Werkwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Werkwoorden

zelfstandig werkwoord

koppelwerkwoord

hulpwerkwoord

Wat is een werkwoord (ww)?

Een werkwoord is een woordsoort.

In een zin staat ten minste één werkwoord.

Er zijn ook zinnen met meer dan één werkwoord.

Een werkwoord zegt wat iets of iemand doet, wat iets of iemand overkomt of  wat er is gebeurd. Het zijn de enige woorden die mee veranderen bij aanpassing in tijd of van enkelvoud naar meervoud. Je vervoegt ze dan. 

Ze zijn dus letterlijk aan het 'werk' voor je. 

Soorten werkwoorden 

• zelfstandige werkwoorden (zww)
  
• koppelwerkwoorden (kww)
• hulpwerkwoorden (hww)

Zww en  kww zijn de belangrijkste werkwoorden in een zin. Hulpwerkwoorden geven betekenis aan het zww of kww.

De belangrijkste werkwoorden 

zelfstandige werkwoorden (zww): 

• geven een handeling aan, bijvoorbeeld: zitten, slapen, lezen, voetballen, luisteren;
  
•  is altijd onderdeel van het werkwoordelijk gezegde (wwg)

koppelwerkwoorden (kww): 

• ‘koppelen’ het onderwerp aan een toestand, functie, hoedanigheid of eigenschap. Het onderwerp ís iets. 
  
• is altijd onderdeel van het naamwoordelijk gezegde (nwg)

Koppelwerkwoorden 

De koppelwerkwoorden:

• zijn, worden, 
  
• blijven, blijken, lijken, schijnen, 
  
• heten, dunken en voorkomen
  

Hulpwerkwoord

Een hulpwerkwoord is een onderdeel van het werkwoordelijk of naamwoordelijk gezegde. 

• Een hulpwerkwoord kan nooit zelfstandig voorkomen in een zin, maar komt altijd voor in combinatie met een zww of kww. 
• Een hulpwerkwoord helpt de zin vormen, geeft betekenis. 
• Er kunnen meerdere hulpwerkwoorden in een zin staan, altijd naast een zww of kww. 

Hulpwerkwoord

Als er meerdere werkwoorden in de zin staan, dan is de persoonsvorm ALTIJD een hulpwerkwoord.

Voorbeeld:

1.  Ik heb mijn verjaardag gevierd.   (wwg = heb gevierd)

2. De buurvrouw is oma geworden. (nwg = is oma geworden)

Verschillende soorten hww

• Van tijd: hebben, zijn, zullen
• Van modaliteit (de houding tot de werkelijkheid): moeten, mogen, kunnen, willen.
• Van aspect (drukken o.a begin, voortgang, voltooiing of  resultaat uit van de handeling): beginnen, gaan, (aan het + infinitief) zijn, blijven.
• Van passief:  worden en zijn.
• Van causaliteit: doen en laten. Ze hebben de betekenis ‘veroorzaken, maken dat, brengen tot'.

Hulpwerkwoorden

hebben

 zijn

zullen

worden

doen

laten

kunnen

moeten

hoeven

mogen

willen

 zullen

gaan komen

 staan 

zitten hangen liggen lopen

Hulpwerkwoorden 

Hij heeft gegeten.

Hij zal morgen de toets maken.

De toets wordt morgen gemaakt (door hem.)

Hij doet mij denken aan Messi.

Tess laat haar vriendin wachten.

Het kan gaan regenen.

Je moet morgen naar school komen.

Hij gaat morgen voetballen.

Mijn broer hangt op de bank te gamen.