Concept 2: Gesteentecyclus (Aarde)

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Concept 2: Gesteentecyclus

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de openingsfoto

Mechanische verwering in Yosemite National Park, V.S.

Programma periode 1

Weekplenda

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7
Concept 1: Platen-tektoniek, vulkanen en bergen	Concept 2: Gesteente- cyclus	Concept 3: Erosie, verwering en sedimentatie SO	Concept 4: Wind- en zeestromen	Concept 5: Landschap-zones	Concept 6: Land-degradatie SO	Retrieval Practice & leerdoelen check

Zie onze Teams-omgeving + LessonUp

Programma les

• Voorkennis test
• Uitleg 
•  Aan de slag oefenopdracht + werkblad

Benodigde voorkennis 

Je weet het verschil tussen endogene en exogene krachten;
Je weet de opbouw van de aarde ;
Je weet de afbraak van de aarde;
Je weet het verschil tussen verwering, erosie en sedimentatie ;

Voorkennis test: 

Maak aantekeningen!

Sediment gesteente

Stollings-
gesteente

Metamorfe gesteente

Het grote plaatje

Het landschap

Hoe het landschap eruit hangt af van vele verschillende factoren;

Geofactoren

Kringlopen

Hydrologische kringloop

Gesteenten in bergen worden onder invloed van  hydrologische kringloop afgebroken.
Deze kringloop belangrijk bij exogene processen, zoals sedimentatie. 

Bij de hydrologische kringloop
1. verdampt water uit zee en oceanen onder invloed van zon. 
2. waterdamp stijgt op met de lucht en vormt wolken
3. uit deze wolken komt neerslag en zo water weer terug in de rivieren, zeeën en oceanen. 

Gesteente kringloop

De gesteentekringloop zorgt ervoor dat materiaal van de aardkorst steeds opnieuw wordt afgebroken en weer meespeelt in de vorming van nieuw gesteente. Dit verloopt zeer traag.

Drie soorten gesteente: sedimentgesteente, stollingsgesteente en metamorf gesteente. 

Koolstofkringloop

De koolstofkringloop omvat alle processen waarmee koolstof door de aarde circuleert. 

Koolstof maakt een gedaanteverwisseling door: CO2 in de lucht opgenomen door planten en organismen in de oceaan. Deze sterven af en dragen bij aan vorming van o.a. steenkool en aardgas. Door verbranding van diie resources komt CO2 weer in atmosfeer.

Uitleg: 

Maak aantekeningen!

Hydrologische kringloop

• De voortdurende verplaatsing van water over de aarde.
  
• De waterkringloop wordt aangedreven door de zon.

Maak aantekeningen!

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Stroomgebied

Waar begint de waterkringloop

1. In de zee
2. In de bergen
3. Nergens, het is een kringloop
4. In de wolken

Verdamping

Condensatie

Neerslag

Afstroming

Warmte

Wat bepaalt of de kringloop kort of lang is?

1. de zon
2. de wolken
3. de neerslag
4. de wind

Welk begrip hoort bij de hele afbeelding

1. bovenloop
2. stroomgebied
3. waterscheiding
4. benedenloop

Bovenloop

Middenloop

Benedenloop

Gesteentekringloop

Soorten gesteente:

- Sediment gesteente

- Stollingsgesteente

- Metamorf gesteente 

Maak aantekeningen!

Drie hoofdgroepen 

1. Stollingsgesteente 
2. Sediment gesteente 
3. Metamorf gesteente 

Stollingsgesteente 

Smelten van gesteente - magma

Afkoeling van Magma

Voorbeelden: 

- Basalt

- Graniet

Verwering/erosie

Het afbreken van gesteente door het klimaat en bodembiologie. 

Aanvoer van losmateriaal door wind, water en ijs.

Sedimenten

Afzetting van los materiaal

Voorbeelden:

- Kalksteen 

- Zandsteen 

Sediment

gesteente 

Wanneer deze sedimenten afgezet zijn stapelen zich op. 

Door druk en tijd worden de gesteentes gevormd. 

Zijn er veel fossiele en dierlijke resten? Kalksteen. 

Metamorf gesteente  

Door extreem hoge druk ondergaan sediment- & stollingsgesteente een  metamorfos

Voorbeelden:

Kalksteen wordt marmer 

Werkblad: Gesteentekringloop

Op de volgende slide ga je een afbeelding zien van een kringloop. Er missen woorden.

Schrijf op welke woorden bij de letters A t/m C en cijfers 1 t/m 6 moeten komen te staan.

Later kan je dit lijstje invullen in de LessonUp!

Noteer bij de letters A t/m C de juiste beschrijving.

Opties:

• Metamorf gesteente
• Sedimentgesteente
• Stollingsgesteente

A = 

B = 

C = 

Metamorf gesteente

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Noteer bij de cijfers 1 t/m 6 de juiste beschrijving.

Opties:

• Afkoelen
• Smelten
• Samendrukken
• Verwering + erosie + afzetting
• Warmte en druk
• Sedimenten

1 = 

2 = 

3 = 

4 = 

5 = 

6 = 

Afkoelen

Smelten

Verwering + erosie + afzetting

Warmte en druk

Samendrukken

Sedimenten

Sediments

gesteente

Stollings

gesteente

Metamorf gesteente

Samenpersen

Hoge druk/temperatuur

Stollen

Wegzakken

Omvormen

Afkoelen

Fossielen

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Metamorf gesteente

Kalksteen

Zandsteen

Marmer

Leisteen

Graniet

Basalt

Samengevat

Welke processen spelen hier een rol?

W

WAT GEEFT DE KAART WEER (LEGENDA)?

A

Algemene patroon?
WAAR VEEL? WAAR WEINIG? GEBRUIK SPREIDINGSWOORDEN

U

Uitzonderingen

WELKE GEBIEDEN VALLEN BUITEN HET ALGEMENE PATROON?

W

Windrichtingen. 

BESCHRIJF MET BEHULP VAN WINDRICHTINGEN (EN TOPONIEMEN)

Woordenboek

Vul je persoonlijke woordenboek aan en schrijf een definitie:

Hydrologische kringloop

Gesteente kringloop

Sedimentgesteente

Stollingsgesteente

Metamorf gesteente

     toets

https://quizlet.com/604967824/test

Atlaskaarten

Caledonisch: Isle of Skye (Schotland)

Oude, afgesleten toppen die zijn ontstaan tijdens de caledonische gebergtevorming.

Hercynisch: Bij Saint-Malo (Bretagne)

Oude, helemaal afgesleten rotsen die zijn ontstaan tijdens de hercynische gebergtevorming

Alpine: Finsteraarhorn (Alpen)

Jonge, spitse bergtoppen die zijn ontstaan tijdens de alpine gebergtevorming.

Schrijfopdracht

Maak je eigen samenvatting;

Schrijf een artikel over.

Afsluitende foto

Wat zie je?

Waar komt het voor?

Waarom komt dit hier voor?

Is dit gewenst?

Komt dit overal zo voor? 

Beschrijving van de afsluitende foto

Exit Ticket
Hoe goed heb je de les begrepen?

😒🙁😐🙂😃