HV2 herhaling uitleg zinsdelen grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom

Ga rustig zitten

Pak je laptop

Ga naar LessonUp

Log in met je eigen naam

Vandaag

Herhaling paragraaf 1.3 grammatica

extra oefenen

Doel(en) van deze les

- je kan de zin correct verdelen in zinsdelen

-je kan de persoonsvorm vinden in een zin

- je kan het onderwerp vinden in de zin

- je kan het werkwoordelijk gezegde vinden in een zin

- je kan het lijdend voorwerp vinden in een zin

-je kan de bijwoordelijke bepaling vinden in een zin

-je weet weer wat een congruentiefout is

Zinsdelen, elk stukje hoort erbij

Elke stukje van de zin hoort erbij en heeft dus een naam. 

Alle losse delen vormen samen de gehele zin.

Je kan het vergelijken met een puzzel. Een puzzel is ook niet compleet als er een stukje mist. 

Bijvoorbeeld:

Anouk /geeft/ de bal/ vaak/ aan een van onze spitsen./

    o       wg      lv       bwb                mw

We beginnen met de persoonsvorm. (pv)

Hoe vind je die ook alweer?

Onderwerp

                                                Hoe vind je ook alweer het onderwerp???

Persoonsvorm

Wat is een werkwoordelijk gezegde in een zin?

1. persoonsvorm plus onderwerp
2. Alle werkwoorden in een zin
3. Weet ik niet

Vanmorgen heb ik een glas laten vallen.
Wat is het wg van deze zin?

Door de vraag te stellen:

Wie of wat (vaak een wie) + werkwoordelijk gezegde =

 het onderwerp

Piet eet een appel.

Wie eet een appel? = Piet

Het onderwerp van een zin is vaak een persoon, maar het

kan ook een ding zijn.

De auto rijdt heel hard door de straat

Wat is het onderwerp (o) van deze zin?
Anouk geeft de bal vaak aan een van onze spitsen.

1. de bal
2. Anouk
3. onze spitsen
4. vaak

Uitzonderingen....

Het onderwerp ontbreekt in zinnen die in de gebiedende wijs staan. Die zinnen betekenen altijd zoiets als een bevel of gebod. 

Schiet die bal!

Geniet ervan.

Houd je mond en luister! 

Lastige onderwerpen

Een lastig onderwerp is het woordje ‘het’. De vraagproef en de getalsproef zijn dan niet toe te passen. In zo’n geval spreken we van een 

loos onderwerp:

Het regent al de hele dag.

Ook het woord ‘er’ is een lastig onderwerp. Vaak (maar niet altijd) vervangt dat woord het eigenlijke onderwerp, dat verderop in de zin wordt vermeld. Dat zinsdeel noemen we dan ook het eigenlijke onderwerp. Het woord ‘er’ noemen we het

  plaatsonderwerp:

Er heeft zich aan de kust een ernstig ongeval (eigenlijke onderwerp) voorgedaan.

Er werd op de tribunes gejuicht. (Het eigenlijke onderwerp ontbreekt.)

Spreek je bij de gebiedende wijs altijd iemand aan?

1. ja
2. nee

Vervangt het onderwerp ‘er’ altijd het eigenlijke onderwerp?

1. ja
2. nee

Noem je ‘het’ in ‘Vanavond is het koopavond’ een loos onderwerp?

1. ja
2. nee

gebiedende wijs

loos onderwerp

plaats ondewerp

Er zijn vandaag drie schriften in het lokaal blijven liggen.

Poets je tanden!

Het stormt nu buiten.

Lijdend voorwerp

Hoe vind je het lijdend voorwerp?

Zoek eerst het gezegde en het onderwerp.

Zet wie of wat voor het gezegde en het onderwerp en maak er zo een vraag van.

Als er een antwoord op je vraag is dan is dat het lijdend voorwerp.

Zin                           Wie / Wat + o + gez.       Lijdend voorwer

Wij gaan brood kopen. → Wat gaan wij kopen? → brood

Bijwoordelijke bepaling

Alles wat nog geen naam heeft krijgt de naam bijwoordelijke bepaling.

Dit is eigenlijk de prullenbak van de zin. Wat je niet 

meer kan benoemen, gooi je daarin --> alles 

moet immers een naam krijgen.

Bijwoordelijke bepalingen geven antwoord op de volgende 

vragen: waar, wanneer, waarom, waarmee, waardoor, hoe 

en hoeveel.

Kijk naar het volgende filmpje.

Let op!

Als je geen antwoord kunt geven op de vraag, dan heeft de zin geen lijdend voorwerp.

Een lijdend voorwerp begint nooit met een voorzetsel.

Een lijdend voorwerp geeft nooit een tijd of plaats aan.

Wat is het lijdend voorwerp van deze zin?

Elke keer probeert ze voor het doel een vrijstaande man te vinden.

1. Elke keer
2. het doel
3. een vrijstaande man

meewerkend voorwerp

Ik geef mijn vriendin een bos bloemen.

Aan wie geef ik een bos bloemen?

Aan wie of voor wie

+werkwoordelijkgezegde

+ Onderwerp

+Het lijdend voorwerp

= Het meewerkend voorwerp

Tot slot....

Congruentiefouten

Staat het onderwerp in het enkelvoud en de persoonsvorm in het meervoud (of andersom), dan heet dat een congruentiefout. Hier volgen enkele voorbeelden van congruentiefouten:

Een grote groep supporters liepen naar het stadion. (een groep liep)

De Verenigde Staten is begonnen burgers te evacueren. (de staten zijn)

 De media schrijft veel over de president van Frankrijk. (de media schrijven)

Sluit LessonUp af

Ga naar Learnbeat

paragraaf 1.3 Grammatica 

Ga nnaar "Zelf oefenen"

Conguentiefouten

Opdelen zinsdelen 

Dit alles in rust en stilte!

Klaar? Laptop dicht en woordzoekewr maken

Bijwoordelijke bepaling vind je in de volgende sheet