Les 7 - Verlichting

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Verlichting

Les 7

Thema 1: Rationeel versus irrationeel

Welke situatie is rationeler?

Iemand die dingen beslist op basis van gevoel.

Iemand die dingen beslist op basis van verstand.

Welke situatie is rationeler?

Iemand doet onderzoek naar het heelal door boeken te bestuderen

Iemand doet onderzoek naar het heelal door met een telescoop.

Welke situatie is rationeler?

Je bent overtuigd van iets, maar laat je ompraten door iemand waarvan je denkt dat die er meer van weet

je bent overtuigd van iets en blijft bij je standpunt naar er goed over nagedacht te hebben.

Wat gaan we vandaag doen?

• Inleiding van de les (al gedaan)
  
• Hoofdvraag
• Uitleg: Verlichting
• Opdracht: Verlichtings vragen
• Nabespreking
• Afsluiting

Themavraag

Waarom kan verlicht denken rationeel denken worden genoemd?

Terugblik

•  Renaissance (ca 1500): kritische blik op oude teksten, waarnemingen zonnestelsel (Copernicus, Galileï)
  

• Wetenschappelijke Revolutie (ca 1650) : ontdekking natuurwetten (Newton) en betere instrumenten (microscoop) leiden tot golf van ontdekkingen.
  

• Spinoza en Descartes: rationalisme

De Verlichting

vanaf ±1700

• Een periode waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand (rede, ratio)
• Door gebruik te maken van het verstand maken mensen een einde aan de 'duisternis' van domheid, bijgeloof en onverdraagzaamheid.

De Verlichting

vanaf ±1700

• optimisme (alle problemen oplossen met logisch nadenken = beter leven)
• verspreiden van kennis (verstand kun je alleen gebruiken als je kennis hebt)
• vrijheid (vrijheid om te kunnen denken wat je wilt)
• gelijkheid (alle mensen worden gelijk geboren, maar door achtergrond en opvoeding wordt status bepaald)

Vooral populair in West-Europa

- genoeg geld om het te kunnen betalen

-interesse en belangen van rijke mensen 

   (NL) en koningen) bv. EN of FR). 

Verlicht denker of niet?

Bekijk onderstaande zinnen en bedenk of ze wel of niet van een Verlichte denker zouden zijn.

Waarom wel / niet?

'Emotie is het allerbelangrijkste in het menselijk bestaan'

'De koning zou zijn macht moeten delen met een parlement'

'Je moet wel nadenken over jouw geloof, maar de Kerk heeft altijd gelijk.'

'De adel en geestelijkheid zijn traditioneel gezien nu eenmaal het belangrijkste'

1

2

3

4

Verlichters en geloof

Verlichters

God heeft de aarde gemaakt, maar grijpt niet in = deïsme

Je kunt niet bewijzen dat er 1 waar geloof is, dus je moet verdraagzaam (tolerant) zijn. Belangrijke figuur = Voltaire.

Gevolg

• Voor godsdienstvrijheid
  
• Tegen invloed van de kerk op de politiek

Verlichter en gelijkheid

Verlichters

Mensen (mannen) zijn gelijk en vrij geboren)

Gevolg

Tegen standenmaatschappij

Tegen slavernij/slavenhandel (Abolitionisme)

Verlichters en politiek

Verlichters

• Een koning is er voor het volk
  
• Het volk mag een slechte koning afzetten
  
• De echte macht ligt bij het volk (volkssoevereiniteit)
  

Gevolg

• Tegen absolutisme
  
• Voor democratie

Opdracht

Maak groepjes van ca. 4 mensen. 

Op tafel ligt een A4. Draai deze nog NIET om! Doe dat pas als de docent het zegt. 

Op het blad staat een oefenvraag over Verlichting. Op het signaal moet je als groep deze maken. Je hebt 5 min. voor de vraag. 

Opdracht

Sta nu met je groepje op en loop naar een andere tafel en een andere opdracht. Ga zitten. 

Je hebt weer 5 min. om deze vraag te beantwoorden. 

Opdracht

Lever de antwoorden op jullie vragen in!

De groep die het het beste heeft gedaan, krijgt volgende les iets lekkers uit de snoeptrommel!

Afsluiting

• Wat heb je vandaag geleerd?
• Zijn er nog vragen?