220315_TaalOpDeLeerwerkplek

• Hoger onderwijs

Aan de slag: LessonUp

1. Surf naar 'lessonup.app'.

2. Geef de code onderaan in.

3. Log in en typ je naam.

4. Je doet mee met de presentatie.

Ondersteuning mentor: vorming duidelijke instructietaal

Je zag in het filmpje dat de communicatie met een anderstalige cursist of lln niet altijd even vlot verloopt. We bedachten een aantal acties die eventueel inzetbaar zijn op de leerwerkplek om zowel mentoren als lln te ondersteunen. Ik stel deze even voor. Die voorstelling is even puur inhoudelijk. In het tweede deel van dit denkmoment straks willen we graag met jullie bekijken hoe en of we deze inhoud op de leerwerkplek willen implementeren.

We maken een onderscheid tussen ondersteuning van mentoren en ondersteuning van de lln zelf. We beginnen met de mentor.

We kunnen mentoren een vorming aanbieden rond duidelijke instructietaal. 

Op deze pagina zien jullie een fiche die we vakinstructeurs en mentoren meegeven met tips over hoe een duidelijke instructie te geven. Wanneer we terugdenken aan het filmpje zijn er alvast enkele tips die de mentor had kunnen gebruiken.

• Zo had hij de instructies niet in de koffiekamer maar op de plaats zelf kunnen geven. Dan had hij die dozen kunnen laten zien. Hij had kunnen voordoen hoe je iets op de doos moet schrijven; Het materiaal ligt er, hij kan er gebruik van maken. Hij had dan ook veel meer naar zaken kunnen wijzen, meer gebaren kunnen gebruiken. 
• Hij had een klein werkschema kunnen opstellen met de verschillende stappen op, zodat de lln hierop kon terugvallen.
• Zijn zinnen waren vaak erg lang, dat kon korter en met meer imperatiefvormen, die duidelijker zijn: 'doe dat in dozen'.
• Hij overliep alles heel snel en liet niet veel tijd tot nadenken. 
• Hij vroeg wel of de lln het begrepen had, maar dit was een erg algemene vraag. In plaats van de vragen of hij het begrepen had, had hij kunnen checken op begrip Herhaal het nog eens./ Zeg nog eens wat je moet doen. 
• De cartoon illustreert wat veel mensen doen: ze beginnen in tarzantaal te spreken -> Jij goed begrepen hebben. De collega begon dit op een gegeven moment ook te doen, maar dat zorgde voor nog meer verwarring.

Op de tweede fiche staan nog enkele mogelijke open en gesloten vragen. Ze geven de mentor inspiratie over welk type vragen ze kunnen stellen. In het voorbeeld enkele voorbeeldzinnen voor kappers. Bv. de gesloten vraag Waarom gebruik je nu deze borstel en geen andere? Of een gesloten vraag voor Hout: Wat doe je eerst? De langgatboormachine aanzetten of de handleiding lezen?

Ondersteuning mentor: taal stimuleren

We kunnen mentoren (tijdens een vorming in de mentoropleiding?) inspiratie geven over welke momenten zich lenen als oefenmoment. Daar hoeven ze niet veel extra's voor te doen. Het materiaal en de gelegenheid doen zich voor tijdens het werk. Wanneer leerlingen bv. de menukaart of het dagmenu doornemen kan de mentor even aandacht besteden aan de taal. Daar zien jullie hier een fiche over. De mentor kan de lln de opbouw van een menukaart leren kennen, door hier expliciet de aandacht op te vestigen. -> Dranken, hoofdgerecht, kindermenu, ... hebben een ander lettertype, zijn vetgedrukt, ... Gerechten kunnen eerst passief worden ingeoefend: bv. 'balletjes in tomatensaus', waar vind je dat op de kaart? 

De mentor krijgt ook tips over hoe om te gaan met woordenschat die voor de lln nieuw is. In plaats van meteen een vertaling te geven, kan hij/zij bv. bij een samengesteld woord wijzen op een woord dat ze al wel kennen. (tomaten-saus) De mentor kan de lln gebruik laten maken van Google Translate. Of hij/zij kan de lln aanmoedigen om nieuwe woorden bij te houden. De app Calepino laat bv. toe voor de lln om een foto te nemen en/ of een geluidsfragment in te spreken en zo een persoonlijk woordenboek aan te leggen. 

Bij Elekrotechnisch installateur kan de mentor de lln bv. helpen om elektrische schema's en werkinstructies te lezen. 

Of een andere tip die we vaak meegeven, is om instructies in te oefenen aan de hand van TPR. 

Ondersteuning mentor: leerdoelen taal

We kunnen de mentor ook ondersteunen door hem/haar een overzicht te geven van de vele taaltaken die een leerling als werknemer moet kunnen. Voor heel wat beroepen bestaan er taalprofielen die dit in kaart brengen; Het kan een idee zijn voor mentor en leerling om zo'n profiel te overlopen en te kijken wat nog niet zo goed lukt. Zo weten mentor en leerling waar zeker nog op te oefenen. Zo'n taalprofiel helpt dus om in kaart te brengen wat de talige aspecten van de job zijn.

Ondersteuning leerling: zakwoordenboekjes

Voor enkele sectoren werkte HvnB zakwoordenboekjes uit met daarin verschillende woorden en zinnen die vaak voorkomen tijdens het werken. Het zakwoordenboekje voor de horeca bv. bevat zinnen om bestellingen op te nemen, de rekening te brengen, verschillende gerechten, ...

Voor winkelbediendes of toekomstige winkelbediendes is er dan weer het boekje Prêt à parler met daarin veel voorkomende zinnen die helpen om de Nederlandstalige klanten zo goed mogelijk te bedienen. Er is ook een bijlage bij voor meer specifieke winkels, nl. chocolatiers, confectie of elektro.

Bij de boekjes behoren ook ideeën over hoe deze in te zetten, want dat is niet altijd evident. We kunnen mentoren bv. tips geven over hoe ze de leerling kunnen stimuleren om het zakwoordenboekje als hulpmiddel in te zetten. 

Ondersteuning leerling: digitale tools

• Quizlet: Kapper
• Calepino
• Google Translate
• apps: FACT

Ondersteuning leerling: spreekstrategieën

Je kan leerlingen zelf ook sterker maken door hen een aantal spreekstrategieën mee te geven. Dat hoeft niet heel complex te zijn. 

Je kan leerlingen enkele hulpzinnen meegeven wanneer de conversatie vast loopt. Daar zie je hier enkele voorbeelden van:

• Hulpzinnen om tijd te winnen
•  ​Ik bedoel...
• Begrijp je wat ik bedoel?
• Begrijp je? = Snap je? = Versta je ‘t?
• Is ‘t duidelijk?
• Hoe zeg je dat nu weer?​
• Goh, …​

• Kort en simpel beschrijven (basiswoordenschat activeren)​
• Internationale woorden
• emotie, annuleren, telefoneren, correctie, contacteren, prioriteit
• Lichaamstaal​
• Foto’s en illustraties​
• Een voorbeeld geven: ‘bijvoorbeeld’​

​

Doel is om tijd te winnen en de  communicatieve interactie​ te bevorderen.

Ondersteuning leerling: inoefenen informeel spreken

Vanuit stageplaatsen krijgen we wel vaker feedback dat laagtaalvaardige leerlingen niet zo goed in de groep liggen, omdat ze niet geïnteresseerd lijken in een conversatie. Mentoren kunnen de leerlingen helpen om sociale gesprekken in te oefenen; Vanuit ons team oefenkansen hebben we hier verschillende leuke werkvormen voor, die bv. tijdens de pauze kunnen worden ingezet. Hier zien jullie bv. enkele leuke kaartjes uit een 'babbeldoos' die aanleiding kunnen geven tot een gesprek.

Wat doe jij graag in jouw vrije tijd?

Waar woon je?

Wanneer kan jij relaxen?

Welke actie vind je belangrijk voor jouw sector?

Welke actie vind je realistisch/ haalbaar? 

Bedankt!