Les 4 Slagader, Aders & haarvaten, lymfe

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Vatenstelsel

Lesdoelen

Je kunt drie typen bloedvaten noemen met hun kenmerken en functies.

Je kunt in het bloedvatenstelsel van de mens slagaders, aders, haarvaten benoemen.

Je hebt kennis van het lymfestelsel.

Slagaders

Aders

Naar het hart toe

Van het hart af

Hoge bloeddruk

Lage bloeddruk

Spierwand

Kleppen

Bloedsomloop

Het hart zelf wordt van bloed voorzien door kransslagaders (coronair arteriën)

• Komen uit de aorta

Hartminuutvolume: Hoeveelheid bloed dat hart per minuut in aorta pompt (ongeveer 5 liter)

Slagvolume: Hoeveelheid bloed dat hart per hartslag in aorta pompt (60 tot 80 milliliter)

3 soorten bloedvaten

Bloedvaten

Drie soorten bloedvaten: aders (venen), slagaders (arteriën) en haarvaten (capillairen)

• Venen: Dunne wand, hebben kleppen, bevatten afvalstoffen en zuurstofarm bloed
• Arteriën: Dikke elastische wand, geen kleppen, bevatten zuurstof en voedingsstoffen
• Capillairen: Uitwisseling voedingsstoffen/zuurstof en afvalstoffen

Capillairen zijn de kleinste bloedvaten, maar zijn het grootst in aantal

- hebben een hele dunne vaatwand, soms maar enkele cellen dik om de uitwisseling plaats te laten vinden

Het hart heeft niet voldoende kracht om het bloed door de venen terug te pompen: vandaar de kleppen en het gebruik van de spierpomp.

Slagaders

- Hoge bloeddruk

- Dikke wand met spierweefsel, bindweefsel en dekweefsel

- Stroomt vanaf hart naar organen

Haarvaten

- Binnen organen

- Lage bloeddruk

- Groot oppervlakte

- Dunne wand van 1 cellaag dik

- Stroomt van slagader naar ader

Aders

- Lage bloeddruk

- Dunne wand met dun spierweefsel, dekweefsel en bindweefsel

- Vanaf organen naar het hart

-Aderkleppen 

Uitzondering: 

Poortaders

• van de darmen, maag, alvleesklier en milt naar de lever

• Ader van orgaan naar orgaan -> niet hart
  
•  Leverpoortader

•  hypofysepoortader

Bloedvaten 

Uitzonderingen! !!!!!!!!!!

• De longslagader
  is de enige slagader met zuurstofarm bloed
• De longader is de enige ader met zuurstofrijk bloed

Bloedvaten onder de microscoop

Wat zou het kunnen zijn wat je net op de afbeelding hebt gezien?

Hart en vaatziekten

Dit zijn alle aandoeningen aan het hart of de bloedvaten. 

Bloedvaten kunnen verstopt raken door:

• trombose
• cholesterol ( vettige stof die vooral in dierlijke voedingsmiddelen zit)

Hartinfarct of hartaanval

Een kransslagader raakt verstopt, een deel van het hart krijgt geen zuurstof meer. Dit deel kan dan doodgaan.

Dit noemen we een infarct.

Herseninfarct of beroerte

Een bloedvat in de hersenen kan verstopt raken. Een deel van de hersenen komt dan zonder zuurstof en voedingsstoffen en sterft af.

Vene

Arterie

Dunne wand

Afvalstoffen

Dikke elastische wand

Kleppen

Zuurstofarm bloed

Geen kleppen

Zuurstofrijk bloed

Lymfestelsel

• Lymfevocht
• Lymfevaten -> Lymfeklieren (nodus lymphaceus)
• Afweersysteem 

Het lymfestelsel

Lymfeknopen

Lymfestelsel

• Lymfestelsel gesloten buizensysteem met heldere kleurloze vloeistof
• Neemt overtollige vocht en afvalstoffen in de weefsels op en geeft dit gezuiverd terug aan het bloed
• Lymfeknopen bevatten veel afweercellen. Hier zitten witte bloedcellen.
• De witte bloedcellen zuiveren de lymfe (doden ziekteverwekkers).

VRAGEN?

Opdracht

Ga verder met learnbeat en/ of integratieve opdracht.