Inleiding
In het vorige deel over leerdoelen gingen we vooral in op het waarom van leerdoelen. In dit deel zal worden ingegaan op het hoe: op welke manier kun je leerdoelen formuleren en effectief inzetten in je lessen?
Geen hoofdstukken, maar onderwerpen
Zoals we al eerder aangaven plaatsen commerciële lesmethoden hun leerdoelen steeds vaker de leerdoelen aan het begin van een hoofdstuk of zelfs in een paragraaf. Deze leerdoelen kunnen een perfect uitgangspunt zijn voor de ontwikkeling van je eigen lesmateriaal of bij de formulering van je eigen leerdoelen. De kracht van door jezelf geformuleerde leerdoelen is dat je los kunt komen van de hoofdstukken. Het blijft een bijzondere constatering - mede door gewoonte - dat leerlingen altijd een hoofdstuk leren en zelden een onderwerp. Door los te komen van een hoofdstuk, snapt een leerling veel beter waarover hij moet leren: hoofdstuk 3 zegt veel minder dan 'het Romeinse Rijk'. Overigens kan hoofdstuk 3 uit de lesmethode nog steeds een onderdeel zijn van hetgeen de leerling moet leren, maar niet meer als énige bron.
In dit artikel lees je hoe je LessonUp kunt gebruiken bij het evalueren van je leerdoelen. Nog geen LessonUp account?
Formulering
Leerdoelen in lesmethoden zijn vaak wat algemener van aard. Hierdoor zijn ze wat afstandelijker en minder aansprekend voor leerlingen. Een veel krachtiger geformuleerd leerdoel begint met: "Ik kan.../Ik ken..." of: "Jij kan.../Jij kunt...". Een leerdoel als: "Hoe werd Nederlands-Indië een winstgevende kolonie?", is goed aan te passen naar: "Je kunt herkennen en uitleggen op welke manier Nederlands-Indië een winstgevende kolonie werd."
Blauwdruk maken en materiaal verzamelen
Nadat je voor een onderwerp een of meerdere leerdoelen hebt geformuleerd, ga je per leerdoel, noteren welke onderdelen (begrippen, grammatica, spelling, idioom, vaardigheden) je (minimaal) wilt behandelen. Om dit overzichtelijk te houden is het handig dit gestructureerd te noteren, bijvoorbeeld in een mindmap. Vermoedelijk denk je nu: "Dit adviseer ik mijn leerlingen ook altijd te doen.". Klopt. Alleen jij maakt geen samenvatting bij de leerstof, maar ontwerpt een blauwdruk voor de leerstof vanuit een leerdoel. Je staat hier dan ook precies aan de andere zijde.
Als je deze blauwdruk hebt gemaakt, ga je het materiaal rondom de onderdelen verzamelen of zelf maken: afbeeldingen, teksten en interactieve onderdelen. Deze materialen plaats je, bij voorkeur, in meerdere lessen. Het voordeel hiervan is, is dat je al duidelijke kaders aangeeft voor wat betreft de grootte, maar zeker ook de opbouw, van je LessonUp-les.
Voor de grootte van een les zijn niet echt regels, zolang het maar realistisch is: een les waarvan je denkt dat deze maar 20 minuten in een klas duurt, maar uiteindelijk na 50 minuten nog aan de gang is, kent meestal een niet-realistische of verkeerd ingeschatte grootte cq. lengte. Het advies is dan ook om de grootte/lengte van LessonUp-lessen te beperken.
Opbouw en herkenbaarheid
Net als de grootte van de les, is ook de opbouw en de herkenbaarheid essentieel. De herkenbaarheid en structuur geven leerlingen de rust om de leerstof op te nemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een vast lettertype en -grootte, maar ook aan de positie van tekst en afbeeldingen en de volgorde van de verschillende onderdelen in je les. Maak een keuze voor een persoonlijke herkenbare lay-out voor elk onderdeel van je les en sla deze op onder favorieten. Zo kun je hem de volgende keer eenvoudig weer oproepen en hoef je hem niet opnieuw te maken.
Terugkijken naar het leerdoel
Door terug te kijken naar het leerdoel evalueren leerlingen hetgeen ze hebben geleerd én op welke manier ze dat hebben gedaan. Het toepassen van een exit ticket is een duidelijk en eenvoudig in te zetten manier om te evalueren.
Met een exit ticket geef je leerlingen de mogelijkheid om te reflecteren op de les, zowel op de inhoud als hun eigen rol en/of de opgedane kennis. De les(serie) krijgt hiermee meer een cyclisch karakter, waarin wordt teruggekomen op het leerdoel. Daarnaast heb je door een exit ticket heb je ook gelijk weer input voor het startpunt van de volgende les.
Een exit-ticket kun je in LessonUp op verschillende manieren vorm geven. Zo kun je gebruik maken van de poll. In deze poll bevraag je eerst de wens van de leerling naar aanleiding van deze les.
Exit - ticket - Poll
In LessonUp kan dit op een dergelijk manier worden vormgegeven in een poll.
Exit-ticket - Open vraag
Voor een exit ticket kun je ook goed gebruiken maken van een open vraag. Door gebruik te maken van dit interactieve lesonderdeel, is het antwoord minder gesloten en wordt de leerling nog meer eigenaar van zijn eigen leerproces.
Wat geweldig is om te zien is dat leerlingen erg goed kunnen reflecteren én dat jouw leerdoel als docent zeker niet altijd hetzelfde is al wat de leerlingen geleerd hebben. Regelmatig krijg je verrassende antwoorden van leerlingen die wellicht (in eerste instantie) niet zoveel met het door jou geformuleerde leerdoel te maken hebben, maar door de leerlingen wél zijn opgemerkt: “Ik weet nu hoe ik het best kan leren voor…”
Maar ook de vragen waarbij leerlingen aangeven wat ze nog niet zo goed hebben begrepen, zijn belangrijk. Dit kunnen hele individuele vragen zijn, maar ook vragen die een trend aangeven. Immers, als vijf leerlingen iets niet heel goed hebben begrepen, dan kan het heel goed zijn dat het (de uitleg) voor meerdere leerlingen niet goed is overgekomen. Dit biedt ruimte om jouw leerdoelen bij te stellen en/of een mooi uitgangspunt voor de volgende LessonUp-les.
Nieuw met LessonUp? Of ben je op zoek naar meer verdieping?
Wij geven verschillende gratis webinars om jouw kennis over LessonUp te vergroten.
Geschreven door:
Jan-Wolter Smit - Head of Education, LessonUp
