Theorie week 35 tm 38

Herhaling

Hoofdletters

• Begin van de zin

Vandaag beginnen we eindelijk met de lessen.

Uitzonderingen

's Avonds loop ik met de hond door het Maximapark.

172 leerlingen hebben de enquête ingevuld.

% betekent procent.

Hoofdletters

• Bij namen
  

Henk de Vries vroeg aan mevrouw Van Dam of ze wat wilde gaan drinken bij familie Van der Zanten.

Henk de Vries --> met voornaam dan geen hoofdletter bij voorzetsel

mevrouw Van Dam --> zonder voornaam dan een hoofdletter bij het voorzetsel/lidwoord

 familie Van der Zanten --> hoofdletter bij het eerste voorzetsel/lidwoord 

Hoofdletters

• Aardrijkskundige namen en afleidingen daarvan

Langs het Noord-Brabantse Heusden stroomt de Maas.

• Namen van merken, bedrijven en feestdagen 

Met Kerst draag ik altijd mijn onesie van Louis Vuitton.

Hoofdletters

Woorden-waarvan-veel-mensen-denken-dat-je-ze-met-een-hoofdletter-schrijft-maar-waar-het-dus-niet-het-geval-is-categorie:

• Dagen, maanden en seizoenen (maandag, herfst, januari)
• Windstreken (noord, westen, zuidelijk)
• Religies (christenen, islam, hindoeïsme)

Komma's

Komma's

• Tussen delen van een opsomming
• Na een naam of uitroep aan het begin van een zin
• Tussen twee persoonsvormen
• Voor voegwoorden (want, zodat, maar etc.)

Kees, je moet nog afwassen, strijken, koken en poetsen.

Ik moet nu naar huis, want ik moet zo eten.

Andere leestekens

: - opsomming, citaat of nadere uitleg

- - afbreekstreepje, koppelteken of weglatingsstreepje

! - uitroep of bevel

'...' of "..." - citaten of een speciale betekenis

Ik heb gisteren heel veel gedaan: mijn kleding- en schoenenkast uitgezocht, oude kleding weggegooid en mijn kamer opgeruimd.

"Wat een heerlijke dag!", zei Jeffrey.

Wat gaat hier fout?

Samenstellingen

• Woorden die één ding of begrip vormen schrijf je aan elkaar

Platte grond is niet hetzelfde als een plattegrond.
'Er is een weeralarm' is wat anders dan 'er is weer alarm'.

In sommige gevallen maakt het verkeerd schrijven van een samenstelling echt wel verschil...

Aan elkaar of los

Tussenklanken (-en)

Je schrijft een tussen -en als:

• Het eerste deel een zelfstandig naamwoord is én een meervoud heeft op -en

Boek + kast= boekenkast (boek is een zelfst. nw. en meervoud op -en)

Tussenklanken (-e)

Je schrijft een tussen -e als het eerste deel:

• Geen zelfstandig naamwoord is
• Een meervoud heeft op -s of een dubbel meervoud heeft
• Geen meervoud heeft
• Uniek is

Tussenklanken (-e)

• Geen zelfstandig naamwoord is
• Een meervoud heeft op -s of een dubbel meervoud heeft
• Geen meervoud heeft
• Uniek is

Zon + straal = zonnestraal (zon is uniek)

Gedachte + gang = gedachtegang (meervoud op s)

Steek + blind = stekeblind (steek is geen zelfst. nw.)

Tussenklanken (-s)

Je schrijft een tussen s als je een tussen -s hoort.

Landing + baan = landingsbaan

Station + gebouw = stationsgebouw

Als je twijfelt kan je het tweede deel vervangen voor een ander woord. Landing + gestel = landingsgestel.

Koppelteken

Sommige woorden hebben een koppelteken nodig

• Aardrijkskundige namen: Noord-Holland, Nieuw-Zeeland
• Als klinkers botsen: diploma-uitreiking (diplomauitreiking)
• Na afkortingen en tekens: vmbo-docent, &-teken
• Na bepaalde voorzetsels: oud-leerling, interim-directeur

Instructie

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord.

Maar wat was dat ook alweer...

Een zelfstandig naamwoord is een mens/dier/plant/ding of naam.

Je kan er een bijvoeglijk naamwoord of lidwoord voor zetten.

Instructie

De oude man reed in zijn kleine autootje naar het zonnige Frankrijk.

Zelfstandige naamwoorden: man, autootje en Frankrijk

Oude zegt iets over man / kleine over autootje / zonnige over Frankrijk

Het spellen van een bijvoeglijk naamwoord

• De verbogen vorm meestal alleen met een -e: 

Blauw --> De blauwe lucht.

Vierkant --> Het vierkante spel.

• De onverbogen vorm zonder -e

De lucht is blauw.

Het spel is vierkant.

Het spellen van een bijvoeglijk naamwoord

• Het stoffelijk bijvoeglijk naamwoord geeft aan waarvan iets gemaakt is. De meeste eindigen op -en

IJzer --> Het ijzeren kruis.

Hout --> Het houten schip.

• Enige uitzondering: woorden uit het Engels en nieuwe stoffen'

 Plastic --> Een plastic hoesje.

Andere bijvoeglijke naamwoorden

Van een (on)voltooid deelwoord kan je ook een bijvoeglijk naamwoord maken. Je schrijft het dan zo kort mogelijk op

• Het geslaagde feest liep uit op een slaande ruzie
• Het verkochte paard liep langs de verbrede weg.

Trappen van vergelijking

Stellende trap                  - oud         - vriendelijk

Vergrotende trap           - ouder     - vriendelijker

Overtreffende trap        - oudst     - vriendelijkst