9.2 Goed geregeld

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

9.2 Goed geregeld (les 1)

Planning

Uitleg: Wat gebeurd er in je lichaam?

Uitleg regeling van het glucosegehalte in je lichaam

Maken vragen paragraaf 9.2

Leerdoelen 1/2

Je kunt uitleggen hoe je lichaam  regelt dat je bloed de juiste hoeveelheid stoffen bevat

Je kunt beschrijven hoe een regelkring werkt

Je kunt opnoemen welke organen afvalstoffen uit je lichaam verwijderen

Je kunt beschrijven hoe je lichaam regelt dat de hoeveelheid glucose in je bloed constant blijft

Leerdoelen 2/2

Je kunt uitleggen wat er aan de hand is bij iemand met suikerziekte

Wat gebeurd er allemaal in ons lichaam

Om te blijven leven zijn er verschillende lichaamsprocessen nodig

Denk even in tweetallen na welke processen dit zijn

Wat gebeurd er allemaal in ons lichaam

Een aantal voorbeelden van lichaamsprocessen zijn:

Het verbranden van koolhydraten voor energie

Het vormen van nieuwe cellen

Maar ook het verwijderen van stoffen uit je lichaam, dit heet uitscheiden

Wat gebeurd er allemaal in ons lichaam

Ons lichaam meet constant welke stoffen in ons bloed zitten

Als er iets veranderd reageert het lichaam hierop

Wat gebeurd er allemaal in ons lichaam

Stoffen worden constant aangevuld 

en verwijderd uit het bloed

Het verwijderen van stoffen heet 

uitscheiding

Wat gebeurd er allemaal in ons lichaam

Ons lichaam zorgt ervoor dat de hoeveelheid stoffen in ons bloed constant blijft

Dit doet het aan de hand

van regelkringen

Regeling van het glucosegehalte

Ons lichaam heeft glucose nodig

Het lichaam regelt hoeveel glucose in het bloed zit met 2 hormonen

Insuline en glucagon

Regeling van het glucosegehalte

Deze hormonen worden gemaakt in de eilandjes van langerhans

Een groepje cellen in de alvleesklier 

Regeling van het glucosegehalte

De regeling van insuline en glucagon werkt als volgt:

Eerst, wat gebeurd er als er te veel glucose in je bloed zit?

De hoeveelheid glucose in je bloed stijgt 

Je lichaam meet dat er te veel glucose in je bloed zit 

Je alvleesklier geeft vervolgens het hormoon insuline af wat glucose omzet in glycogeen

Regeling van het glucosegehalte

Regeling van het glucosegehalte

En wat gebeurd er als er te weinig glucose in je bloed zit?

De hoeveelheid glucose in je bloed daalt

Je lichaam meet dat er te weinig glucose in je bloed zit 

Je alvleesklier geeft vervolgens het hormoon glucagon af wat glycogeen omzet in glucose 

Regeling van het glucosegehalte

Regeling van het glucosegehalte

Bij mensen met suikerziekte of diabetes werkt de regeling van glucose niet goed

Het lichaam is niet langer in staat om de glucose om te zetten 

Er zijn 2 soorten diabetes

Regeling van het glucosegehalte

Bij diabetes type 1 zijn de eilandjes van langerhans beschadigd en maakt de alvleesklier te weinig insuline

Bij diabetes type 2 zijn lichaamscellen ongevoelig voor insuline en werkt het hormoon niet goed meer. 

In beide gevallen moeten mensen extra insuline inspuiten

Maken vragen

Maak vraag 1 tot en met 14 van paragraaf 9.2

Terugblik op deze les

Hoe regels ons lichaam dat de juiste hoeveelheid stoffen in ons bloed zitten?

• Het lichaam meet constant hoeveel stoffen in ons bloed zitten en past de werking van organen aan als dit nodig is

Terugblik op deze les

Hoe noemen we organen die stoffen uit ons lichaam verwijderen?

• Uitscheidingsorganen 

Terugblik op deze les

Beschrijf wat er gebeurd in het lichaam met de hoeveelheid glucose als je net gegeten hebt

• De hoeveelheid glucose in het bloed stijgt. 
• De alvleesklier gaat insuline produceren
• Insuline zet glucose om tot glycogeen wat wordt opgeslagen in de lever en in spieren
• De hoeveelheid glucose in je het bloed is weer normaal

Eind van de les (1)

9.2 Goed geregeld (les 2)

Planning

Korte terugblik 

Uitleg: Wat doet de lever?

Uitleg wat doen de nieren?

Maken resterende vragen paragraaf 9.2

Leerdoelen

Je kunt opnoemen welke organen afvalstoffen uit je lichaam verwijderen

Je kunt de functie van de lever bij het constant houden van de hoeveelheid stoffen in je lichaam uitleggen 

Je kunt de bouw en de werking van je nieren beschrijven

Voor de vakantie..

Hebben we het gehad over lichaamsprocessen

Ons lichaam controleert constant of de hoeveelheid stoffen in ons lichaam op het juiste niveau zijn

Als we te veel van een stof in ons lichaam hebben kunnen we dit verwijderen met de uitscheidingsorganen

Voor de vakantie..

Ook hebben we gekeken naar hoe ons lichaam het glucosegehalte op het juiste niveau houdt 

Onze alvleesklier heeft een groepje cellen die 2 hormonen kan maken,

insuline en glucagon

Voor de vakantie..

Voor de vakantie..

Wat doet de lever?

De lever heeft verschillende functies

Het slaat stoffen op

Het verwijdert stoffen

Het zet stoffen om

En het bouwt stoffen op

Wat doet de lever?

De lever krijgt stoffen binnen via het bloed

2 bloedvaten leveren dit bloed aan

De leverslagader en de poortader

Wat doet de lever?

De lever controleert de stoffen in het bloed

De lever reageert hierop door stoffen

af te breken of aan te maken

Vervolgens gaat het bloed naar

de leverader

Wat doet de lever?

De lever kan stoffen opbouwen

en omzetten

-De lever is in staat om aminozuren

weer om te zetten naar nieuwe eiwitten

-De lever kan glucose omzetten in vet

en cholesterol maken

Wat doet de lever?

De lever kan stoffen afbreken

De lever breekt ook aminozuren af en 

maakt hier ureum van

En de lever kan giftige stoffen als 

alcohol verwijderen

Wat doet de lever?

Als laatste kan de lever ook 

afvalstoffen afvoeren

Een van deze stoffen is bilirubine 

Wat doen de nieren

De nieren kan je zien als de filters van het lichaam, ze halen stoffen uit het bloed

voorbeelden zijn ureum

of afbraakproducten van

alcohol

Wat doen de nieren

Daarnaast halen de nieren overbodige stoffen als kleurstoffen uit het bloed

En verwijderen ze een teveel aan zout en vitaminen

Wat doen de nieren

Het bloed wordt aangevoerd via de nierslagader

Vervolgens hebben de 

nieren 3 belangrijke 

onderdelen

Het nierschors

Het niermerg

En de nierbekken

Wat doen de nieren

In het nierschors en het niermerg liggen nefronen

In de nefronen wordt het

bloed gezuiverd

Wat doen de nieren

Elk nefron start met een kluwen van haarvaten

De wanden van de haarvaten werken als filter

Een deel van het bloedplasma wordt door de wanden

van de haarvaten naar buiten geperst

Dit heet filtratie

Wat doen de nieren

Het uitgeperste bloedplasma bevat water, zouten,

glucose en afvalstoffen, dit samen heet voorurine

De voorurine komt in het nierkanaaltje

Hier worden stoffen die het lichaam nog kan gebruiken, terug opgenomen in het bloed

Dit heet resorptie

Wat doen de nieren

Het gezuiverde bloed verlaat de nieren 

via de nierader

De afvalstoffen en overtollig water vormen samen

urine wat in de verzamelbuis komt

Wat doen de nieren

Vanuit de verzamelbuis komt de urine in de 

nierbekken, hier wordt het doorgegeven aan de

urinebuis wat de urine naar de blaas brengt

Maken vragen 9.2

Maak de opgaven van paragraaf 9.2 af

Terugblik op deze les

Deze les hebben we het gehad over de lever en de nieren

De lever heeft verschillende functies, kan je een functie opnoemen

• Stoffen opslaan
• Stoffen afbreken
• Stoffen afvoeren
• Stoffen opbouwen en omzetten

Terugblik op deze les

Je ziet hier een plaatje van de nieren 

Welk deel wordt aangegeven met 4

• Nierbekken

Terugblik op deze les

Je ziet hier een plaatje van de nieren 

Leg uit wat de nieren doen

• Nieren verwijderen afvalstoffen uit bloed
• Nieren verwijderen zouten uit bloed

Eind les van de les (2)