herhaling + (feedback PO summatief) + UL 5.3 + 5.8 2VWO

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Planning:

• teruggeven PO+feedback &uiterste inlevermoment
• herhalingsvragen 5.1 + 5.2
• leerdoelen 5.3 + 5.8
• uitleg 5.3 + 5.8
• huiswerk opgeven
• aan de slag met opdrachten

PO feedback

Op meegeleverd blad je verbeterpunten met onvoldoende beschreven/aanwezige punten.

Dinsdag 6 juni de´onvoldoendes´ verbeterd op PO + inleveren.  

log in op lessonup met eigen naam

start herhalingsvragen

Hoeveel chromosomen heeft een menselijke geslachtscel (zaadcel/eicel)?

Hoeveel chromosomen heeft een menselijke lichaamscel?

Alle celkernen van lichaamscellen in jouw lichaam bevatten precies dezelfde genen.

1. Juist
2. Onjuist

Als een gen niet tot expressie komt in een bepaalde cel, dan wordt het DNA van dit gen in deze cel niet afgelezen.

1. Juist
2. Onjuist

Je genotype wordt bepaald door de fenotype en je omgeving (milieu).

1. Juist
2. Onjuist

Van elk chromosomenpaar is één chromosoom afkomstig van de moeder, en één van de vader.

1. Juist
2. Onjuist

Als een man zijn Y-chromosoom doorgeeft aan zijn kind, dan wordt het kind altijd een jongen.

1. Juist
2. Onjuist

Deze chromosomen
zijn van een man.

1. Juist
2. Onjuist

Mitose en meiose zijn allebei celdeling;

1. waar
2. niet waar

Er vindt celdeling plaats om zaadcellen te maken.
Is dit mitose of meiose?

1. Mitose
2. Meiose

Na de bevruchting vindt in de bevruchte eicel celdeling plaats. Is dit mitose of meiose?

1. Mitose
2. Meiose

Wat is variatie in genotypen?

1. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype als de ouders.
2. Een nakomeling heeft hetzelfde genotype maar een ander fenotype.
3. Een nakomeling heeft en ander genotype dan de ouders.

chromebook dicht!

Leerdoelen 5.3 + 5.8

• Ik kan omschrijven wat genen en allelen zijn.
• Ik kan omschrijven wat een mutatie is. 
• Ik kan omschrijven wat dominant en recessief betekenen. 

Begrippenlijst:

DNA / basen(paren) / gen(variant) / eiwitten/ mutatie / mutagene invloeden / albino / homozygoot / heterozygoot / gensymbolen

DNA

• Chromosomen bestaan voor een groot deel uit de stof DNA. 
• DNA is opgebouwd uit de basen A,T, C en G.
• Eén paar (A-T en C-G) noem je een basenpaar. 

Doordat de basenparen van het DNA in een bepaalde volgorde liggen, ontstaat een code met informatie. 

DNA

• Je DNA bevat informatie voor hoe je eruit ziet, maar ook voor het functioneren van je organen en cellen. 

• Voor elke eigenschap en elk proces zijn duizenden basenparen nodig.

Een gen

• De basenparen van een gen kunnen naast elkaar liggen, maar meestal zijn ze verdeeld over één of meer chromosomen. 

• Voor alle eigenschappen zijn meerdere genen nodig en basenparen kunnen deel uitmaken van verschillende eigenschappen. 

• Een gen bestaat elk uit duizenden basenparen.

Eiwitten

• De kleur, vorm en werking van je lichaam wordt vooral geregeld door eiwitten.
• Genen bevatten informatie voor het maken van eiwitten.
• In een spiercel is een gen actief dat de informaite bevat voor het maken van een spiereiwit. 
• In cellen van de van de alvleesklier is een gen actief dat informatie bevat voor het maken van het hormoon insuline. 
• Ook de kleurstof in je ogen (melanine) komt tot stand door eiwitten.

Genvariant - Allel

• De informatie in een gen noem je een genvariant  of allel.
• Twee allelen van een gen noem je een allelenpaar. 
• De informatie in een allelenpaar kan verschillend of hetzelfde zijn. 
• 
  

Gen A = verschillend

Gen B = hetzelfde

Homozygoot/heterozygoot

Homozygoot =  2 dezelfde genen voor een eigenschap

Heterozygoot = 2 verschillende genen voor een eigenschap

                            

Dominant - recessief

 Dominant & recessief

• Ben je voor een eigenschap heterozygoot; dan komt slechts eén van beide allelen tot uiting in het fenotype. 
• Dit allel noemen we het dominante allel.
• Het andere allel noemen we het recessieve allel; 
• dit allel komt alleen tot uiting in het fenotype als in beide chromosomen dit allel aanwezig is; dan ben je voor homozygoot.

Maar ik heb een zichtbare eigenschap die mijn beide ouders niet hebben????

• Als beide ouders heterozygoot zijn voor een eigenschap, dan komt alleen het dominante gen tot uiting bij je ouders. 
• Als jij dan van beide ouders het recessieve gen krijgt, komt dit recessieve gen wel tot uiting in jouw fenotype. 

Gensymbool

Letters

Dominant -> Hoofdletter

Recessief -> Kleine letter

Bijvoorbeeld:

BB (homozygoot = bruine ogen)

 Bb (heterozygoot = bruine ogen)

bb (homozygoot = blauwe ogen)

Mutatie(s)

• Een mutatie = een verandering van het DNA  (door beschadiging van een chromosoom, waardoor de informatie van één of meerdere erfelijke eigenschappen veranderen). 
• Een mutatie kan in elke cel plaatsvinden;meestal heeft dat geen gevolgen
• Mutatie in een lichaamscel, dan blijven de andere cellen van je lichaam onveranderd. Je merkt dan niet eens dat je een cel bezit met een gemuteerd allel.

Mutatie

• Een mutatie in een geslachtscel kan wel grote uitwerkingen hebben. 

• Als deze geslachtscel smelt met een andere geslachtscel, komt het gemuteerde allel in de bevruchte eicel. 

• De nakomeling hieruit heeft in elke lichaamscel het gemuteerde allel. 
• Of dit gevolgen heeft voor het fenotype, hangt af van hoe sterk het allel is. 

Albino

• Mutatie zichtbaar in fenotype -> mutant
• Albino: mutant waarbij het lichaam
  geen pigment (melanine) vormt.

Mutagene invloeden

huiswerk voor morgen

maak (online) van thema 5

van basisstof 5.3 opdrachten 1 t/m 4 + 6 t/m 8

van extra stof 5.8 opdrachten 1 t/m 3

                                                                       PO definitief inleveren = 6 juni