Les 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Nederlandse taal en literatuur

Schrijfvaardigheid en Taalverzorging (T4_2)

Les 4

Programma

Start Blok 4 Werkwoordspelling

Zelfstandig werken

Afronding

Programma

Startopdracht

Uitleg Blok 4 [119], [120] en [122]

Zelfstandig werken

Afronding

Wat is een samenstelling?

1. Zelfstandig naamwoord + zelfstandig naamwoord
2. Wanneer je van twee woorden een nieuw woord maakt
3. Wanneer je van twee afleidingen een woord maakt
4. Bijvoeglijk naamwoord + zelfstandig naamwoord

De meervoudsvorm van lelie is lelies.

1. Waar
2. Niet waar

Verkleinwoorden eindig je alleen met -je.

1. Waar
2. Niet waar

Uitleg Blok 4 [119], [120] en [122]

[119] Samenstellingen

Samenstellingen > schrijf je aan elkaar: alineaovergang, sciencefictionroman

Schrijf op wat je hoort: huiswerkbegeleiding, moeilijk te lezen? Koppelteken: video-installatie

• Samenstellingen met een tussen-n: zn op -en (pannenkoek) of zn eindigend met een toonloze e (sjwa) (invalidenparkeerplaats)
  
• Samenstellingen zonder tussen-n: eerste deel > geen meervoud (tarwebrood), alleen meervoud op -s en/of -en (scorekaart - groentesoep), eerste deel werkwoord/versterkend woord (huilebalk - beresterk), niet goed herkenbaar (ruggespraak), persoon/zaak waar er maar één van is (maneschijn)
  
• Samenstellingen met tussen-s: schrijf een -s- wanneer je hem hoort (vissersboot, ook: vissersschuit)
  

Uitleg Blok 4 [119], [120] en [121]

[120] Meervoudsvormen

Meervoudsvormen van zn

Eindigen op -en of -s

• Soms voeg je een apostrof toe (collega - collega's)
• Soms voeg je een trema toe (lelie - leliën)
• Soms dubbel meervoud op -s en -en (gedachte - gedachten/gedachtes)
• Woorden alleen in enkelvoud (water; singulare tantum) of meervoud (financiën; plurale tantum)
• Latijnse vorm (neerlandicus - neerlandici)
• Woorden op -(er)ik, -es, -et + onbeklemtoonde slotlettergreep (sjwa) (gemenerik - gemeneriken) > <gumenuhrik>

Uitleg Blok 4 [119], [120] en [122]

[121] Verkleinwoorden

Vormen van verkleinwoorden > -pje, -(e)tje, -kje, -mpje, etc.

Verdubbeling bij -a, -é, -o, -u, -i (café - cafeetje)

Woorden op medeklinker + -y > apostrof (baby - baby'tje)

Lastige spelling (chocola - chocolaatje; koning - koninkje; karbonade - karbonaadje)

Zelfstandig werken

Maak 5, 6, en 7 van Interpunctie Blok 4 Taalverzorging

Afronding

Huiswerk: ga op zoek naar boek twee en lees in boek twee

Week 48: boektoets één, dus leesboek uit