Thema 3 Genetica herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 3 genetica 

HERHALING

BS1 Feno- en genotype

• Fenotype: alle waarneembare eigenschappen individu
• Genotype: informatie voor alle erfelijke eigenschappen

Chromosomen

• 22 gelijke chromosomenparen (autosomen), 1 paar geslachtschromosomen
• Weergegeven in een karyogram

DNA

• Vier nucleotiden (fosfaatgroep, desoxyribose, stikstofbase)
• A-T, C-G basenparing

Genen en allelen

• Gen = deel chromosoom, bevat informatie over erfelijke eigenschap
• Variatie in DNA-sequentie zorgt voor verschillende vormen gen (allelen)

Genen en allelen

BS 2

Homozygoot: DD/dd - heterozygoot: Dd

Onvolledig dominant

• Het recessieve allel komt een beetje tot uiting in het fenotype
• Geeft een intermediair fenotype

Intermediair

• Geen van beide allelen is recessief, komen beide tot uiting
• Allelen aangegeven als superscript van een gekozen letter

Codominant

• Beide allelen komen volledig tot uiting
• Allelen aangegeven als superscript van een gekozen letter

Monohybride kruisingen

• Overerving van één eigenschap, waarbij één genenpaar betrokken is
• Ouders met letter P, nakomelingen F₁, hun nakomelingen F₂
• _{Allelen aangegeven met een enkele gekozen letter}

P: heterozygoot

F₁ Genotype: 1 : 2 : 1

F₁ Fenotype: 3 : 1

Recessief

Ouders hebben een recessieve aandoening/eigenschap niet, maar een kind wel. Ouders moeten heterozygoot zijn.

BS 4: Geslachtschromosomen

X-chromosomale overerving

• Genen die alleen op het X-chromosoom voorkomen
• Allelen aangegeven als superscript van de letter X

BS 5: Dihybride kruising

Meerdere genen op verschillende chromosomen betrokken.

G=groene schil
g=gele schil

Y=gele zaden
y=groene zaden

BS 6: Multipele allelen

• Voor een eigenschap zijn meer dan twee allelen mogelijk binnen een populatie

Letale factoren

• Allel dat in homozygote toestand geen levensvatbare nakomelingen oplevert
• Ratio fenotypen in F1 is 
  2 : 1 (Aa : aa of Aa : AA)

Gekoppelde overerving

• Dihybride kruising met twee genenparen op hetzelfde chromosoom, deze erven vaak gezamelijk over

Oefentoets

Volgende les bespreken

Let goed op de uitwerkingen!