§3.9 - Spelling - Hv1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

§3.9 - spelling

5 april 2022

Aan het eind van de les...

... kun je de verleden tijd van zwakke werkwoorden spellen.

... kun je zelfstanduge naamwoorden die eindigen op -ie, -ee,      -(e)um en -icus in het meervoud zetten.

Wat is het verschil tussen sterke en zwakke werkwoorden?

pv-vt-zwak

Zwakke werkwoorden worden ook wel regelmatige werkwoorden of klankvaste werkwoorden genoemd: in de verleden tijd blijft de klank van de stam hetzelfde.

De persoonsvorm verleden tijd zwak (pv-vt-zwak) maak je als volgt:

enkelvoud: ik-vorm + -te of -de

meervoud: ik-vorm + -ten of -den

+ -de(n) of + -te(n)?

Als je twijfelt of je -te(n) of -de(n) moet gebruiken, kun je het ezelsbruggetje ’T KoFSCHiP X gebruiken.

Is de laatste letter van de stam van het werkwoord een -t, -k, -f, -s, -ch, -p, -x dan gebruik je in de verleden tijd -te(n).

In alle andere gevallen gebruik je -de(n). 

Let op!

Je gebruikt dus de stam om te bepalen of je -de(n) of -te(n) moet gebruiken.

Bijvoorbeeld: verhuiz -> z -> dus: -de

Vervolgens maak je de pv-vt-zwak door -te(n) of -de(n) achter de ik-vorm tegenwoordige tijd te zetten.

Bijvoorbeeld: ik-vorm = verhuis -> verhuisde(n)

Quizje tussendoor

Hoe spel je het werkwoord in de verleden tijd?

Jullie ___ hem voor het prachtige cadeau.

1. bedankte
2. bedankten
3. bedankde
4. bedankden

Hij ___ al uren op de trein

1. wachte
2. wachten
3. wachtten
4. wachtte

De minister van Volksgezondheid ___ al velen malen verbetring.

1. beloofte
2. belooften
3. beloofde
4. beloofden

Jan en Kim ___ dat jij snel gaat trouwen.

1. verwachten
2. verwachte
3. verwachtten
4. verwachtte

Vroeger ___ men zich niet zoveel zorgen.

1. maakde
2. maakte
3. maakden
4. maakten

Meervoud zelfstandige naamwoorden

Zelfstandige naamwoorden die eindigen op -ie krijgen in het meervoud -ën of - ̈n.

- Als de klemtoon ligt op laatste lettergreep, -ie, schrijf je -ën achter het enkelvoud: knie – knieën, melodie – melodieën.

- Als de klemtoon niet op -ie ligt, schrijf je achter het enkelvoud     - ̈n: bacterie – bacteriën, kolonie – koloniën.

Meervoud zelfstandige naamwoorden

 Zelfstandig naamwoorden die eindigen op -ee krijgen in het meervoud -ën: zee – zeeën, idee – ideeën, fee – feeën.

Woorden die uit het Latijn komen en eindigen op -(e)um, krijgen in het meervoud -(e)a of -s: museum – musea, datum – data.

Deze woorden mag je ook met -s schrijven in het meervoud:

museum – museums, datum – datums.

Meervoud zelfstandige naamwoorden

Woorden die eindigen op -cus, krijgen in het meervoud -ci:

technicus – technici, politicus – politici, academicus – academici.

Wat is de juiste meervoudsvorm van parodie?

1. parodiën
2. parodieën

Wat is de juiste meervoudsvorm van porie?

1. porieën
2. poriën

Wat is de juiste meervoudsvorm van idee?

1. ideën
2. ideeën

Wat is de juiste meervoudsvorm van centrum?

1. centra
2. centrums
3. kan allebei

Wat is de juiste meervoudsvorm van musicus?

1. musica
2. musici

Verwerken

Maak opdracht 3, 4, 5, 6, 7 en 11 van §3.9 spelling