Les 2.3.4 Rectale klachten en obstipatie

• Triage
• MBO
• Studiejaar 2

Triage DA2 BOL

Les 2.3.4. 2023-2024

Rectale klachten en obstipatie

Hoe ziet de les er uit

1e lesuur: Terugblik vorige week --> Braken 

Nieuw onderwerp rectale klachten en obstipatie

2e lesuur: afname Midiproeves en evt. als er nog tijd is oefenen met casussen. 

Terugblik vorige week

Kennis testen braken

Wat weet je nog? 

 Kennisquiz... Docent pakt de kaart braken   en schetst verschillende situaties

Studenten persoonlijk bevragen-> mag een hulplijn inschakelen. 

Hoe vraag je bloedbraken uit? Wat is hevig? Wat is matig? Wat is gering?

Oorzaken bloedbraken?

Wanneer wordt de urgentie anders bij iemand met diabetes?

Braken, recent schedeltrauma en bloedverdunners? Hoe zat dat ook alweer? 

Dehydratie: Tekenen die op vochttekort wijzen zijn: droge slijmvliezen van de mond. Huilen zonder tranen (baby). Geen of donkere urine/ langer dan een halve dag geen natte luier (baby). Snellere hartslag dan normaal. Sufheid (vooral, maar niet alleen bij baby’s). Afgenomen huidturgor, alleen door iemand met ervaring.. 

Rectale klachten, obstipatie -> voorbereiding

Zijn er vragen vanuit de voorbereiding? 

Maak zelf aantekeningen tijdens de les. 

Hebben de studenten zich voorbereid?

Controleer of er casussen zijn geschreven, laat je geschreven casus maar zien!

Noteer de vragen die uit de groep komen

Noteer in je eigen woorden welke rectale klachten ken je?

aambeien

rectaal bloedverlies

fisuurtjes

perianaal abces

pruritis ani

Advies geven, 

Wat zijn klachten die de patiënt heeft?

aambeien:  helderrrood bloedverlies soms met slijm, jeuk , pijn komt vaak door persen, branderig gevoel, verlies van poep,  drukkend gevoel, bobbeltje bij de anus

rectaal bloedverlies->  kan komen door aambeien, aarskloven (anale fissuren)  goedaardige poliepen, darmkanker, chronische ontstekingsziekte van de darm: divertikels dit zijn kleine uitstulpingen van de darmwand in de buikholte. Ze ontstaan waarschijnlijk op zwakke plekken in de darmwand die bij een verhoogde druk naar buiten gaan stulpen. Het is te vergelijken met de binnenband van een fiets die op een zwakke plek naar buiten drukt.

fissuurtjes -> vak door persen veroorzaakt , soms ook na diarree, geïrriteerde huid-> kloofjes 

perianaal abces -> ontsteking met pusophoping in de anus, veroorzaakt door een ontsteking van een klier of van een fissuur

pruritis ani -> jeuk rond de anus -> kan komen door eczeem of door psoriasis. 

Wat kun je er aan doen?

aambeien:  zorgen dat de ontlasting zacht is, zodat er niet hoeft worden geperst door voldoende drinken 1,5 tot 2 liter water, vezelrijk eten, op tijd gaan als je aandrang hebt en niet ophouden, voldoende bewegen.  Uitgezakte aambeien voorzichtig terugduwen. Gebruik zacht wc-papier of nat wc-papier (zonder parfum) met goed nadrogen speciale zalf/zepil  voor aambeien, dit is om de klachten te verminderen.  warm bad-> betere doorbloeding-> minder jeuk. Als het heel erg is opereren (elastiekjes of laseren of prik /sneetje in de aambei om te laten krimpen (getromboseerde aambei)

rectaal bloedverlies

Staat niet op thuisarts maar een ijsklontje in een zakje  waardoor de externe aambei wat krimpt. 

fisuurtjes: veel bewegen, vezelrijke voeding, zodat je geen harde ontlasting krijgt, goed dirnken 1,5 tot 2 liter, soms een lidocaine creme (verdovende creme). 

perianaal abces:  lokale verdoving, sneetje en pus afvoeren, vaak wordt een een drain geplaatst , moet goed gespoeld worden nadien. 

pruritis ani:  Voorzichtig gebruik van zacht ongekleurd toiletpapier of liever goed spoelen (douche, bidet, Indische fles) met water na iedere stoelgang. Proberen niet te krabben. Eventueel lauwe zitbaden. Droogdeppen met zachte handdoek. Terughoudendheid met zeepgebruik. Niet-strakzittend goed absorberend katoenen ondergoed. 

Wat is volgens jou obstipatie en welke klachten heeft de patiënt?

obstipatie is het "niet meer kunnen poepen".

klachten

buikpijn-> met name krampen

druk op de anus door de prop die er zit

pijn bij het poepen door droge harde ontlasting

gevoel van niet klaar te zijn 

moeten persen

soms bloed en pijn bij  de anus , door scheurtjes 

overloopdiarree

vol en misselijk gevoel. 

faecaal braken. 

Wat zijn oorzaken?

weinig drinken

te weinig vezels eten

te weinig bewegen

aanleg: bij sommige mensen werken de darmen minder goed

spanning

u gaat niet meteen naar de wc als u moet poepen

zwanger zijn

de spieren onder in uw bekken werken niet goed

u gebruikt medicijnen met als bijwerking verstopping, bijvoorbeeld:

morfine

ijzerpillen

medicijnen tegen depressie

medicijnen tegen botontkalking

medicijnen tegen allergie

plaspillen

medicijnen bij de ziekte van Parkinson

medicijnen tegen epilepsie

medicijnen tegen psychose

Soms komt verstopping door iets anders, bijvoorbeeld een ziekte:

prikkelbare darm syndroom

een langzaam werkende schildklier

diabetes (suikerziekte)

overgevoelig zijn voor gluten (coeliakie)

depressie

ziekte van Parkinson

multiple sclerose (MS)

Heel soms komt verstopping door een gezwel in de dikke darm.

Wat kun je er aan doen?

Voldoende bewegen, voldoende drinken 1,5 tot 2 liter, gaan wanneer je moet, dus niet ophouden ,  psylliumzaad  soms medicatie, Lactulose of Macrogol

Hoe zit het bij babys en kinderen?
Oorzaken, wat helpt?

Wanneer is er sprake van obstipatie? 

Bij verstopping gaat poepen moeilijk.

Uw kind poept minder dan 3 keer per week.

De poep is hard en droog. Soms zijn het losse keutels.

Bij baby's kan verstopping komen doordat ze van borstvoeding naar flesvoeding gaan.

Bij oudere kinderen kan het komen door: te weinig vezels eten, te weinig bewegen, te weinig drinken en te druk zijn met spelen.

Poeptraining kan helpen bij kinderen die al naar de wc gaan.

Soms kunnen medicijnen helpen. Bespreek dit met uw huisarts.

U5 uitleg & advies

Uitleg: bestudeer goed thuisarts.nl, zodat je weet wat je moet zeggen en waar mensen op moeten letten. 

We bekijken de vragen op de kaart, is alles duidelijk??

Doe de kaart van rectale klachten en daarna obstipatie op de beamer en loop stap voor stap de vragen/criteria door 

 

Meneer Kaagman belt. Hij heeft last van obstipatie.
Uit het triagegesprek blijkt dat zijn stoelgang duidelijk anders is dan normaal. Normaal gesproken heeft hij elke dag ontlasting, maar sinds afgelopen maand nog maximaal 2 keer per week. Meneer Kaagman heeft geen buikpijn en heeft niet overgegeven.
Welke actie zet je in?

1. Afspraak binnen enkele uren
2. Afspraak binnen 24 uur
3. Advies + vangnet
4. Afspraak binnen 1 uur

Omdat meneer Kaagman geen last heeft van braken en/of buikpijn, is het urgentieniveau U5 van toepassing. Je geeft daarom het zelfzorgadvies dat op Thuisarts.nl bij de klacht ‘verstopping’ beschreven wordt. De belangrijkste adviezen zijn: veel vezelrijk voedsel eten, veel drinken en veel bewegen. Daarnaast geef je het contactadvies dat in de TriageWijzer bij U5 wordt beschreven: contact opnemen bij braken of hevige buikpijn.

Meneer De Vries belt. Meneer De Vries heeft last van verstopping. Hij heeft al een week geen ontlasting gehad, terwijl hij normaal gesproken om de dag ontlasting heeft. Daarbij moet meneer De Vries in de afgelopen week al vijf keer overgegeven. Welke actie zet jij in?

1. Ik verwijs meneer De Vries door naar de informatie over ‘verstopping’ op www.thuisarts.nl en vraag hem opnieuw contact op te nemen als hij weer moet overgeven of hevige buikpijn heeft.
2. Ik zorg ervoor dat meneer De Vries binnen enkele uren door de arts beoordeeld wordt.
3. Ik plan een spoedvisite van de arts in, zodat meneer De Vries binnen een uur beoordeeld wordt.
4. Ik zorg ervoor dat meneer De Vries binnen 24 uur door de arts beoordeeld wordt.

Meneer De Vries heeft naast obstipatie last van braken. Het urgentieniveau U3 is daarom van toepassing. Meneer De Vries moet binnen enkele uren door een arts beoordeeld worden. Misschien heeft hij een darmafsluiting (invaginatie), waardoor de doorstroom van voedsel geblokkeerd wordt.  

Een patiënt met een stollingsstoornis in combinatie met rectaal bloedverlies moet dringend gezien worden.

1. Niet waar
2. Waar

Een patiënt met een stollingsstoornis in combinatie met rectaal bloedverlies moet dringend (U3) gezien worden door een arts. Bij rectaal bloedverlies kan de stolling van het bloed verstoord zijn. Kijk in het dossier van de patiënt of hij/zij een stollingsziekte heeft of antistollingsmedicatie gebruikt. Stel deze vragen ook altijd aan de patiënt zelf.

Riona (28) belt naar de huisartsenpraktijk. Ze had een scherpe, stekende pijn bij het poepen en zag helderrood bloed op het toiletpapier bij het afvegen. Ze heeft nu geen hevige pijn, maar haar anus voelt branderig en het jeukt licht. Riona heeft vaker last van obstipatie. Ze heeft geen andere klachten.
Je laat Riona sowieso komen op de praktijk op basis van bovenstaande klachten.

1. Waar
2. Niet waar

Riona hoeft niet langs te komen op de huisartsenpraktijk. Haar klachten komen niet overeen met de triagecriteria voor spoed of dringend uit de TriageWijzer. Haar klachten wijzen op aambeien. Geef haar advies over de aambeien en verwijs haar eventueel naar Thuisarts.nl

Contactadvies bij rectale klachten/obstipatie 

Rectale klachten: Hevig bloedverlies

Rectaal bloedverlies en zieke indruk en diarree

Hevige pijn

Zwarte ontlasting 

Obstipatie: 

(Hevige) buikpijn

Braken
 

Voorbereiding volgende les

Huiswerk volgende les: 

- Maken medilect Rectale klachten en Obstipatie

Volgende week hebben het over: Diarree

- Lees in de TRG Wijzer en op thuisarts.nl

- Schrijf een casus over diarree

MIDI- proeve

- We starten nu met de midiproeve