Interpunctie 3H

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Voordat we gaan beginnen...

10 minuten lezen uit je leesboek

In stilte!

Spelling

Interpunctie

Doel

Aan het eind van deze les kan je interpunctie correct kan gebruiken.

Wat weet je al?

Lees onderstaande zinnen. Wat is het verschil tussen beide zinnen?

a Ingeborg gaf zojuist de koning een hand.

b Ingeborg gaf zojuist De Koning een hand.

1. Er is geen verschil.
2. Er is een verschil in betekenis.

Theorie

Hoofdletters en aanhalingstekens

Hoofdletters

• Aan het begin van een nieuwe zin. 
  (Let op! 's Avonds ging ik naar huis / 11 leerlingen waren ziek.)

• Bij eigennamen (Sanne, Groningen, Bernardstraat, Lauwers College, Engeland, Engels, Kerstmis, Pasen en Greenpeace) 

• Bijvoeglijke naamwoorden die afgeleid zijn van aardrijkskundige namen (Spaanse wijn, Belgische chocolade)

Kleine letters

• Samenstellingen (kerstavond, paaszondag, moederdagcadeau)

• Religies (jodendom, christendom, islam, rooms-katholiek)
• Windstreken (zuidwest, het oosten)
• Namen van seizoenen, maanden en periodes (juni, lente, zomertijd)

Aanhalingstekens

• Bij citaten:

1. Boris riep verontwaardigd uit: 'Ik heb dat niet gedaan!'
2. 'Ik ga liever met de trein', zei Maria.

• Je gebruikt geen aanhalingstekens bij gedachten of indirecte reden:

1. Ze vroeg zich af: hoe kom ik onder dit afspraakje uit?
2. Ze vroeg zich af of ze onder het afspraakje uit kwam.

 

Aanhalingstekens

• Bij titels:

1. Het boek 'De Hongerspelen' van Suzanne Collins is een groot succes.

• Als je het woord zelf bedoelt en niet de betekenis van het woord:

1. Veel mensen kennen het woord 'extravagant' niet. 

Komma

• Voor na een aanspreking (Hé, jij daar!)
• Bij een opsomming (boter, kaas en eieren)
• Tussen twee persoonsvormen (Als we niet minder plastic gebruiken, wordt het plastic probleem nog groter.)
• Tussen een lange hoofdzin en lange bijzin (We waren klaar om naar school te gaan, maar waren veel te laat.)
• voor en achter een bijstelling (Maerlant, een school in Den Haag, is een erg leuke school.)

Dubbele punt

• Een citaat (De docent Engels zei: 'Het Cambridge examen is erg belangrijk.')
• Een gedachte (Tim dacht: ik heb zin in het weekend.)
• Opsomming (Ik heb laatst de Big 5 gezien: de buffel, de leeuw, het luipaard, de neushoorn en de olifant.)
• Uitleg of toelichting (Ik hoop de coronamaatregelen snel voorbij zijn: ik wil graag op vakantie naar Italië.)

Puntkomma

• Hoofdzinnen die sterk met elkaar samenhangen (Mijn vriend wilde gaan picknicken in het open veld; dat leek mij niet zo handig in verband met het onweer.)
• Bij lange opsommingen.
  (Je kan interpunctie gebruiken bij:
  - het noteren van een citaat;
  - het noteren van hoofd- en bijzinnen;
  - het aankondigen van een uitleg of toelichting.)

Snap je het?

Wat is de juiste spelling?

1. engelse drop
2. Engelse drop

Wat is de juiste spelling?

1. jarik de boer
2. Jarik De Boer
3. Jarik de Boer
4. jarik De Boer

"Sara zei:" Ik heb een super
vakantie gehad.

1. Goed
2. Fout

Thomas zei "Daar heb ik geen zin in."

1. Goed
2. Fout

De dubbele punt mist. 

"Ik vind het niet leuk!", riep Lotte.

1. Goed
2. Fout

Schrijf deze zin met alle leestekens en hoofdletters:
hij zei in mei leggen alle vogels een ei

Schrijf deze zin met alle leestekens en hoofdletters:
maar vroeg van houten spreken we morgen nog af

Vrijdag 3 juni

Opdrachten 1 + 2 + 3 + 5

Bladzijdes 161 + 162

Zelfstandig en stil

Klaar? Lees verder uit je leesboek

Vergeet niet om vanaf maandag een nieuw leesboek mee te nemen!

Voordat we gaan beginnen...

10 minuten lezen uit je leesboek

In stilte!

Huiswerk nakijken

Opdrachten 1 + 2 + 3 + 5

Bladzijdes 161 + 162

Opdracht 1

1 ‘’ – geeft aan dat het woord spottend wordt gebruikt;

: – staat voor de uitleg;

. – sluit de zin af.

2 , – staat tussen hoofdzin en bijzin;

. – sluit de zin af.

3 : – staat voor een opsomming;

‘ – geeft het begin van een citaat aan;

, – staat tussen delen van een opsomming;

. – sluit de zin af;

‘ – sluit het citaat af.

4 ‘ – geeft het begin van een citaat aan;

, – staat voor een aanspreking;

, – staat na een aanspreking;

! – staat na een bevel;

‘ – sluit het citaat af;

. – sluit de zin af.

Opdracht 1

4 ‘ – geeft het begin van een citaat aan;

, – staat voor een aanspreking;

, – staat na een aanspreking;

! – staat na een bevel;

‘ – sluit het citaat af;

. – sluit de zin af.

Opdracht 2

1 Als je naar Amsterdam gaat, moet je echt de volgende bezienswaardigheden bezoeken: het Rijksmuseum, het Scheepvaartmuseum en het Anne Frank Huis.

2 Tess zal zeker naar de bijles Duits gaan: ze haalt alleen maar onvoldoendes.

3 ‘Zullen we in de zomer samen backpakken, Kiara?’(,) vroeg haar vriendin.

4 Toen Berend afzegde voor de film, zei Dion dat hij wel weer ‘gezellig’ was.

5 Hoewel Willem-Alexander onze koning is, trekt vooral Maxima, onze koningin, de aandacht.

6 ‘Als u nog even aan de lijn blijft,’ zei de receptionist, ‘dan verbind ik u zo door.’

Opdracht 3

1 Lucia trakteerde op zelfgebakken speculaasjes met karamel, wat een groot succes was.

2 Een xenofoob is iemand die angst of afkeer voelt voor vreemde culturen.

3 In het dagelijks leven is de getalenteerde keeper van dit hockeyelftal een drukbezette elektricien.

4 Lekkere Marokkaanse recepten zoals couscous, tajine en kalkoencurry met broccoli moet je zeker een keer proberen.

5 Je kunt nu via Altijdgoedweer.nl een comfortabele accommodatie boeken tegen spectaculaire kortingen.

6 Hoewel de secretaresse zeer accuraat is, maakte ze toch een spelfout in het woord ‘dommeriken’.

Opdracht 5

1 a apetrots

b bananenboom

c bolleboos

d huilebalk

e lindeboom

f rodekool

g ruggespraak

h secondelijm

i studentenpas

j wiegelied

Opdracht 5

2 a en f

b en i

c en g

d en j

e en h

Vrijdag 10 juni

Opdrachten 6 t/m 8

Bladzijdes 162 + 163

Alleen en in stilte

Voor opdracht 6 mag je je telefoon gebruiken om de betekenis van het woord op te zoeken (www.vandale.nl)

Terugblik afgelopen schooljaar