Didactiek in de keuken

• Voeding
• HBO
• Studiejaar 1

DIDACTIEK IN DE KEUKEN

Doelen

• Je kan een kookles organiseren, uitvoeren en evalueren voor D&P-leerlingen;
• Je houdt rekening met de beroepscontext en de leermogelijkheden van de leerlingen (basis, kader, gemengd). 
• Bij het organiseren, uitvoeren en evalueren van een kookles maak je gebruik van:
  

• vaardigheidsonderwijs
• passende werkvormen
• begeleidingsstrategieën zoals modelling, scaffolding, coaching, instructing
• reflectievormen    

Waarom kookles?

• Groot deel van profielmodule 1: organiseren van een activiteit voor een opdrachtgever;
• Onderdeel CSPE;
• Maar ook: leren zorgen voor jezelf en een ander, gezonde keuzes maken, aanleren beroepsvoorbereidende vaardigheden.

Onderwijs ontwerpen

• Spinnenweb van v/d Akker geeft alle essentiële ontwerpstappen aan;
• Visie: wat is je 'why'? Wat drijft je als docent D&P?
• Welke doelen stel je, wat leren ze en op welke manier bied je lesstof aan en hoe differentieer je?
• Waar leren ze (hoe ziet je lokaal eruit) en met welke middelen? En in hoeveel tijd?
• Met wie (individueel, duo's, groepswerk)?
• En wat betekent dat voor jouw rol als docent (doceren, coachen);
• Hoe controleer je wat ze hebben geleerd?

Structuur kookles

Zorg voor duidelijke structuur en rond verschillende lesfasen duidelijk af; 

•  Binnenkomst en introductie
  
•  Informeren
  
•  Demonstreren
  
•  Uitvoeren
  
•  Eten/ pauze
  
•  Schoonmaken*
  
•  Evalueren*
  
•  Afsluiting les
• Het maken van een lesplan geeft je richting en ondersteunt je timemanagement. (zie volgende dia)

tijd	lesfase	activiteiten leraar	activiteiten leerling	leer en hulpmiddelen	benodigdheden
	Binnenkomst en introductie
	Informeren
	Demonstreren
	Uitvoeren
	Eten/ pauze
	Schoonmaken*
	Evalueren*
	Afsluiting les

Tijd

• Je komt snel tijd tekort;
• Kies daarom niet een ingewikkeld gerecht, zorg dat het behapbaar blijft;
• Maak een planning en houd je daaraan;
• Reserveer voldoende tijd voor schoonmaken en opruimen;
• Reserveer tijd om zelf de keuken en kastjes te controleren.

 

Activiteiten en middelen

• Schrijf precies uit welke taken leerlingen wanneer uitvoeren, dat geeft je houvast (wie, wat, wanneer);
• Noteer ook wat jij dan doet;
•  Noteer per onderdeel welke leer/hulpmiddelen je gebruikt;
• En welke benodigdheden en materialen.

Voorbereiden kookles

• De meeste leerlingen vinden koken leuk, maar 'alleen leuk' kan niet de bedoeling zijn, leren staat voorop.
• Denk na over wat (welke bereidingstechniek, vaardigheid of werkhouding) je ze wilt leren;
• Kies een recept op niveau, vertaal deze in een werkkaart;
• Zorg dat de boodschappen op tijd aanwezig zijn;
• Denk goed na over je lesplan.

Voor de les

• Controleer de boodschappen (versheid, volledigheid);
• Bewaar ingrediënten op de juiste plaats (vlees en gevogelte zo lang mogelijk in de koelkast);
• Zet spullen klaar (uitgiftebalie, aanrecht)
• Controleer of middelen en materialen aanwezig zijn;
• Leg handdoeken, theedoeken, vaatdoeken en schorten klaar voor gebruik.

Fase 1 Binnenkomst en introductie

Aandachtspunten:

• Jassen en tassen;
• Mobiele telefoons;
• Rol 'docent als gastheer';
• Introductie onderwerp van de les;
• Lesdoelen laten zien en benoemen;
• Voorkennis activeren.

Fase 2 Informeren

Aandachtspunten:

• Uitleg geven;
• Houd rekening met spanningsboog (max 10-15 minuten);
• Bespreek werkkaarten;
• Wijs expliciet op kritische punten;
• Wees duidelijk welk gedrag je wilt zien (m.n. hygiëne, veiligheid);
• Check of leerlingen je goed hebben begrepen;

Fase 3 Demonstratie

Aandachtspunten:

• Didactische werkvorm: vaardigheidsdidactiek.
• Heel geschikt om nieuwe kennis/vaardigheden te verwerven;
• Je vertelt en doet voor, leerlingen doen na;
• Helpt leerlingen om te leren;
• Zorg voor duidelijke structuur;
• Bereid dit goed voor: goed voorbeeld doet goed volgen!

Fase 4: Uitvoering

Aandachtspunten:

• Hier gaan leerlingen de keuken in: hoe houd jij overzicht? Positie in lokaal.
• Let op professionele aspecten: hygiëne, ergonomie, veiligheid, milieu/duurzaamheid, juist gebruik van middelen en materialen, juist uitvoeren van handelingen (kennis);
• Hoe stimuleer je gewenst gerag?
• Geef feedback en feedforward;
• Vergeet niet dat ook de tafel moet worden gedekt.

Kijkopdracht

Tijdens de uitvoeringsfase wordt er van jou als docent verwacht dat je feedback geeft op de professionele aspecten (en welke waren dat ook alweer?)

Bekijk bij de volgende dia de film over een kookles in het vmbo en noteer voor jezelf aan de hand va de aspecten situaties waarop jij feedback zou geven. Neem die mee naar de les.

Fase 5 Eten/pauze

Aandachtspunten:

• Samen eten of meenemen? 
• Tafel dekken? Wat zijn schoolafspraken?
• Besteed aandacht aan tafeletiquette;
• Houd rekening met religie;
• Bedenk of je een pauze geeft (tijd, duidelijke afspraken).

Fase 6 Evalueren

Aandachtspunten:

• Evalueren past goed aansluitend  op of tijdens de maaltijd;
• Evalueer op lesdoelen;
• Besteed ook aandacht aan proces (hoe verliep de les en ging het koken goed?) en aan product (is het lekker en goed gelukt)? 
• Geef leerlingen een actieve rol;
• Bedenk daarom activerende werkvorm.

Fase 7: Schoonmaken en opruimen

Aandachtspunten:

• Plan ruim voldoende tijd;
•  Leerlingen vinden koken leuk, opruimen niet! 
• Let op volgorde van afwassen, heet water, hoeveelheid afwasmiddel, gebruik van juiste doeken, etc.
• Ook de kookplaat moet schoon, evenals de kastjes.
• Let op het afvoerputje!
• Vergeet de vloer en de was niet.
• Controle is nodig!!!

Fase 7 Afsluiting

Aandachtspunten:

• Zorg voor een duidelijk einde van de les;
• Jij bepaalt wanneer de les klaar is;
• Controleer kastjes op reinheid en volledigheid: niets vervelender voor een collega als de boel niet klopt;
• Doe de was/ volg afspraken;

Doelen behaald?

• Heb je een beeld van de functie van een demonstratie bij het aanleren van technieken (vaardigheidsonderwijs)?
  
• Lukt het je om passende, activerende werkvormen te zoeken?
• Weet je hoe en wanneer je een instructie geeft, wanneer je coachend begeleidt?
• Hoe geef je positieve feedback tijdens het koken?
• Lukt het je om aan de hand van deze presentatie een kookles voor te bereiden en uit te voeren?