw?

WG?
Op welke camping zouden jullie deze zomer jullie vakantie willen doorbrengen?

WG?
Jessie liet haar vork kletterend op de grond vallen.

WG?
Mijn zusjes zitten hun huiswerk te maken

1. mijn zusjes
2. zitten
3. zitten maken
4. zitten te maken

WG?
Claudia nodigt veel vrienden uit op haar verjaardag.

1. nodigt
2. nodigt uit
3. nodigt vrienden uit

WG?
Maak jij je veters goed vast voor de wedstrijd?

1. maak
2. jij
3. maak jij vast
4. maak vast

WG?
Tijdens het verhoor voelden de agenten de arrestant flink aan de tand

OW?
De winnaar van de loterij kocht direct een Ferrari.

OW?
Heeft die gymleraar van jullie een nieuw voetbalteam samengesteld?

OW?
Zullen wij hun deze som even uitleggen?

OW?
Welke kapper heeft voor haar al die kraaltjes in haar haar gevlochten?

Is het lesdoel voor jou behaald en heb je goed gewerkt? 

Ja/nee/gedeeltelijk, want ...

Lesdoel:

Na de les:

• weet je weet wat een stappenplan is;
  
• weet je wat de verplaatsingsproef is;
  
• kun je zinnen verdelen in zinsdelen;
  
• kun je het onderwerp, de persoonsvorm en het werkwoordelijk gezegde in een zin herkennen.

Aan de slag!

- Bestudeer de theorie op bladzijde 204, 208 en 212 van jullie leerboek;

- Leer het stappenplan uit je hoofd;

- Maak opdracht 2 + 4op bladzijde 212 en 213 van je leerboek