VWO 3: Formuleren 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

vwo 3: formuleren 1

Inhoud les

Nakijken huiswerk lezen

uitleg formuleren: samentrekking

Oefenen samentrekking

Huiswerk: opdr. 2, 3, 4 (p. 35)

Opdracht 5 de wolf

1 wolven in Nederland

2 Een ecoloog is een wetenschapper die organismen in hun omgeving bestudeert. 

3 de angst voor wolven

verhaal Worm

Standpunt Worm: Er is geen reden om de wolf te vrezen.

Argument: De wolf is banger voor jou dan jij voor hem.

Tegenargument 1: Wolven zijn gevaarlijk.

Weerlegging: Er is niets aan de hand zolang je afstand houdt en je hond aan de lijn doet. Mocht hij dichtbij komen, dan moet je luid spreken, gebaren maken en vooral geen voer geven.

Verhaal Worm vervolg:

Tegenargument 2: Wolven vallen kinderen aan.

Weerlegging: Eeuwen geleden gebeurde dat inderdaad. Maar dat waren kinderen die het veld in gingen om schaapkuddes te hoeden. Die werden zo nu en dan door een wolf gepakt omdat ze een makkelijke prooi waren.

Linnartz

5: Dwars door Duitsland loopt inmiddels een band van wolventerritoria, waar inmiddels een flinke populatie wolven leeft. Af en toe stapt er een de grens met ons land over.

vraag 6

Standpunt Linnartz: Nederland is geschikt als leefgebied voor de wolf.

Argument 1: Het gebied waar ze voorkomen in Noordrijn-Westfalen en Nedersaksen is vergelijkbaar met het landschap van Groningen en Friesland. 

Argument 2: Er is hier genoeg voedselaanbod.

Tegenargument 1: Ons land is te klein voor de wolf.

Weerlegging: Nederland werd ook te klein geacht voor de zeearend en die vogel verbleef geïsoleerd in een boom. Ecologen en onderzoeken kunnen niet voorspellen hoe het zal gaan, want de natuur gaat haar eigen gang.  

vraag 7

verwijzingen naar de wolf: ‘(Dat) beest’, ‘Het monster’ en ‘rotzak’. Hieruit kun je opmaken dat hij negatieve gevoelens jegens de wolf heeft.

Vraag 8

Uitleg Samentrekking

Samentrekking

Een samentrekking houdt in dat een woorddeel, woord of zinsdeel kan worden weggelaten, omdat het eerder of later in de zin genoemd wordt. Door het identieke woord of de identieke zinsdelen weg te laten kun je korter formuleren en dat is efficiënter.  

typen samentrekking

Voorwaartse samentrekking: het gemeenschappelijke deel wordt vooraan in de samentrekking genoemd.

• een mooi horloge en een lelijke

Achterwaartse samentrekking:  het gemeenschappelijke deel wordt achteraan in de samentrekking genoemd.

• in voor- en tegenspoed

Niveaus van samentrekking

woordniveau: een woorddeel wordt weggelaten en op de plek van het weggelaten woorddeel wordt een streepje genoteerd: 

• voorwaarts: bakkersbollen en -speculaas
• achterwaarts: voor- en achterwaartse  salto

Niveaus van samentrekking

Woordgroepsniveau: binnen een woordgroep worden een of meer woorden weggelaten:

voorwaarts: gescheiden mannen en vrouwen

achterwaarts: grote en middelgrote steden

Niveaus van samentrekking

zinsniveau: een of meer zinsdelen (ow, wg, lv, mv, bwb etc.) die twee keer voorkomen worden weggelaten.

• (voorwaarts) Mees gaat op de fiets en Joia (...) op de scooter
• (achterwaarts) Wij werken (...) en onze kinderen studeren elke dag van de week.

Welk woord, woorddeel of zinsdeel kun je weglaten?

"Leest je zus uit vwo 4 eigenlijk liever volwassenenliteratuur of jeugdliteratuur?"

Welk woord, woorddeel of zinsdeel kun je weglaten?

"Gebruikt u altijd katoenen zakdoekjes of papieren zakdoekjes?"

oefening 2

Welke woorddelen of woorden zijn uit de zin weggelaten?

Mijn zus Mirjam lust wel vla maar houdt niet van yoghurt en rijstebrij.

Niet alleen de oude, vervuilende, maar ook de veel schonere, moderne dieselauto's wil de gemeente uit het stadscentrum weren.

meerdere woorden weggelaten

Joris bestelde en betaalde onze kaartjes voor het concert van Miley Cyrus.

Onze geschiedenisleraar verzamelt oude spotprenten uit Duitsland en verkoopt recente uit de VS.

Maartje gaat geneeskunde studeren in Groningen, of backpacken in Australië.

Controleren samentrekking

Bij het controleren van een samentrekking moet je letten op drie kenmerken. Een woord mag alleen weggelaten worden als het dezelfde grammaticale functie heeft (ow, wg, lv etc.), dezelfde betekenis heeft en hetzelfde getal heeft.

Stappenplan controle samentrekking

1: Noteer welke woorden uit het tweede deel van de zin weggelaten zijn.

2: bepaal de functie, betekenis en het getal van de woorden in het eerste deel van de zin. 

3: bepaal de functie, betekenis en het getal van de woorden in het tweede deel van de zin. 

4: Controleer of de functie, betekenis en het getal van de woorden in beide gevallen hetzelfde is. (is dit zo = ok)

5: foutieve samentrekking: plaats de ontbrekende woorden alsnog in tweede deel van de zin. 

Wat is er fout en waarom? "Hier wordt een nieuw sportveld aangelegd en worden nieuwe kleedkamers geplaatst."

Wat is er fout? "Max keek naar een leuk meisje en daardoor niet goed uit bij het oversteken".

Huiswerk : 

Maak opdracht 2, 3, 4 op pagina 35

Extra oefenen online?

https://www.cambiumned.nl/oefeningen/oefening-weglating/

succes met je huiswerk!