Herhaling grammatica De brug les 1

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom

Luchten

Er zijn luchten die zo wijd zijn,

dat je al meteen verdwaalt

als je één keer ademhaalt.

Vindt een vogel die zo hoog is

als hij onze kou ontvlucht

wel de weg in al die lucht

zonder wijzers, zonder borden?

Ligt dat weten in zijn aard?

Leest de grond soms als een kaart?

Hoe klein moet dit land zijn in zijn ogen

hoe nietig ook het kind dat daar verdwaalt

en bang is dat het de trein niet haalt.

                                                                              (Ted van Lieshout)  

Wat gaan we doen?

• 10 minuten lezen.
• Doelen
• Even 'warm' worden
• Grammatica zinsdelen
• Aan de slag!
• Evalueren en een vooruitblik

Lezen

Lezen is denken met andermans hoofd.

Filosoof Arthur Schopenhauer (1788-1860)

Doel

Je kunt een zin verdelen in zinsdelen en elk zinsdeel benoemen.

Maak zoveel mogelijk verschillende zinnen met de volgende woorden:
Peter geeft in de klas stiekem het verkreukelde briefje aan Thijs.

Wat weet je al over grammatica 'zinsdelen'?

Altijd een vaste volgorde...ALTIJD!

1. Zoek de persoonsvorm (pv) en zoek de overige werkwoorden (gezegde).

2. Verdeel de zin in zinsdelen (verplaatsingsproef).

3. Zoek het onderwerp.

4. Zoek het gezegde en kijk of het een ww gezegde of nw gezegde is.

5. Zoek het lijdend voorwerp (alleen bij een ww. gezegde).

6. Zoek het meewerkend voorwerp.

7. Zoek het voorzetsel voorwerp.

8. Zoek de bijwoordelijke bepalingen.

Stap 1 Zoek de persoonsvorm (pv)

Er zijn drie manieren om de pv te vinden.

1. Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat verandert is de pv.
2. Verander het getal van de zin, dus maak van enkelvoud meervoud of andersom. Het werkwoord dat verandert is de pv.
3. Maak van de zin een vraag. De pv komt dan vooraan te staan.

Stap 2 Verdeel de zin in zinsdelen

• Een zin bestaat uit zinsdelen.
• Een zinsdeel kan bestaan uit één woord, maar ook uit een paar woorden die bij elkaar horen.
• De woorden in een zinsdeel kunnen niet uit elkaar gehaald worden.
• Zinsdelen hebben een betekenis (een functie) binnen een zin.
• Alle woorden voor de persoonsvorm zijn 1 zinsdeel!

Opdracht

Schrijf de eerste twee zinnen van opdracht 1 (blz 244) over in je schrift. Onderstreep de persoonsvorm en zet streepjes tussen de zinsdelen.

Stap 3 Zoek het onderwerp

Stap 1 Zoek de pv en overige ww (gezegde).

Stap 2 Verdeel de zin in zinsdelen.

Stap 3 Zoek het onderwerp:

• Stel de vraag: Wie/wat + pv? Het antwoord op die vraag is het onderwerp.
• Verander de pv van getal. Het zinsdeel dat mee verandert, is het onderwerp.

Opdracht

Schrijf de eerste twee zinnen van opdracht 2 (blz 245) over in je schrift. Onderstreep daarna de persoonsvorm, zet streepjes tussen de zinsdelen en schrijf daarna op wat het onderwerp is.

Wie (wat) + persoonsvorm? = onderwerp

Basisregel gezegde

Gezegde = alle werkwoorden in de zin, dus ook de PV!

Een zin heeft altijd een gezegde!

- een werkwoordelijk gezegde

of

- een naamwoordelijk gezegde

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde (wg) zegt wat het onderwerp doet.

Het wg bestaat uit de PV en alle andere werkwoorden.

Let op!

• onvoltooide deelwoorden horen niet bij het wg (wachtend...)
• let goed op deelbare werkwoorden (reikt uit - hele ww is uitreiken)
• De woordjes te of aan voor een werkwoord horen bij het wg
• Soms is het wg een werkwoordelijke uitdrukking (het hazenpad kiezen)

Opdracht

Schrijf de eerste twee zinnen van opdracht 3 (blz 246) over in je schrift. Onderstreep de persoonsvorm, zet streepjes tussen de zinsdelen, noteer het onderwerp en het werkwoordelijk gezegde.

Aan de slag!

Maak opdracht 1, 2 & 3 verder af. 

Klaar? (muziek (oortjes in!) tijdens deze opdrachten mag)

• Huiswerk: bestudeer de theorie op blz. 246-248 en maak opdracht 4,5 & 6
• Maak je boekopdracht verder af.
• Lezen

Ik kan de zin goed verdelen in zinsdelen

ja

soms

nee

Ik kan de persoonsvorm, het onderwerp en het werkwoordelijk gezegde in een zin benoemen.

Ja

nee

nog niet allemaal

Tot morgen!

• Morgen verder met grammatica zinsdelen
• Zijn er nog vragen?