2. Naamwoordelijk gezegde

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Grammatica

Zinsdelen

Koppelwerkwoorden

Naamwoordelijk gezegde

zinsdelen: ontleden

Herhaling

In welke volgorde ontleed je een zin? 

1

2

3

4

5

Verdeel de zin in zinsdelen

Zoek het onderwerp

Bepaal het gezegde

Bepaal het lijdend voorwerp

Zoek de pv

Stappenplan zinsdelen

1. Persoonsvorm (verander de tijd of het getal)
   
2. Zinsdelen (zet strepen tussen de zinsdelen)
   
3. Onderwerp (Wie of wat doet er iets?)
   
4. Gezegde (alle werkwoorden in de zin)
   
5. Lijdend voorwerp (Wie of wat + wg +o)

Stappenplan zinsdelen

1. Persoonsvorm (verander de tijd of het getal)
   
2. Zinsdelen (zet strepen tussen de zinsdelen)
   
3. Onderwerp (Wie of wat doet er iets?)
   
4. Gezegde (alle werkwoorden in de zin) Werkwoordelijk of naamwoordelijk?
   
5. Lijdend voorwerp (Wie of wat + wg +o)
   
6. Meewerkend voorwerp (aan wie of voor wie + wg + o + lv)
   
7. Voorzetselvoorwerp
8. Bijwoordelijke bepaling (alle vragen behalve wie of wat (Tip:  alle zinsdelen die je nog niet hebt benoemd)
9. 
   

Mevr. Maes / heeft / de leerlingen van 2a en 2c / een koekje / gegeven. 

Mevr. Maes heeft de leerlingen van 2a en 2c een koekje gegeven. 

Mevr. Maes heeft de leerlingen van 2a en 2c een koekje gegeven. 

Mevr. Maes heeft de leerlingen van 2a en 2c een koekje gegeven. 

Mevr. Maes heeft de leerlingen van 2a en 2c een koekje gegeven. 

Mevr. Maes heeft de leerlingen van 2a en 2c een koekje gegeven. 

werkw. gezegde

onderwerp

persoonsvorm

zinsdelen

lijdend voorwerp

meewerkend voorwerp

Doel van deze les

Ik weet wat het naamwoordelijk gezegde is

Ik weet wat het verschil is tussen een werkwoordelijk gezegde en een naamwoordelijk gezegde

Ik ken de koppelwerkwoorden

Het kindje praat!

Verdeel onderstaande uitspraken in twee groepen

Het kindje praat! 

Verdeel zijn uitspraken in 2 groepen.

Papa eten

Mama lief

Broertje huilen

Opa lachen

Hondje blaffen

Zusje stout

Oma boos

Hondje mooi

Ikke poepen

Toren groot

Iets doen

Broertje (doet) huilen

Hondje (doet) blaffen

Opa (doet) lachen

Papa (doet) eten

Ikke (doet) poepen

Iets zijn

Oma (is) boos

Zusje (is) stout

Hondje (is) mooi

Mama (is) lief

Toren (is) groot

Iets doen

Broertje (doet) huilen

Hondje (doet) blaffen

Opa (doet) lachen

Papa (doet) eten

Ikke (doet) poepen

-> zinnen die gaan over 'iets doen' (handeling) hebben een werkwoordelijk gezegde

Iets zijn

Oma (is) boos

Zusje (is) stout

Hondje (is) mooi

Mama (is) lief

Toren (is) groot

-> zinnen die gaan over 'iets zijn' (toestand) hebben een naamwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

• Bestaat uit een werkwoordelijk deel en een naamwoordelijk deel
• Het werkwoordelijk deel bevat alle werkwoorden uit de zin. Een van deze werkwoorden is een vorm van een koppelwerkwoord.

Koppelwerkwoord

zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen (heten, dunken, voorkomen)

Koppelwerkwoorden

ZWABBELS 

Naamwoordelijk gezegde

In zinnen met een naamwoordelijk gezegde zit nooit een lijdend voorwerp!

Wel of geen naamwoordelijk gezegde?
Stel drie vragen:

Vraag 1: Staat er een vorm van een koppelwerkwoord in de zin?

Vraag 2: Gaat het in de zin om een ‘eigenschap’ (ook wel: toestand)?

Vraag 3: Wordt er in de zin iets over het onderwerp gezegd?

Even oefenen

Noem de koppelwerkwoorden!

Wat houdt het werkwoordelijk gezegde in?

1. persoonsvorm
2. persoonsvorm + onderwerp
3. persoonsvorm + voltooid deelwoord
4. alle werkwoorden uit de zin

Wat houdt het naamwoordelijk gezegde in?

1. koppelwerkwoord + naamwoordelijk deel
2. koppelwerkwoord
3. koppelwerkwoord + een kenmerk of eigenschap van het onderwerp
4. alle werkwoorden in de zin

Een naamwoordelijk gezegde bevat altijd een koppelwerkwoord

1. juist
2. onjuist

Welk van de onderstaande woorden is geen koppelwerkwoord.

1. zijn
2. blijken
3. kijken
4. schijnen

Een naamwoordelijk gezegde heeft altijd een lijdend voorwerp.
Juist of onjuist?

1. Juist
2. Onjuist

Mijn vriend wordt leraar op een basisschool.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Hij is naar huis gegaan.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Wat is het gezegde?
Zijn vriend was gisteren ineens ziek geworden.

1. WG= was geworden
2. NG= was gisteren ziek geworden
3. NG= was ineens ziek geworden
4. NG= was ziek geworden

Mijn zus is vervelend geweest.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Het meisje werd naar school gebracht.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

Het gebouw wordt afgebroken.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

De man is gisteren aangekomen op het station van Terborg

1. WG= is aangekomen
2. NG= is gisteren aangekomen
3. NG= is aangekomen

De baby is groot geworden.

1. werkwoordelijk gezegde
2. naamwoordelijk gezegde

En nu in een hele zin

Mijn vader is op zijn studeerkamer

pv =

ow =

wg/ng =

lv =

mv =

bwb =

Mijn vader is op zijn studeerkamer

pv = is

o = mijn vader

wg = is  ("is" koppelt hier geen eigenschap aan het onderwerp, dus geen kww)

lv = -

mv = -

bwb = op zijn studeerkamer (waar?)

Deze zin heeft dus geen naamwoordelijk gezegde. Een naamwoordelijk gezegde neemt een toestand of eigenschap van het onderwerp aan.

De 6 belangrijkste koppelwerkwoorden zijn:

1. zijn, komen, blijven, blijken, lijken, schijnen
2. zijn, worden, blijven, brengen, lijken, schijnen
3. zijn, moeten, blijven, blijken, lijken, schijnen
4. zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen

Werkwoordelijk gezegde

Naamwoordelijk gezegde

Saskia blijft iedere dag naar school rennen.

De politie vangt de boef.

In 1929 werd Jopie de eerste Miss Holland.

Sturen jullie de uitnodigingen voor het feest op tijd weg?

Lieke Martens is de beste voetbalster ter wereld geworden.

Jan is een lieve jongen

TOP GEWERKT!
Heb je de stof begrepen ?

1. HEEL GOED
2. GOED
3. REDELIJK
4. NIET GOED

Meer oefenen:

https://www.cambiumned.nl/theorie/grammatica/zinsdelen/gezegde/