Cursus 7 spelling VWO 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Welkom H2A

Tas tegen de muur en spullen op tafel!

Wat komt er tussen de haakjes?
Vanwege de sneeuwval (...) de gladheid en de ijzige kou ging de tijdrit niet door (...)

1. punt / komma
2. komma / punt
3. dubbele punt / punt

Hoort hier wel of geen komma tussen de haakjes?
Als je het begrijpt (...) zal het zeker goedkomen.

1. wel een komma
2. geen komma

Bedenk een voorbeeld van een leenwoord.

Paragraaf 3 Leenwoorden

Woorden die uit andere talen in het Nederlands zijn terechtgekomen, heten leenwoorden. 

Je hebt ze op allerlei gebieden, zoals:

- sport: keeper

- eten: nasi goreng

- kleding: sombrero

- uiterlijk: make-up

- verkeer: ambulance

- computers: deleten 

De meeste woorden die we overnemen uit andere talen, worden in de loop van de tijd aangepast aan het Nederlandse spellingsysteem.

Engelse leenwoorden

Zo spel je Engelse leenwoorden:

• Een samenstelling van Engelse woorden schrijf je in het Nederlands als één woord: latenightshow, voicemail.
• Als het rechter deel van de samenstelling een Engels voorzetsel is, plaats je een koppelteken: time-out, all-in.
• Sommige combinaties worden gezien als een woordgroep. Dan schrijf je de delen los: second opinion, low budget.

Onderstaand woord is een leenwoord:
daten

1. juist
2. onjuist

Onderstaand leenwoord komt uit het:
aubergine

1. Duits
2. Engels
3. Frans
4. Spaans

P4 Koppelteken en weglatingsstreepje

Doel:

• Ik ga het koppelteken en weglatingsstreepje op de juiste manier leren gebruiken.

Vul een woord in met een koppelteken:

Vul een woord in met een weglatingsstreepje

JE GEBRUIKT HET KOPPELTEKEN:

• in samenkoppelingen, die anders onoverzichtelijk worden:

– kop-en-schotel, doe-het-zelfzaak (naast: schoenenzaak);

• in samenstellingen tussen klinkers die je ook samen kunt uitspreken, de zogenaamde ‘botsende klinkers’ (aa, ae, ai, au, ee, ei, eu, ie, ii, oe, oi, oo, ou, ui, uu en i+j, i+ij, e+ui):

– mee-eter, milieu-inspecteur, penicilline-injectie

(maar: adoptieouder, koffieautomaat);

• bij letters, cijfers, andere tekens, afkortingen en na St, Sint of sint:

– vwo-diploma, A3-formaat, $-teken, sint-bernardshond (maar als je een afkorting zonder hoofdletters als woord uitspreekt, komt er geen koppelteken: pincode, simkaart)

• bij aardrijkskundige namen, of woorden die daarvan afgeleid zijn:
  

– Noord-Italië, Zuid-Amerikaan, ’s-Gravenhage, Nieuw-Vennep, Amsterdam-Noord;

• in woorden met de voorvoegsels adjunct-, aspirant-, bijna-, ex-, interim-, kandidaat-, leerling-, niet-, non-, oud-:
  

– adjunct-directeur, bijna-ongeluk, kandidaat-notaris;

• als het tweede deel van de samenstelling een hoofdletter heeft:

– on-Nederlands, pro-Russisch;

• in samenstellingen van gelijkwaardige woorden:
  

– trainer-coach, rood-wit-blauw;

• in leenwoorden uit het Engels, als het tweede deel een voorzetsel is: 

- burn-out, play-off.

Wel of geen koppelteken in:
oud burgemeester

1. wel
2. geen

Wel of geen koppelteken in:
cd speler

1. wel
2. geen

Je gebruikt het weglatingsstreepje:

• als je een deel van een woord weglaat (dat er normaal gesproken aan vastgeplakt is): 

- op- en aanmerkingen (opmerkingen en aanmerkingen), krantenverkopers en -bezorgers (krantenverkopers en krantenbezorgers).

Let op: gebruik geen weglatingsstreepje als je een heel woord weglaat: hoge en lage cijfers.

Waar wordt het weglatingsstreepje goed gebruikt?

1. studieboeken en -boeken
2. studie boeken en school boeken
3. studie- en schoolboeken
4. -boeken en schoolboeken

Waar wordt het weglatingsstreepje goed gebruikt?

1. keel-, neus- en oorarts
2. keelarts, neus-, en oor-
3. keelarts, -arts en -arts
4. keel-, neusarts en oorarts

Laat eens zien dat jij het weglatingsstreepje goed kan gebruiken bij een zelfverzonnen voorbeeld!

Aan de slag met:

Blooket

welk woord is goed gespeld?

1. ratatouile
2. premiëre
3. renaissance
4. maitresse