H2 Zinsdelen 2.1 PV OW GEZ 2.2 LV MW BIJW.PEB

H2 Zinsdelen

Paragrafen

2.1 Zinsdelen: persoonsvorm, gezegde en onderwerp

2.2 Zinsdelen: lijdend voorwerp, meewerkend voorwerp, bijwoordelijke bepaling

(2.3 enkelvoudige en samengestelde zinnen behandelen we in een apart LessonUp)

Zinsdelen

persoonsvorm PV

gezegde GEZ

onderwerp OW

 lijdend voorwerp LV

meewerkend voorwerp MV

bijwoordelijke bepaling (de rest) BIJW.BEP

2.1 PV, GEZ en OW

Zinsdelen

Hoe vind je een volledig zinsdeel?

Een trucje om grammatica beter te begrijpen, is 

DE TRAP 

Uitleg TRAP:

We beginnen altijd onderaan de trap.

Trede 1: Zoek de persoonsvorm in de zin.

Persoonsvorm zoeken

Tijdproef: Zet de zin in de andere tijd. De persoonsvorm verandert van tijd mee. Bijvoorbeeld: 

Jan gaat naar huis vandaag.

Jan ging naar huis vandaag. 

PV = gaat

Persoonsvorm zoeken

Vraagproef: Zet de zin om in een vraag. De persoonsvorm komt vooraan in de zin te staan. Bijvoorbeeld.

Pim wil naar school.

Wil Pim naar school?

PV = wil

Wat is de persoonsvorm in deze zin?

Ik

loop

naar

school.

persoonsvorm

Trede 2: Zoek het gezegde in de zin (werkwoordelijk)? 

Een werkwoordelijk gezegde bestaat uit alle werkwoorden in de zin. Dus ook de persoonsvorm. 

Samen vormen zij één gezegde. Ook als ze niet naast elkaar staan in de zin.

Trede 2: voorbeelden gezegde

Het apparaat werkt niet goed.   GEZ. = werk

Was jij de borden af?   GEZ. = was af (want het werkwoord is afwassen)

De gasten komen samen binnen. GEZ. = komen binnen

hebben altijd een werkwoord.

vind je door de vraag: wie/ wat + pv?

vind je door de zin in een ander tijd te zetten.

is de persoonsvorm + alle andere werkwoorden 

Zinnen

Het onderwerp

De persoonsvorm

Een werkwoordelijk gezegde

Trede 3: Zet nu WIE? Voor de zinsdelen die je al gevonden hebt.

 Voorbeeld; Jan eet kaas. Eet is de PV. Eet is ook het werkwoordelijk gezegde. Zet hier nu WIE? voor en dan krijg je de vraag; Wie eet? Antwoord is Jan. Jan is dus het ONDERWERP. 

De derde traptrede is het ONDERWERP.

Wat is het onderwerp?

Caro legt het onderwerp uit.

1. Caro
2. legt
3. het onderwerp
4. uit

Trede 4: Zet nu de WAT?

 Vraag voor de zinsdelen die je al hebt gevonden. Dus Wat eet Jan? Antwoord is het lijdend voorwerp: kaas. Het lijdend voorwerp ( traptrede 4) begint NOOIT met een voorzetsel en is te vervangen door het woordje: “iets”. 

Lijdend voorwerp

Wat is het lijdend voorwerp?

Klas niveau 2 leert het lijdend voorwerp vinden.

1. Klas niveau 2
2. leert
3. het lijdend voorwerp
4. vinden

Trede 5: Zoek nu het meewerkend voorwerp in de zin. 

Stel jezelf de vraag AAN wie of VOOR wie? 

Zet deze vraag voor de zindelen die je al eerder op de trap hebt kunnen vinden. 

Bijvoorbeeld: 

Jan heeft een cadeau voor zijn vrouw gekocht.

PV = heeft

WG = heeft gekocht

OW = (Wie heeft gekocht?)= Jan     

LV = (Wat heeft Jan gekocht?)= een cadeau

MV = (Aan wie of voor wie heeft Jan een cadeau gekocht?)= voor zijn vrouw

Jan gaf de toets aan de leraar.

Wat is het meewerkend voorwerp?

1. Jan
2. gaf
3. de toets
4. aan de leraar

Trede 6: zoek de rest

BWB noemen we ook wel rest = Alles wat er in een zin over blijft, valt in de “prullenbak”. 

De bijwoordelijke bepaling geeft antwoord op vragen als; wanneer, waarom, hoe, hoelaat, waar enz.

Voorbeeld:

Op het station heb ik haar een boek gegeven.

PV = heb     /    WG = heb gegeven

OW = ik   /  LV= een boek   /  MV = haar

BWB/rest= ( Waar heb ik haar een boek gegeven?)= op het station

Henk LOOPT in de winkel

INGRID geeft lucas een nieuwe fiets.

Ik geef HEM morgen een klap.

De fiets is BLAUW

MORGEN volg ik weer les.

Onderwerp

persoonsvorm

Lijdend voorwerp

Meewerkend voorwerp

Bijwoordelijke bepaling

Maken

Blz. 152-161, alle opdrachten

Digitaal: 2.1 opdr. 1 t/m 7 + extra opdracht

2.2 1 t/m 7 + extra opdracht

Rustig werktempo? Maak alleen de normale opdrachten